Εφταιγε ο νόμος ή μήπως ο δάσκαλος;

Ο Αλέξης Καρβουντζής είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός ΤΕΙ Πάτρας.

Πολλοί στράφηκαν, πριν λίγες ημέρες, εναντίον των διευθυντών σχολείων της Πάτρας, που τιμωρήθηκαν επειδή υπάκουσαν στις εντολές της Διοίκησης του συνδικαλιστικού τους Σωματείου και δεν συντάχθηκαν με τις εντολές του υπουργείου Παιδείας για τη διαδικασία αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Οι διευθυντές επέδειξαν μια μορφή συλλογικής αντίστασης. Αυτή η στάση δεν είναι απλώς μία άρνηση, αλλά μία πράξη υπεράσπισης της εκπαιδευτικής ηθικής και του πνεύματος της Εκπαίδευσης.

Ο δάσκαλος δεν είναι μόνο φορέας γνώσης, αλλά παράδειγμα ήθους και αντίστασης όταν οι περιστάσεις το απαιτούν «Δάσκαλε, που δίδασκες και νόμο δεν κρατείς» ακούσθηκε σαν επωδός εναντίον των ενεργειών τους. Δεν μπορείς, όμως, σίγουρα να δικάζεις και περισσότερο να καταδικάζεις κάποιον, που αντιστέκεται σε κάτι όταν έχει συλλογική απόφαση, που υποστηρίζει τις ενέργειές του. Ο κάθε νόμος πάντα περιγράφει με το γράμμα του κατά λέξη τι πρέπει σε κάθε περίπτωση να γίνει. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του στην πράξη ανατρέπεται το πνεύμα του, δηλαδή η ουσία του. Τότε ο νόμος πρέπει να αλλάξει έτσι ώστε και να συμμορφωθεί με το αρχικό πνεύμα, αλλά και να το διαφυλάξει στην εφαρμογή του. Κι εδώ μπαίνει το θέμα της αντίστασης στην εφαρμογή ενός κακού νόμου.

Ο δάσκαλος δεν θα πρέπει να διαπαιδαγωγήσει μια νέα γενιά, έτσι ώστε να είναι άκριτα υποταγμένη και συντεταγμένη σε κάθε αρχή και εξουσία. Είναι ηθικά υποχρεωμένος να διδάξει με παράδειγμα τις πράξεις του, πως η αντίσταση πολλές φορές είναι και στάση, αλλά και ανάγκη ζωής. Δεν θα δώσει φυσικά παραδείγματα ούτε ανομίας, ούτε παρανομίας, αλλά νόμιμης αντίστασης. Αυτά λέγονται γιατί η άρνηση των διευθυντών στην υποταγή των εντολών του υπουργείου είχε θεσμικά θωρακισθεί και στηριχθεί στις αποφάσεις των σωματείων τους.

Δεν υπήρξε, λοιπόν, ούτε βία αλλά, ούτε αποτέλεσε και μονομερή άσκηση καταχρηστικού δικαιώματος για να χρειασθεί η απόφαση τιμωρίας τους με την αγαστή -πάντα- υποστήριξη και συγχορδία χειροκροτητών, δίκην όχλου. Ο άνθρωπος που δεν θέλησε ποτέ στη ζωή του να πει ένα «όχι» και να το υποστηρίξει, γιατί ποτέ δεν το ένιωσε σαν ανάγκη είναι και αδύναμος και αδύνατος. Το συλλογικό «όχι» ποτέ δεν ήταν αδυναμία!

Η αντίσταση σε κακούς νόμους είναι μια ηθική υποχρέωση και οι διευθυντές αυτοί δείχνουν ότι η Εκπαίδευση δεν πρέπει να υποτάσσεται άκριτα στην εξουσία. Γι’ αυτό ας τιθασεύσουμε την κριτική μας για τις πράξεις των διευθυντών των σχολείων κι ας τις απομακρύνουμε από πιθανούς πολιτικούς υπολογισμούς και πολιτικά κίνητρα ακόμη κι αν βρίσκουν ευκαιρίες οι πολιτικοί να κάνουν δικά τους παιγνίδια.

Είναι σημαντικό να διαφυλάξουμε την ουσία της Εκπαίδευσης και της Δημοκρατίας, που απαιτεί κριτική σκέψη και ενσυναίσθηση.