«Δεν σκοτώθηκε, απλά αφέθηκε να πεθάνει…»

Ο Γιάννης Παπαναστασόπουλος είναι δικηγόρος Πατρών.

Χωριό Λα Ιγέρα, Βολιβία, 1.10 το μεσημέρι της 9ης Οκτωβρίου 1967: «Ο ήλιος μπαίνει μέσα από τα παράθυρα του σχολείου. Ο υπαξιωματικός Μάριο Τεράν προσφέρεται να εκτελέσει την καταδικαστική απόφαση. Τρέμει όμως από το φόβο του. Ο Τσε κάθεται στο πάτωμα με την πλάτη ακουμπισμένη στον τοίχο. Η πληγή αιμορραγεί ακόμα. Βλέπει τον δήμιό του και τον ενθαρρύνει: «Ρίξε δειλέ, θα σκοτώσεις έναν άνθρωπο». Το αγόρι οπισθοχωρεί, κλείνει τα μάτια και τραβάει τη σκανδάλη». (μαρτυρία του Φέλιξ Ροντρίγκες, πράκτορα της CIA).

Σήμερα συμπληρώνονται 57 χρόνια από τη δολοφονία του μεγάλου Αργεντίνου επαναστάτη Ερνέστο (Τσέ) Γκεβάρα, που έγινε παγκόσμιο σύμβολο ελπίδας και ελευθερίας.

Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής. Θα ταξιδέψει, έφηβος ακόμα, σ’ όλη τη Λατινική Αμερική και θα βιώσει από κοντά την πείνα, την καταπίεση και την εξαθλίωση των ανθρώπων. Θα δουλέψει εθελοντικά κοντά στους απομονωμένους λεπρούς. Και θα αποφασίσει να σπουδάσει γιατρός, επιθυμώντας να «γιατρέψει» όχι μόνο τα σώματα των ανθρώπων, αλλά και τις κοινωνικές αδικίες.

Ηδη, έχει συλλάβει την ιδέα του «νέου ανθρώπου». Του έχει γίνει βίωμα και πεποίθηση ότι η επανάσταση είναι πρωτίστως εσωτερική και ουσιαστική υπόθεση και συμβαίνει για να αλλάξει πρώτα τον άνθρωπο και, μέσω αυτής, τους τρόπους και τις μεθόδους διακυβέρνησης. Θα ακολουθήσει τον Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα και μετά από πολυετή αγώνα στα βουνά και τις ζούγκλες εκεί, ο Ερνέστο θα γευθεί τη νίκη με τη θριαμβευτική είσοδο στην Αβάνα το έτος 1959. «Αυτή η επανάσταση είναι το πρώτο αυθεντικό δημιούργημα του αυτοσχεδιασμού… Το τελειότερα οργανωμένο χάος του σύμπαντος» έγραψε ο Τσε για την επανάσταση στην Κούβα.

Ομως η συνέχεια είναι σκληρή γι’ αυτόν. Εργάζεται νυχθημερόν. Τα αξιώματα δεν τον συγκινούν. Είναι αντάρτης που απαρνείται τα θέλγητρα της εξουσίας. Οι Times της Ν. Υόρκης στις 2 Αυγούστου 1960 γράφουν γι’ αυτόν: «με τη μελαγχολική γλυκύτητα στο χαμόγελο, που πολλές γυναίκες βρίσκουν ισοπεδωτική, ο Τσε καθοδηγεί την Κούβα με ψυχρούς υπολογισμούς, με ασύγκριτη ικανότητα, υψηλή νοημοσύνη και μεγάλη αίσθηση του χιούμορ».

Ερχεται αναπόφευκτα αντιμέτωπος με το παιχνίδι στη σκακιέρα των μεγάλων. Τον καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό της Αμερικής και τον αντίστοιχο της Σοβιετικής Ενωσης.

Κυριολεκτικά, δεν τον χωράει ο τόπος. Στέλνει μήνυμα στην Τριηπειρωτική διάσκεψη (Ασία, Λατινική Αμερική και Αφρική), όπου κάνει έκκληση για τη δημιουργία «δύο, τριών, πολλών Βιετνάμ…». Διαφωνεί με τον Κάστρο και μετά από ένα πέρασμα από την Αφρική, βρίσκεται το έτος 1966 στα βουνά της Βολιβίας με την αντάρτικη ομάδα του.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο Τσε Γκεβάρα, σε οποιοδήποτε σημείο της γης, είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ηγεμονία τους. Δεν θέλουν με κανένα τρόπο «μία δεύτερη Κούβα» στη Λατινική Αμερική, ούτε περισσότερα Βιετνάμ στον κόσμο. Γι’ αυτό κάνουν τα πάντα για να εξαλείψουν τον κίνδυνο να εξαπλωθεί η επαναστατική φλόγα από τη Βολιβία σε ολόκληρη τη λατινοαμερικάνικη ήπειρο. Χιλιάδες στρατιώτες της Βολιβίας, με τη βοήθεια ειδικών συμβούλων και επίλεκτων μονάδων αμερικανών, κυνηγούν και περικυκλώνουν τους αντάρτες του Τσε.

