Όταν η πολιτική γίνεται καθρέφτης κυνισμού: Εθνοκάθαρση στη Γάζα, αναγνώριση γενοκτονιών αλλού

Πόση ειρωνία μπορεί να χωρέσει σε μια πολιτική πράξη; Να αναγνωρίζεις τις γενοκτονίες του χθες, ενώ την ίδια στιγμή συντελείς μια νέα, σε πραγματικό χρόνο. Αν αυτό δεν είναι η απόλυτη στρέβλωση της Ιστορίας και της ηθικής, τότε τι είναι;

Όταν η πολιτική γίνεται καθρέφτης κυνισμού: Εθνοκάθαρση στη Γάζα, αναγνώριση γενοκτονιών αλλού

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων και των Ποντίων. Μια φράση που θα μπορούσε να είναι βαρυσήμαντη, ιστορική, αν ειπωθεί από στόμα ουδέτερο. Όμως όταν εκφέρεται από τον ηγέτη που είναι υπεύθυνος για τον συνεχή αφανισμό αμάχων στη Γάζα, μετατρέπεται σε κυνική πρόκληση.

Η εικόνα δεν χρειάζεται περιγραφές: ερείπια, κατεστραμμένες γειτονιές, παιδιά με σκελετωμένα κορμιά, μάνες που θρηνούν σε σωρούς ερειπίων. Δεν πρόκειται για υποθέσεις, δεν πρόκειται για αφηγήσεις τρίτων. Είναι η σκληρή πραγματικότητα της Γάζας. Και μέσα σε αυτή την πραγματικότητα, η «αναγνώριση» των εγκλημάτων του παρελθόντος ηχεί σαν σφαίρα διπλής ηθικής.

Η πολιτική ξέρει να παίζει με τις λέξεις. Οι γενοκτονίες γίνονται σύμβολα που χρησιμοποιούνται όποτε βολεύουν, άλλοτε για να οικοδομηθεί κύρος, άλλοτε για να αποκτηθεί νομιμοποίηση. Μα η μνήμη δεν είναι νόμισμα να ξοδεύεται κατά το δοκούν. Όταν τη χρησιμοποιείς για να μιλήσεις για τα εγκλήματα των άλλων, ενώ αποσιωπάς τα εγκλήματα που συντελούνται από εσένα, τότε μιλάμε για στρέβλωση της ίδιας της έννοιας της Δικαιοσύνης.

Αυτή είναι η ειρωνία που μας κατακλύζει: να ακούς το «ποτέ ξανά» από τα χείλη εκείνων που το κάνουν ξανά. Να αποδίδονται τιμές στη μνήμη των Ποντίων και των Αρμενίων, ενώ δίπλα σου παιδιά πεθαίνουν από βόμβες και αποκλεισμό. Να μιλάμε για ηθική την ίδια στιγμή που η ηθική ποδοπατείται.

Η Ιστορία δεν ξεγελιέται από λέξεις. Η Ιστορία καταγράφει αίμα, όχι δηλώσεις. Θα γράψει με την ίδια αμείλικτη γραφή πως, ενώ έκανες λόγο για τις γενοκτονίες του χθες, ήσουν ο αρχιτέκτονας μιας νέας εθνοκάθαρσης στο παρόν.

Κι εδώ έρχεται η μεγαλύτερη τραγωδία: ότι οι λέξεις, που θα έπρεπε να υπηρετούν τη μνήμη, καταλήγουν να τη διαστρεβλώνουν. Ότι οι πολιτικοί παίζουν με τη μνήμη όπως παίζουν με τα σύνορα, με τις ζωές, με την Ιστορία. Κι αυτό το παιχνίδι, όσο κι αν πλασάρεται με επίσημες δηλώσεις και χειροκροτήματα, δεν παύει να είναι βρόμικο.

Γιατί όσο κι αν θέλουν να το ωραιοποιήσουν, η εικόνα παραμένει: σκελετωμένα παιδιά στη Γάζα, ολόκληρες οικογένειες εξαφανισμένες. Αυτό είναι το «παρόν» που γράφεται με αίμα, την ίδια ώρα που γίνεται λόγος για τα εγκλήματα του παρελθόντος.

Και σε αυτό, η Ιστορία δεν θα χαριστεί.