Χρήστος Στρέπκος για την «Λοκαντιέρα»: «Η Μιραντολίνα, είναι η γυναίκα που φτιάχνει τον κόσμο της»
Με αφορμή τα 10 χρόνια του Άρματος Θέσπιδος, ο Χρήστος Στρέπκος επιστρέφει με τη «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι σε μια παράσταση-ορόσημο, που κάνει επίσημη πρεμιέρα απόψε. Ένα έργο ελαφρύ στην όψη αλλά γεμάτο αιχμές, με φόντο τη γυναικεία αυτονομία και τον λαϊκό παλμό του θεάτρου.
Στα δέκα του χρόνια, το Άρμα Θέσπιδος δεν απλώς μετρά παραστάσεις, αλλά στιγμές που γράφτηκαν στις γειτονιές, στα σωφρονιστικά ιδρύματα, στα ΚΑΠΗ και στους χώρους που το θέατρο δεν πήγαινε ποτέ “τυπικά”. Ο Χρήστος Στρέπκος, ο οποίος σήμερα μιλά στο pelop.gr, στην πιο ώριμη φάση της πορείας του στον θεσμό, ανεβάζει μια “Λοκαντιέρα” που κρατά τα στοιχεία της commedia dell’arte, επεξεργασμένα όμως με μια σύγχρονη, λιτή και δυναμική ματιά. Στο πρόσωπο της Μιραντολίνα δεν βλέπει απλώς μια ηρωίδα, αλλά το σύμβολο μιας γυναίκας που διεκδικεί τον χώρο της — όχι για να τον κατακτήσει, αλλά για να τον φτιάξει όπως τον θέλει.
Η σκηνοθεσία του δεν επιχειρεί να κάνει “διδαχή” φεμινισμού, αλλά φανερώνει την ουσία: πως η αυτονομία δεν είναι διαπραγματεύσιμη και πως το λαϊκό θέατρο, αν είναι ειλικρινές, μπορεί να μεταδώσει αλήθειες που κανένας στόμφος δεν καταφέρνει. Η Μιραντολίνα του Χρήστου Στρέπκου είναι αφοπλιστική, σύνθετη, αληθινή — και το Άρμα, με το ανανεωμένο του σκηνικό και την κυκλική αίσθηση ολοκλήρωσης, μοιάζει να περνά σ’ ένα νέο στάδιο: αυτό της θεατρικής ωριμότητας. Μια συνέντευξη που δεν μιλά μόνο για παράσταση, αλλά για το τι σημαίνει να κάνεις θέατρο για όλους.
Η «Λοκαντιέρα» είναι ένα έργο με ελαφρύ προσωπείο αλλά βαθιά κοινωνικά «δόντια». Τι σας προκάλεσε ώστε να το επιλέξετε φέτος και πώς μεταφράζεται η Μιραντολίνα στο σήμερα;
Φέτος είναι τα 10 χρόνια του Άρματος. Και επειδή μέσα μια δεκαετία είχαμε σαν στόχο να πάμε το καλό θέατρο, όπως έλεγε ο Κώστας ο Καζάκος, παντού, πιστεύω ότι έκλεισε ένα κύκλο με κλασσικούς συγγραφείς. Πέρυσι παρουσιάσαμε τον «Εξινταβελόνη» που ήταν ο «Φιλάργυρος» του Μολιέρου, έχουμε παρουσιάσει Σαίξπηρ και Τσέχωφ και τώρα ήταν η σειρά του Γκολντόνι. Ήθελα, όσον αφορά τη θεματολογία να έχω άλλον έναν από τους κλασσικούς θεατρικούς συγγραφείς. Το θέατρο τότε ήταν υπό διωγμό και αυτοί που το έσωσαν ήταν οι ηθοποιοί της commedia del’ arte. Όταν λοιπόν ξαναήρθε το θέατρο και έγινε αποδεκτό με τον Μολιέρο και με όλους τους μεγάλους συγγραφείς που ακολουθούσαν, ο Γκολντόνι έφερε αυτή την παράδοση επί σκηνής. Φαίνεται πιο πολύ στον «Υπηρέτη δύο αφεντάδων», αλλά και εδώ υπάρχουν χαρακτήρες οι οποίοι παραμείνουν από την commedia del’ arte και ανέβασε το λαϊκό θέατρο στη σκηνή.
