Εκρηξη της βίας ανηλίκων: Τα αίτια πίσω από τις άγριες συμπεριφορές και τις αιματηρές συμπλοκές

Πελοπόννησος Newsroom

Aνησυχία για τις εκρηκτικές διαστάσεις, που τείνουν να λάβουν περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων (εντός κι εκτός σχολείων) επικρατεί σε Αχαΐα και Αιτωλοακαρνανία, αφότου κατεγράφησαν περιπτώσεις, για τις οποίες σχηματίσθηκαν δικογραφίες για πρόκληση ή απόπειρα πρόκλησης σωματικών βλαβών και προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, ενώ σε όλες τις περιπτώσεις συνελήφθησαν οι γονείς κατηγορούμενων για το αδίκημα της παραμέλησης εποπτείας τους.

Στην Πάτρα, οι άγριοι ξυλοδαρμοί είναι-πλέον συχνό φαινόμενο, με πολλά από τα θύματα να καταλήγουν σε νοσοκομεία και τα περιστατικά να καταγγέλλονται στην Αστυνομία, με επακόλουθο συλλήψεις. Οι περιγραφές σοκάρουν, για την αγριότητα και το μένος με το οποίο κάποιοι ανήλικοι δρουν κατά την επίθεση. Χτυπήματα, κλοτσιές στην κοιλιά, στο πρόσωπο και στα πλευρά, με αποτέλεσμα ελαφρείς και βαρείς τραυματισμούς!

Στο Μεσολόγγι, 16χρονης κατήγγειλε μαθήτριες του ΕΠΑΛ ότι της επιτέθηκαν, τραυματίζοντάς την στο πρόσωπο.

Στο Αιτωλικό, δύο 13χρονοι μαθητές, όπως κατήγγειλε 14χρονη, την εξύβριζαν κι ο ένας αποπειράθηκε να της προκαλέσει σωματικές βλάβες, με πέτρα!

Στην Κατούνα, δύο 14χρονοι, έγδυσαν 12χρονο μαθητή, κατεβάζοντάς του τα ρούχα αφού προηγουμένως του άσκησαν σωματική βία και τον ακινητοποίησαν.

Η «Πελοπόννησος», στο πλαίσιο της διαρκούς έρευνας αναζήτησης των αιτίων τέτοιων συμπεριφορών, φιλοξενεί δύο ακόμα απόψεων, καθεμία από μία διαφορετική οπτική γωνία.

Διονύσης Γράψας: Γιατί βιάζονται να μεγαλώσουν;

Η εφηβεία, μια περίοδος έντονων αλλαγών και αναζητήσεων, αποτελεί μια κρίσιμη φάση στη ζωή κάθε ανθρώπου. Ωστόσο στη σύγχρονη εποχή, παρατηρούμε όλο και συχνότερα ότι οι έφηβοι δείχνουν να βιάζονται να «μεγαλώσουν». Μία από τις πιο χαρακτηριστικές εκδηλώσεις αυτής της τάσης είναι η πρώιμη σεξουαλικότητα. Η επιρροή του Τικ Τοκ, οι πόζες στο ίνσταγκραμ και η εντύπωση που πρέπει να κάνουμε στη σαββατιάτικη έξοδο διαμορφώνουν ένα άλλο σκηνικό στο εφηβικό ταξίδι.

Από τη μία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας των εφήβων. Τα πρότυπα που προβάλλονται συχνά, παρουσιάζουν την ενήλικη ζωή ως πιο «ελκυστική» και «ιδανική», συνδέοντας την ωριμότητα με την εξωτερική εμφάνιση και τη σεξουαλικότητα. Οι σειρές, οι διαφημίσεις και τα viral trends συχνά εξιδανικεύουν τη σεξουαλική ελευθερία και τις σχέσεις, δημιουργώντας πίεση στους εφήβους να υιοθετήσουν ανάλογες συμπεριφορές πριν να είναι έτοιμοι. Η εφηβεία συμπιέζεται ως κάτι αχρείαστο και χρησιμοθηρικά κενό.

