ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ποδιά της νιότης μας…και η κατάργησή της – Αχαιοί θυμούνται και σχολιάζουν στην «Π»

Ηταν τέτοιες μέρες το 1982 όταν η ελληνική Πολιτεία καταργούσε διά νόμου τη σχολική μπλε ποδιά, την οποία φορούσαν υποχρεωτικά (επί ποινή μάλιστα!), επί 10ετίες ολόκληρες, οι μαθήτριες του ελληνικού σχολείου.

ποδιά Μισός αιώνας πριν. Η δασκάλα Νίκη Φραγκούλια-Στεμπίλη στο Α΄ Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αχαΐας (δίπλα της με την κορδέλα η Εντζη Σταματάκη, αριστερά δίπλα στο κορίτσι με το κοκκαλάκι στο κεφάλι ο Σωτήρης Μπρακατσελος και τελευταίος πάνω από δεξιά ο Γιάννης Ζερδεβάς)

Ηταν η εποχή της «Αλλαγής», της προοδευτικής αντίληψης δηλαδή που έφερνε στη χώρα μας το πρωτο-εκλεγμένο ΠΑΣΟΚ, το οποίο μέσα σε ένα πλαίσιο γενικών αλλαγών που υιοθέτησε, πήρε την απόφαση να καταργήσει και το παραδοσιακό ένδυμα των μαθητριών, παρά τις όποιες επιφυλάξεις διατυπώθηκαν επί τούτου.

Βλέπετε, οι πιο παραδοσιακοί, τότε, εναντιώθηκαν έντονα στην απόφαση που θα… ελευθέρωνε τις μαθήτριες από τα ενδυματολογικά… δεσμά τους. Υποστήριξαν ότι με την κατάργηση της σχολικής ποδιάς θα χανόταν η ταυτότητα των μαθητών και θα επικρατούσε ασυδοσία στην εξωτερική εμφάνιση, κυρίως των μαθητριών (η εξέλιξη των πραγμάτων φανέρωσε το αν είχαν τελικά δίκιο…).

ποδιά

Η Α’ τάξη του Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αχαΐας στα μέσα της 10ετίας του ΄60, με τη δασκάλα Κούλα Λάζαρη (αριστερά με το σκουφάκι η Εντζη Σταματάκη)

Η απόφαση, ωστόσο, ελήφθη, ως «ένδειξη εκδημοκρατισμού και πλουραλισμού», και ως «απόδειξη ελευθερίας στην ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας». Και, οπωσδήποτε, αποτέλεσε ένα βήμα προς την κατάκτηση της ισότητας των γυναικών, καθώς το μαθητικό πηλίκιο που φορούσαν τα αγόρια είχε ήδη καταργηθεί βάσει νόμου από το 1964.

ποδιά

Φωτογραφία από το μακρινό 1954 που απεικονίζει συγκέντρωση του Δημοτικού Σχολείου του Αρέθειου

Οι αναμνήσεις, βεβαίως, παραμένουν αναλλοίωτες, με τους πιο παλιούς ρομαντικούς να αναπολούν τα χρόνια της νεότητάς τους, αλλά και τους νεότερους να μην είναι, πλέον, τόσο αρνητικοί σε μια συζήτηση για επαναφορά, αν όχι της ιστορικής μπλε ποδιάς, τουλάχιστον μιας ομοιόμορφης ένδυσης στα σχολεία μας, με ένα αξιόλογο αισθητικό αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, τα ερωτήματα μοιραία έχουν ξανάρθει στο τραπέζι: Είναι χρήσιμη μια ομοιομορφία στην ένδυση των μαθητών των ελληνικών σχολείων; Και έγιναν όντως συντηρητικοί οι προοδευτικοί ή μήπως πάντα ήταν κάτι τέτοιο; Κάποιες απαντήσεις ίσως δίνονται πιο κάτω…

ποδιά

Σημαντικό μερίδιο στην αγορά είχαν οι ποδιές από ποπλίνα «Λάουρα» της πάλαι ποτέ κραταιάς «Πειραϊκής-Πατραϊκής»

Π. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ: «Οχι στην προκλητική ενδυμασία, θέλει συμβουλές όχι επιβολή»