Στις 8 Οκτωβρίου 1967 οι τελευταίοι δεκαεπτά αντάρτες του Τσε Γκεβάρα πέφτουν σε ενέδρα των Βολιβιανών στρατευμάτων. Ο ίδιος τραυματίζεται σοβαρά και συλλαμβάνεται. Την επόμενη, οι στρατιωτικοί της χούντας της Βολιβίας, αφού συμβουλεύονται την Ουάσιγκτον, τον εκτελούν. Η χούντα της Βολιβίας και οι Αμερικανοί της σύμβουλοι τρέμουν στην ιδέα ότι ο Τσε θα μπορούσε να συνεχίσει τον αγώνα του. Ο θάνατος του Τσε συγκλονίζει ολόκληρο τον κόσμο.

Γίνεται σύμβολο του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος. Η μορφή και οι ιδέες του αποτελούν ένα από τα κυριότερα στοιχεία έμπνευσης για την εξέγερση των φοιτητών στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Τα κείμενά του, που παρακινούν τους νέους, τους επαναστατημένους, τους καταπιεσμένους όλης της γης, από τότε μέχρι σήμερα και χαλυβδώνουν τους αγωνιστές σε όλες τις ηπείρους, διαβάζονται και ξαναδιαβάζονται…

Ο Τσε είναι ένα αναπόφευκτο ορόσημο στην ουτοπία, του ν’ αλλάξουμε τον κόσμο.

«Ο Τσε δεν επέλεξε τη ζωή, αλλά τη θυσία» γράφει ο Ρεζί Ντεμπρέ και συνεχίζει: «Ο Γκεβάρα, συνειδητά ή όχι, είχε ενδώσει στον πειρασμό ενός μυθικού μέλλοντος. Αυτή την υπέρτατη ευγένεια είχε ο Τσε: δεν σκοτώθηκε, απλά αφέθηκε να πεθάνει».

Είναι χρήσιμο να αναλογιστούμε ότι σήμερα οι λαοί βρίσκονται σε χειρότερες συνθήκες ζωής σε σύγκριση με το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα. Ζούμε έναν ακήρυχτο παγκόσμιο πόλεμο στον οποίο συμμετέχουν οι πάντες με φρικώδεις πράξεις και εγκληματικές παραλείψεις. Το οικοσύστημα καταστρέφεται, οι κοινωνικές ανισότητες βαθαίνουν και φουντώνουν, οι πόλεμοι αφανίζουν, ενώ οι κυβερνήσεις στέκονται υποκριτικά απέναντι σε όλα αυτά.

Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, που κρατάει πολύ πριν από το 1948, δεν είναι πόλεμος του Ισραήλ με τους γείτονές του, αλλά ένας διαρκής πόλεμος των Αγγλο-Αμερικάνων για τον έλεγχο του αραβικού κόσμου και των πετρελαίων του, με αντιπρόσωπο το Ισραήλ. Ο κυρίαρχος, απόλυτα κραταιός καπιταλισμός, χωρίς κανέναν αντίπαλο, δεν έχει φέρει την παγκόσμια ειρήνη που υποσχέθηκε. Αντιθέτως, έχει φοβερά αυξήσει τις αιτίες ενός αληθινά ολοκληρωτικού πολέμου, που θα «κάψει» ολόκληρη τη Γη.

Τελικά, η επαναστατική δράση σήμερα είναι μια χαμένη υπόθεση; Ή μήπως περισσότερο από ποτέ αναγκαία και η μόνη ελπίδα για τη συνέχιση της ίδιας της ζωής στον πλανήτη;

Είναι ή όχι απαραίτητο πλέον να εξεγερθούμε και να στήσουμε τα δικά μας πολλά «Βιετνάμ» με δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις του κόσμου για να σταματήσουμε το αιματοβαμμένο αίσχος των λογής άπληστων ιμπεριαλιστών που κατακαίουν τον πλανήτη και δολοφονούν εν ψυχρώ ανθρώπους;

Στην πάνδημη λαϊκή κατακραυγή, ουδείς μπορεί να αντισταθεί…

Ας το κάνουμε λοιπόν σιγοψιθυρίζοντας το τραγούδι του αξέχαστου Μάνου Λοΐζου:
«Μια φωτογραφία σου ήρθε και σ’ εμένα, μια φωτογραφία σου απ’ τα ξένα… Απ’ αυτές που κρατάν οι φοιτητές, απ’ αυτές που ξεσκίζει ο χαφιές, απ’ αυτές που κρατάν οι φοιτητές στην καρδιά τους… Τσε Γκεβάρα…». Νύν και Αεί.