Από την άλλη, στην εφηβεία, η ανάγκη για αποδοχή από την ομάδα συνομηλίκων είναι ιδιαίτερα έντονη. Η σεξουαλικότητα γίνεται πολλές φορές εργαλείο ένταξης ή απόδειξης «ωριμότητας» για να ενισχυθεί η κοινωνική θέση του ατόμου. Οι έφηβοι επηρεάζονται από φίλους, αλλά και από δημοφιλή είδωλα που συχνά παρουσιάζουν μια εξιδανικευμένη εικόνα του έρωτα και της σχέσης.

Την ίδια στιγμή, οι γονείς είτε αποφεύγουν να μιλήσουν ανοιχτά για το θέμα της σεξουαλικότητας είτε αδυνατούν να παρέχουν σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι έφηβοι στρέφονται στο διαδίκτυο ή στους συνομηλίκους τους για απαντήσεις, γεγονός που τους εκθέτει σε πληροφορίες που δεν είναι πάντα αξιόπιστες. Και είναι μάλλον αποπροσανατολιστικές.

Κανείς βέβαια δεν θα πρέπει να ξεχνάει πως η βιομηχανία της μόδας και της ομορφιάς προωθεί προϊόντα που στοχεύουν τους εφήβους, συχνά με τρόπο που ενισχύει την έμφαση στη σεξουαλική έλξη. Από τις τάσεις του μακιγιάζ έως τα ρούχα που προορίζονται για ενήλικες, αλλά απευθύνονται σε εφήβους, το μήνυμα είναι σαφές: γίνεσαι κάποιος αν είσαι «μούρη».

Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί συνεργασία από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ειδικότερα, η οικογένεια και οι εκπαιδευτικοί μηχανισμοί οφείλουν να αποτελέσουν ανάχωμα σε αυτήν την τάση. Αναδεικνύοντας την αξία των ηθικών προτύπων και τη σημασία της οικοδόμησης μιας προσωπικότητας βασισμένης σε αρχές και αξίες.

Η εφηβεία δεν είναι ένας αγώνας δρόμου για την ενηλικίωση, αλλά ένα πολύτιμο ταξίδι διαμόρφωσης της προσωπικότητας. Με κατανόηση και σωστή καθοδήγηση, μπορούμε να βοηθήσουμε τους εφήβους να βρουν την ισορροπία που χρειάζονται για να μεγαλώσουν υγιείς και ευτυχισμένοι.

Πολύβιος Πρόδρομος: Ο ελέφαντας στο δωμάτιο

Τα συνεχή και επαναλαμβανόμενα περιστατικά έξαρσης της βίας μεταξύ εφήβων, που βλέπουν το φως της δημοσιότητας όλο και πιο έντονα το τελευταίο διάστημα, φέρνουν στο προσκήνιο ένα διαχρονικό και εξαιρετικά ανησυχητικό φαινόμενο: την εφηβική και σχολική βία. Η εικόνα ενός «νταή» που επιδεικνύει με υπερηφάνεια τα χέρια του μετά την επίθεση σε συμμαθητή του, σαν να πρόκειται για κάποιο κατόρθωμα, αποτυπώνει το πόσο βαθιά έχει ριζώσει η κουλτούρα της βίας και της ατιμωρησίας στην κοινωνία μας, καθώς και την αποτυχία μας να προλάβουμε και να διαχειριστούμε τέτοια φαινόμενα. Η εφηβική και σχολική βία αποτελεί σύμπτωμα μιας βαθύτερης κοινωνικής παθογένειας. Και πρωτίστως, είναι ο καθρέφτης της οικογένειας, της παιδείας, των αξιών που καλλιεργούμε και των «αξιών» που ανεχόμαστε.

