Θ. Πάγκαλος: Μαζί τα ζήσαμε

Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ Πάγκαλος μνημονεύθηκε από το πανελλήνιο με το άγγελμα της εξόδου του από τη ζωή, για την πιο επιδραστική και προβοκατόρικη φράση που ειπώθηκε κατά το ξέσπασμα της Κρίσης και των συνεπειών της. Μια φράση που δίχασε και εξερέθισε. Και διατηρεί ακόμα και σήμερα τα ηλεκτροφόρα χαρακτηριστικά της.

ΗΔΗ ΧΘΕΣ οι πολίτες βάλθηκαν να την ξανασυζητούν με την ίδια ζέση. Οι μεν, αφορίζοντας και αφρίζοντας, θεωρώντας ότι ήταν πρόκληση από το πολιτικό προσωπικό που ενοχοποιήθηκε για τη χρεοκοπία, να ξεπλένει την ηθική και πολιτική ευθύνη μέσω τεχνητής ενοχοποίησης της κοινωνίας, ως δήθεν συμμέτοχους κατ΄ισομοιρίαν σε ένα όργιο διασπάθισης που πρωτίστως τους ταπεινούς τους είχε εκτός νυμφώνος. Οι δε, αναγνωρίζοντας, παρά την άδικη και άστοχη γενίκευση, μια βασιμότητα: Η μεταπολιτευτική κοινωνία δεν είχε ενστάσεις για μια διαβίωση που περιφρονούσε προϋπολογισμούς και ορθολογισμούς. Αντιθέτως, επιβράβευε τέτοιες πολιτικές. Και εν τέλει τις απαιτούσε. Αλλο αν ήταν εγκλωβισμένη σ’ αυτόν τον κύκλο που παρήγαγε τη γνωστή φαύλη κουλτούρα.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ της παρούσης η ετυμηγορία πάνω σε μια αποφθεγματική διατύπωση. Αλλά παίρνουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε πως ακόμα και σήμερα η κοινωνία δεν έχει αποκρυσταλώσει άποψη για τα αίτια της χρεοκοπίας και τα σφάλματα της θεραπευτικής μεθόδου που ακολουθήθηκε. Και αυτό συνέβη διότι ο πολιτικός κόσμος επέλεξε τη διαίρεση από τη σύνθεση. Για να ζήσουμε μερικά χαμένα χρόνια ακόμα.

Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ Πάγκαλος μπορεί να αδίκησε τον εαυτό του, αλλά αυτή η (ηχηρή, αναμφίβολα) πτυχή του δεν πρέπει να σκιάζει τις αρετές του και τα θετικά του πεπραγμένα. Υπήρξε δημοκράτης και αγωνιστής, εξαιρετικά καταρτισμένος και φιλοπρόοδος άνθρωπος του πνεύματος. Υπηρέτησε την εθνική διπλωματία αποδοτικά. Πολιτεύθηκε με γνώμονα την ιδεολογία και τη δικαιοσύνη. Ο δημόσιος βίος έχει ανάγκη από πρόσωπα με τέτοια ακτινοβολία και ειδικό βάρος, ακόμα και αν πρόκειται να διαφωνούμε μαζί τους. Η διαφωνία, άλλωστε, είναι οξυγόνο και άσκηση για τη δημοκρατία.