Η commedia del’ arte είχε δικούς τους κώδικες, δική της μιμική και υποκριτική. Γι’ αυτό είχα στο πλευρό μου τον κινησιολόγο και χορογράφο Καμίλο Μπεντακόρ, που είναι από τους καλύτερους στο είδος αυτό στην Ελλάδα, αν όχι ο καλύτερος, ο οποίος έκανε ένα αυστηρό training στους ηθοποιούς ώστε να τα ανεβάσουμε όλα αυτά μαζί. Ήθελα στην δεκαετία να είναι μια παράσταση ορόσημο για το άρμα.
Όσον αφορά την Μιραντολίνα, η πρόθεση του Γκολτόνι είναι σοβαρή και μπορεί και το κάνει γιατί η κωμωδία μας το επιτρέπει αυτό. Όπως και στη ζωή μας, πολλές φορές, όταν θέλουμε να πούμε κάτι σοβαρό, το λέμε με έναν αστείο τρόπο. Αυτό είναι για μένα αρχή στο θέατρο. Τίποτα σοβαρό στη σκηνή δεν μπορεί να αντέξει για πάρα πολλή ώρα γιατί γίνεται φτηνό, γίνεται διδαχή, διδασκαλία. Γι’ αυτό και οι μεγάλοι συγγραφείς ακόμα και στα δράματα, τις μεγάλες αποκαλύψεις οι οποίες ας πούμε μπορεί να έχουν να έχουν μια δραματικότητα, συνήθως ακολουθεί ένα ιντερμέντιο για να το απαλύνει αυτό όποτε συμβαίνει αυτό στους μεγάλους συγγραφείς.
Πόσο δύσκολο ήταν να μεταφέρεις το πνεύμα της commedia del’ arte στο κοινό του 2025 και ποια ήταν τα βασικά σας εργαλεία όσον αφορά τη σκηνική αφήγηση.
Τα εργαλεία μου σε αυτό το κομμάτι ξεκινάνε από τη διασκευή του έργου. Το έργο το διασκεύασα για πέντε ηθοποιούς, έκανα κάποιες συγχωνεύσεις ρόλων, ώστε να φαίνεται η ραχοκοκαλιά του κειμένου όπου διακρίνεται φαίνεται το φεμινιστικό μήνυμα του έργου.
Για την εποχή του ήταν ένα πολύ τολμηρό έργο και με διάφορα κωμικά gags και άλλους βοηθητικούς χαρακτήρες, το κρύβει πολύ όμορφα ο Γκολντόνι, ενώ τώρα είναι πιο σαφές. Δεν θα μπορούσα να κάνω μια παράσταση commedia del’ arte. Εγώ θέλω να κάνω ένα λαϊκό θέατρο και κάθε συγγραφέας, είναι και μια σχολή. Παίρνω συνεργάτες ώστε αυτό να το καταφέρω. Κάθε φορά προσπαθώ να αποδώσω όσο καλύτερα ένα συγγραφέα.