Η εφηβική βία συχνά αντλεί τη δυναμική της από την οικογένεια, η οποία αποτελεί το θεμέλιο της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του παιδιού. Οταν η βίαιη συμπεριφορά παραβλέπεται ή ακόμα και δικαιολογείται και όταν τα όρια είναι ασαφή ή ανύπαρκτα, δημιουργείται ένα περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη επιθετικών συμπεριφορών. Ενα παιδί, που μεγαλώνει σε περιβάλλον όπου η επιθετικότητα γίνεται ανεκτή, υιοθετεί τη βία ως φυσιολογική αντίδραση και τη μεταφέρει στο σχολικό και κοινωνικό του περιβάλλον. Ετσι, η βία μετατρέπεται σε εργαλείο κυριαρχίας ή αυτοεπιβεβαίωσης, με σοβαρές συνέπειες τόσο για το ίδιο όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση όχι μόνο υπονομεύει το ρόλο της οικογένειας, αλλά μεταθέτει άδικα το βάρος στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι καλούνται να καλύψουν κενά που δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο μέσα από την εκπαίδευση. Η πραγματικότητα αυτή γίνεται ακόμη πιο προβληματική όταν οι γονείς, αντί να συνεργάζονται με το σχολείο για την αντιμετώπιση προβλημάτων που δημιουργούν τα παιδιά τους, υιοθετούν μια επιθετική ή αμυντική στάση. Συχνά, κατηγορούν τους εκπαιδευτικούς για οποιαδήποτε αρνητική συμπεριφορά των παιδιών τους, αποφεύγοντας να αναγνωρίσουν τη δική τους ευθύνη. Το σχολείο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον ρόλο της οικογένειας. Οφείλει όμως να λειτουργήσει ως ασπίδα για τα θύματα και να αντιμετωπίσει τους δράστες με αποφασιστικότητα. Για το λόγο αυτό έχει ευθύνη όταν συγκαλύπτει ή ανέχεται τις βίαιες συμπεριφορές. Η ανοχή στη βία, ακόμη και με τη μορφή της αδράνειας, ενισχύει τη δράση των «νταήδων», που δρουν ανενόχλητοι, συχνά επωφελούμενοι από την έλλειψη σοβαρών συνεπειών.

Η μεγαλύτερη ευθύνη, όμως, ανήκει στην κοινωνία στο σύνολό της. Ζούμε σε μια εποχή όπου η ατιμωρησία και η χαλαρότητα έχουν κανονικοποιηθεί. Σε μια κοινωνία όπου δεν καλλιεργούνται αξίες όπως η ενσυναίσθηση, η συνεργασία και ο σεβασμός, που οι κανόνες συχνά παραβιάζονται χωρίς συνέπειες και η ατιμωρησία θεωρείται δεδομένη, με αποτέλεσμα τα παιδιά να υιοθετούν μια στρεβλή αίσθηση δύναμης και δικαιωμάτων. Διδάσκονται ότι η δύναμη του ισχυρού επιτρέπει την παραβίαση των νόμων και των δικαιωμάτων των άλλων. Οταν οι ενήλικες δεν δίνουν το σωστό παράδειγμα, πώς να περιμένουμε από τα παιδιά να συμπεριφέρονται διαφορετικά; Πώς να πείσουμε τα παιδιά μας να σεβαστούν τους άλλους;

Αντίθετα, τους προσφέρουμε έναν επικίνδυνο οδηγό: οι κανόνες υπάρχουν μόνο για να παραβιάζονται. Βλέποντας, λοιπόν, πως οι κανόνες παραβιάζονται καθημερινά χωρίς συνέπειες, θεωρούν πως και αυτά έχουν το δικαίωμα να κάνουν το ίδιο. Ετσι, η βία ενσωματώνεται στην καθημερινότητά τους, ενισχυμένη από την αίσθηση ότι κανείς δεν θα τους αποτρέψει ή θα τους τιμωρήσει. Τα παιδιά βλέπουν και μιμούνται.

Η βία έχει πολλά πρόσωπα· δεν είναι μόνο οι γροθιές και οι κλωτσιές. Είναι και το βλέμμα της περιφρόνησης, η περιθωριοποίηση του διαφορετικού, η καταπάτηση των δικαιωμάτων του άλλου. Είναι κάθε πράξη ή παράλειψη που υπονομεύει τον σεβασμό και την ισότητα στις ανθρώπινες σχέσεις. Με αυτόν τον τρόπο, η κοινωνία διαμορφώνει ένα περιβάλλον όπου η βία δεν είναι εξαίρεση, αλλά αναμενόμενη πραγματικότητα. Η εφηβική και σχολική βία είναι ένας καθρέφτης που αντικατοπτρίζει τις ελλείψεις μας ως κοινωνία. Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας σεβασμού, δικαιοσύνης και συνεργασίας δεν είναι απλώς ανάγκη· είναι καθήκον. Είναι ευθύνη όλων μας μπορέσουμε να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά θα μεγαλώσουν με τις απαραίτητες αξίες και δεξιότητες για να γίνουν υπεύθυνοι και ολοκληρωμένοι πολίτες.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News