Από το bellum omnium contra omnes* στη σύγχρονη πολιτική στάση και συμπεριφορά
Ο Θεόδωρος Π. Δημόπουλος είναι πρώην πρόεδρος του ΔΣ του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περ. Στερεάς Ελλάδος, υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Η δημοκρατία δεν είναι ένα μάτσο αφηρημένες αρχές και σκονισμένα νομοθετήματα και κάποια βιβλία κάπου. Είναι οι αξίες με τις οποίες ζούμε. Είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλον. Συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν μοιάζουν με εμάς ή προσεύχονται σαν εμάς ή βλέπουν τον κόσμο ακριβώς όπως εμείς. Αυτή η αίσθηση του αμοιβαίου σεβασμού οφείλει να γίνει μέρος του μηνύματός μας. Η πολιτική έχει γίνει τόσο πολωτική τελευταία, όπου όλοι μας σε όλο το πολιτικό φάσμα, βλέπουμε πολύ γρήγορα το χειρότερο στους άλλους, εκτός αν συμφωνούν με εμάς σε κάθε θέμα. Αρχίζουμε να σκεπτόμαστε ότι ο μόνος τρόπος να επικρατήσουμε είναι με το να επικρίνουμε, να εξευτελίσουμε και να φωνάξουμε προς την άλλη πλευρά. Και λίγο αργότερα οι κανονικοί άνθρωποι απλά δεν δίνουν σημασία ή δεν μπαίνουν στον κόπο να ψηφίσουν. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να έχει αποτέλεσμα για τους πολιτικούς που απλώς επιζητούν την προσοχή και διακρίνονται στον διχασμό, αλλά δεν θα έχει αποτέλεσμα για εμάς. Για να φέρουμε την πρόοδο στους τομείς που μας νοιάζουν, τα πράγματα που πραγματικά επηρεάζουν τη ζωή των πολιτών πρέπει να θυμόμαστε ότι όλοι μας έχουμε τα “τυφλά σημεία” μας, τις αντιφάσεις μας και τις προκαταλήψεις μας.
Κι αν επιθυμούμε να κερδίσουμε αυτούς που δεν είναι έτοιμοι ακόμη να υποστηρίξουν τους υποψήφιούς μας, οφείλουμε να ακούσουμε τις ανησυχίες τους. Και ίσως μάθουμε κάτι επί τη ευκαιρία. (…) Αναγνωρίζουμε ότι ο κόσμος κινείται γρήγορα. Και ότι χρειάζονται χρόνο και πιθανώς λίγη ενθάρρυνση για να συμβαδίσουν. Οι αγαπητοί συμπολίτες μας αξίζουν την ίδια τιμή, την οποία ελπίζουμε ότι θα επιφυλάξουν σε εμάς. Ετσι μπορούμε να οικοδομήσουμε μια αληθινή δημοκρατική πλειοψηφία».
Τα παραπάνω αποτελούν ένα εκτενές απόσπασμα της ομιλίας του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, που έλαβε χώρα στο συνέδριο των Δημοκρατικών στις 21 Αυγούστου 2024. Σε μια εποχή «από-πολιτικοποίησης» για ορισμένους, «μετά-πολιτικής» για άλλους ή μιας περιόδου στην οποία ελλοχεύει ο κίνδυνος της «αντί-πολιτικής», όπως έχει επίσης ειπωθεί, με έντονα τα χαρακτηριστικά της τοξικής αντιπαράθεσης και της υποχρέωσης να ασκηθεί κριτική ένθεν κακείθεν, η προσέγγιση αυτή εμπεριέχει τον «παιδευτικό» χαρακτήρα που οφείλει να διαθέτει η αυθεντική, ώριμη, συγκροτημένη, σοβαρή και διορατική πολιτική σκέψη και δημοκρατική αντίληψη.