Η Μιραντολίνα, η κεντρική ηρωίδα είναι μια γυναίκα που δεν διαπραγματεύεται την ελευθερία της και κάποιες φορές χειρίζεται τον έρωτα σαν όπλο. Εσένα σε σαγηνεύει η σε τρομάζει η Μιραντολίνα;
Και τα δυο. Πρέπει να το βάλουμε στο πλαίσιο της εποχής το έργο. Σήμερα μια τέτοια γυναίκα θα ήταν μια χειριστική γυναίκα. Όμως σε μια κοινωνία όπως εκείνη την εποχή που η γυναίκα δεν είχε τα δικαιώματα που έχει τώρα, πως θα μπορούσε μια γυναίκα να επιβιώσει αν δεν εκμεταλλευόταν τη γοητεία της;
Εμείς, επειδή το έργο είναι μια κωμωδία, δεν θέλαμε να τονίσουμε τόσο το φεμινιστικό ιδεώδες όσο το ανθρώπινο. Κανείς δεν πρέπει να φοβάται και δεν πρέπει να φτιάξουμε μία κοινωνία που να κυριαρχούν οι διακρίσεις, είτε αφορούν το φύλο, είτε τις κοινωνικές τάξεις, είτε άλλες προκαταλήψεις. Και εκεί μέσα υπάρχει και η φεμινιστική λογική. Πιο πολύ θέλαμε να είναι παναθρώπινο το μήνυμα, γιατί πια η γυναίκα έχει κάνει αρκετά βήματα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια, πως έχει τελειώσει αυτός ο αγώνες, διότι η κοινωνία είναι ένας ζωντανός οργανισμός και πολλές φορές πράγματα τα οποία έχει αφήσει πίσω της, επιστρέφουν αταβιστικά, όπως γίνεται στην Αμερική με τις αμβλώσεις.
Αν η Μιραντολίνα καθόταν απέναντί σου σήμερα και σε ρωτούσε «Με κατάλαβες;», εσύ τι θα της απαντούσες;
Πιστεύω θα της έλεγα πως ναι την κατάλαβα. Όμως, οι ήρωες δεν είναι αληθινά πρόσωπα, είναι συμβολικά και τους ξέρουμε σε αντίθεση με τους ανθρώπους. Όσον αφορά τη Μιραντολίνα, ξέρουμε πως αυτή ήταν η ζωή της και όλα τελείωσαν όταν πήρε αυτόν που την γνωρίζει από την καλή και από την ανάποδη και θα συνεχίσει να «κρατάει» ένα πανδοχείο. Δεν ισχύει το ίδιο με τους ανθρώπους… Όμως στην Μιραντολίνα που την γνωρίζω, θα της έλεγα ότι την κατάλαβα.
Όταν σκηνοθετείτε γυναίκες ηρωίδες, αυτό σου είπα σε αφορά περισσότερο το πως μιλάνε ή το πως σιωπούν; Ττι θέλεις να δείξεις τη δύναμη της γυναίκας ή την επιθυμία της;
Αναλόγως στο έργο… Αν πάρεις την Έντα Γκάμπλερ, το ζητούμενο είναι η δύναμή της, αν κάνει στη Δεσποινίδα Τζούλια αυτό που την ενδιαφέρει είναι η επιθυμία της άρα δεν είναι μια συνταγή. Εξαρτάται από το τι θέλει να πετύχει ο κάθε συγγραφέας .Εξάλλου, στα κοινωνικά μας ένστικτα και ο έρωτας και η αίσθηση της δύναμης είναι ισχυρά κοινωνικά ένστικτα.
Είμαστε κοινωνικά όντα που αφού καλύπτουμε τις βασικές μας βιολογικές ανάγκες, δεν επαναπαυόμαστε σε αυτές, προσπαθούμε να πάμε ένα βήμα παραπάνω και σαφώς μέσα σε αυτό υπάρχει και η επιθυμία, που μπορεί να περιλαμβάνει πολλά πράγματα δεν είναι μονάχα η ερωτική.
Πώς θα χαρακτηρίζατε την απόφαση της Μιραντολίνας να παντρευτεί στο τέλος τον υπηρέτη; Είναι μια πράξη απελευθέρωσης, είναι ηρωνεία ή είναι μία μορφή αντεκδίκησης;
Όλα αυτά μαζί αλλά, αν τα βάλουμε όλα κάτω κύριος στόχος είναι η αυτονομία της. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί και έχει το πανδοχείο όπως το θέλει η ίδια γιατί φτιάχνει τον κόσμο της και δεν επιτρέπει δεν παντρεύεται με κάποιον ο οποίος θα θέλει να την αλλάξει. Και οι 3 εραστές θέτουν τέτοιους όρους που στο τέλος θα γινόταν μάλλον άλλη μια υπάλληλος σε ένα πανδοχείο, το οποίο θα διοικούσε κάποιος άνδρας.