ποδιά

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις του Παναγιώτη Παπαθεοδώρου, ο οποίος «υπηρέτησε» την εκπαιδευτική κοινότητα από το 1964 έως και το 1999, από καθηγητής και λυκειάρχης, μέχρι και διευθυντής της Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης. «Για πολλά χρόνια οι μαθήτριες φορούσαν ποδιά στα σχολεία για να μην δημιουργείται το αίσθημα της ανισότητας στις σχολικές αίθουσες ανάμεσα στα παιδιά των πιο ευκατάστατων οικογενειών και εκείνων από μεσαία ή φτωχότερα στρώματα», ανέφερε ο Π. Παπαθεοδώρου και πρόσθεσε: «Με το πέρασμα του χρόνου η ποδιά καταργήθηκε, ίσως επειδή βελτιώθηκαν και οι οικονομικές δυνατότητες των ελληνικών οικογενειών. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά οφείλουν να πηγαίνουν στο σχολείο με ενδυμασία που να είναι ευπρεπής και να μην προκαλεί, ειδικά τα κορίτσια. Δυστυχώς, στις μέρες μας βλέπουμε στα σχολεία αρνητικές εικόνες και πράγματα που προκαλούν και τα οποία ένας σωστός εκπαιδευτικός δεν θα τα ήθελε ως συμπεριφορά από μαθητές και μαθήτριες. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μεγάλη χαλάρωση και από την οικογένεια και από το σχολείο και χρειάζεται μεγαλύτερη επίβλεψη και πάνω από όλα σωστή επικοινωνία, όχι με επιβολή, αλλά με συμβουλή και αγάπη. Τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν τι είναι σωστό και τι είναι λάθος, αρκεί να τους το πεις με τον κατάλληλο τρόπο. Η ενδυμασία στο σχολείο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι προκλητική».

Ν. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Αμφιλεγόμενο ζήτημα»

ποδιά

«Το ζήτημα της ποδιάς παραμένει ακόμη και σήμερα αμφιλεγόμενο», δήλωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Πάτρας, Νίκος Θεοδωρόπουλος. «Στο εξωτερικό, η ομοιομορφία στη σχολική ενδυμασία είναι κάτι θετικό, που εμποδίζει την ανισότητα, δεν υπάρχουν δηλαδή κοινωνικοί διαχωρισμοί. Στο πλαίσιο, επίσης, μιας ωραίας αισθητικής, με μοντέρνες πινιελιές, η στολή είναι κάτι θετικό. Από την άλλη πλευρά, όμως, αν θέλουμε μέσα από την ποδιά να αναδείξουμε μια συντηρητικότητα ή να τη χρησιμοποιήσουμε ως προθάλαμο της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, δεν είναι κάτι καλό. Ολα, λοιπόν, εξαρτώνται από τον σκοπό…».

Γ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ: «Καταπολεμιόταν η ανισότητα»

ποδιά

«Εμείς τα αγόρια ντυνόμασταν πιο απλά ως μαθητές, ενώ τα κορίτσια αντίθετα ντύνονταν πιο εντυπωσιακά και σε συναγωνισμό μεταξύ τους, γι’ αυτό υπήρχε και η εντολή στο σχολείο να φορούν ποδιά μόνον οι μαθήτριες», θυμήθηκε ο Γιάννης Κουλούρης και πρόσθεσε: «Με εκείνο το μέτρο καταπολεμιόταν η κοινωνική ισότητα. Αλλωστε, η ομοιομορφία στη σχολική ενδυμασία υπάρχει σήμερα στα περισσότερα σχολεία του δυτικού κόσμου».

ΟΔ. ΦΟΥΡΤΟΥΝΗΣ: «Ηταν αναχρονιστικό μέτρο»

ποδιά

Ο Οδυσσέας Φουρτούνης είναι ένα νέο παιδί που πριν από μερικό καιρό ολοκλήρωσε τις σχολικές του υποχρεώσεις και, πλέον, σπουδάζει αθλητική δημοσιογραφία στο ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ 360 της Πάτρας. Οι απόψεις του, ως νέου ανθρώπου, για το ζήτημα με την κατάργηση της ποδιάς από τα σχολεία παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον: «Η συγκεκριμένη απόφαση ελήφθη με βασική επιδίωξη το να νιώσουν οι μαθητές μεγαλύτερη ελευθερία. Το μέτρο της ποδιάς ήταν αναχρονιστικό. Δεν ήταν δυνατόν τα κορίτσια να πηγαίνουν κάθε μέρα στο σχολείο με την ποδιά. Πάντως, ακόμη και σήμερα γίνεται μεγάλη συζήτηση. Οταν καταργήθηκαν οι ποδιές, οι μισοί το θεώρησαν σωστό διότι τα παιδιά θα μπορούσαν να αναπτύξουν πιο άνετα τον χαρακτήρα τους μέσα από τον τρόπο που ντύνονται, ενώ οι άλλοι μισοί πίστευαν πως ίσως η κατάσταση ξεφύγει και χαθεί όλο το νόημα του να είσαι μαθητής».