Για να μην αδικείται όμως και η προερχόμενη από το εσωτερικό εισφορά στη δημόσια συζήτηση, συναφείς αναφορές σχετικά με το θεμελιώδες ζήτημα της εμπέδωσης της κουλτούρας πραγματικής δημοκρατίας, αλλά και σύγχρονης πολιτικής στάσης και συμπεριφοράς, έχουν διατυπωθεί το προηγούμενο χρονικό διάστημα και στη χώρα μας. Ενδεικτικά ειπώθηκε ότι:
«Η αυταρέσκεια και η αλαζονεία, ο δύσκολα συγκαλυπτόμενος ελιτισμός δεν φανερώνουν μόνο ρηχότητα και επιπολαιότητα. Φανερώνουν στην ουσία υπεροψία για την άλλη άποψη. Δογματικές αγκυλώσεις, περιφρόνηση για τους πολλούς. Τις αγωνίες, τα προβλήματα, τις προσδοκίες τους. Οταν δαιμονοποιείται η άλλη άποψη, όταν αντιμετωπίζονται ως εχθροί οι ανησυχούντες, τότε η οριστική ρήξη μαζί τους είναι αναπόφευκτη».
Και τα δυο, ενδεικτικώς τιθέμενα υπ’ όψιν αποσπάσματα ομιλιών, συνιστούν μέρος του αποστάγματος της κτηθείσης εμπειρίας σε ανώτατο εθνικό θεσμικό επίπεδο. Της εμπειρίας που εκφράζεται σήμερα με αρκετή νηφαλιότητα και ευθυκρισία, που πηγάζουν μέσα από τη γνώση, την εκ των υστέρων συνειδητοποίηση των όποιων λαθών και την κατάλληλη χρονική απόσταση από τα γεγονότα. Ενα απόσταγμα, το οποίο οφείλει κανείς να αξιοποιήσει, διαμορφώνοντας πολιτική στάση και συμπεριφορά, η οποία θα ανακόψει την πορεία ευτελισμού των δημοσίων αξιωμάτων και την αποστασιοποίηση των πολιτών από τα πολιτικά δρώμενα, αντί να αναλώνεται στην προσπάθεια κατασκευής αφηγημάτων με προειλημμένη την απόφαση για τη διατύπωση επιδερμικής, σε πολλές περιπτώσεις στείρας, και με πάντοτε αρνητικό πρόσημο κριτικής. Την πολιτική στάση και συμπεριφορά με τη θετική προδιάθεση, την αισιόδοξη οπτική και τη μεγαθυμία, κι όχι εκείνη που διαιωνίζει το bellum omnium contra omnes. Την πολιτική στάση και συμπεριφορά που εδράζεται στα ισχυρά θεμέλια των δημοκρατικών αξιών και αντιλήψεων.
Συνειδητοποιώντας ότι, η θνησιγενής φραστική επικρότηση, οι πηχυαίοι τίτλοι των ανακοινώσεων, η άγρα και η «χαρτογράφηση» των «likes» και η επικυριαρχία της εικόνας και των εύπεπτων μηνυμάτων, δεν συνθέτουν το μέσο για την επίλυση των κοινών προβλημάτων, δεν συμβάλλουν κατ’ ανάγκη στη διαμόρφωση απαντήσεων απέναντι στις τωρινές και τις μελλοντικές προκλήσεις και δεν χτίζουν το κεφάλαιο σοβαρότητας, αξιοπιστίας και υπευθυνότητας που απαιτείται. Παρά μόνον, η ουσιαστική πολιτική παρέμβαση και πρωτοβουλία, συνοδευόμενη από τη βαθιά δημοκρατική αντίληψη και τη σύγχρονη πολιτική στάση και συμπεριφορά, που έχει ως γνώμονα το συμφέρον της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Αυτή που ο συλλογικός αναστοχασμός οφείλει επιτέλους να αναδείξει και κατ’ επέκταση να εναποθέσει τις ελπίδες του.
*Πόλεμος όλων εναντίον όλων
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