Ας περάσουμε τώρα στο Άρμα Θέσπιδος που φέτος κλείνει 10 χρόνια. Ποιο ήταν το προσωπικό σας στοίχημα και μέχρι πού θέλετε να φτάσετε όσο είστε εκεί;
Εγώ νομίζω ότι έχει κλείσει ένας κύκλος. Από εκεί και πέρα δεν είμαστε αιώνιο. Εγώ θα ήθελα να συνεχιστεί αυτή η ιστορία για πολλές δεκαετίες και οι επόμενοι που θα μας διαδεχτούν να το πάνε ακόμα παραπέρα. Εγώ κατά κάποιο τρόπο έθεσα τις βάσεις. Από εκεί και πέρα δεν μπορώ να έχω εγώ ένα όραμα. Είναι ένα όραμα του ΔΗΠΕΘΕ, του Δήμου και γενικότερα της πόλης. Δεν είναι το τι θα ήθελα εγώ να κάνει το Άρμα. Το ότι εδώ και 10 χρόνια έχει γεννηθεί ένας θίασος ο οποίος περιοδεύει και κάθε περιοχή περιμένει να έρθει το θέατρο στη γειτονιά της, ή στο χωριό της σε κάποιο σωφρονιστικό κατάστημα, είναι κάτι που ξεπερνά τον σκηνοθέτη, εμένα. Τα προσωπικά μου οράματα τα κάνω στις προσωπικές μου δουλειές.
Αυτό όμως που θέλω να αφήσω σαν πινελιά, είναι πως οι παραστάσεις που παρουσιάζει το Άρμα Θέσπιδος του ΔΗΠΕΘΕ πρέπει να είναι οι καλύτερες και όχι οι εύκολες, επειδή δεν έχουν εισιτήριο και πηγαίνουν σε λαϊκές περιοχές. Το καλύτερο κομμάτι δηλαδή να πηγαίνει στο λαό που φορολογείται και στηρίζει τα έξοδα του Δήμου.
Και εδώ θέλω να πω κάτι. Για πρώτη φορά σε αυτή την παράσταση, το σκηνικό θα αλλάζει συνεχώς στη σκηνή. Ως τώρα ένα πατάρι πάνω στο οποίο γινόντουσαν όλοι, όμως για πρώτη φορά έτοιμοι από τεχνογνωσία και από αισθητική και οι ηθοποιοί θα αλλάζουν διαρκώς το σκηνικό. Δεν θα μεταφέρεται ένας θίασος αλλά ένα θέατρο που θα αλλάζει σχήμα και μορφή ανάλογα με τη σκηνή. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μέσα στα 10 χρόνια. Θέλω αυτή η παράσταση να κλείσει πολύ όμορφα τον πρώτο κύκλο του Άρματος.
Αναφερθήκατε στην αρχή στον Κώστα Καζάκο και θέλω να ρωτήσω αν συνεχίζετε κάτι δικό του ή μιλάμε πλέον για κάτι που έχει φτιάξει τον δικό του χαρακτήρα μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια;
Ο Καζάκος πεθαίνοντας χάρισε το σώμα του στην επιστήμη, ήταν ένας άνθρωπος της προσφοράς. Σαφώς θα πάρει το δικό του χαρακτήρα… Η ζωή είναι ένα ποτάμι. Το ποτάμι φτάνει έως ένα σημείο και από εκεί και πέρα πηγαίνει μόνο του. Σαφώς και θα αποκτήσει δικό του χαρακτήρα. Αυτό θα ήθελε ο Κώστας Καζάκος. Θα ήθελε να μείνει κάτι που θα αποκτούσε δική του, καινούργια ζωή.
Ίνφο
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
