Φάκελος Παιδοκτονίες: Πού ήμασταν όλοι; – Κοινωνιολόγος και ψυχολόγος για τις «κραυγές που δεν ακούσαμε»

Μαρία Παπαγιαννακοπούλου

7 ΙΟΥΛΙΟΥ 2025: Συλλαμβάνεται η 25χρονη Ειρήνη Μουρτζούκου, από την Κάτω Αχαΐα μετά την έκδοση εντάλματος από την ανακρίτρια Πατρών για τις δολοφονίες τριών βρεφών -δύο δικών της- και για απόπειρα ανθρωποκτονίας γυναίκας. Μεταφέρεται στη ΓΑΔΑ αρνούμενη τις κατηγορίες. Τελικά, ομολογεί πως σκότωσε το 19 ημερών κοριτσάκι της στο σπίτι τους στην Κάτω Αχαΐα, τον Ιούνιο του 2022, το δύο μηνών επίσης κορίτσι της τον Οκτώβριο του 2023, στο «Αγία Σοφία», όπου και νοσηλευόταν επί ημέρες, το έξι μηνών βρέφος της κουμπάρας της τον Φεβρουάριο του 2021, στην Πάτρα, και τη μικρή της αδελφή το 2014, στο Αργος, όταν η ίδια ήταν 14 ετών. Αρνείται κατηγορηματικά μέχρι και σήμερα την εμπλοκή της στον θάνατο του 15 μηνών Παναγιώτη, στην Αμαλιάδα τον περασμένο Αύγουστο.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022: Η Ρούλα Πισπιρίγκου μεταφέρεται από την Πάτρα στη ΓΑΔΑ και συλλαμβάνεται για τους θανάτους των τριών παιδιών που είχε αποκτήσει με τον πρώην σύζυγό της Μάνο Δασκαλάκη. Η 3,5 ετών Μαλένα καταλήγει στο Νοσοκομείο «Ελπίς» τον Απρίλιο του 2019, η έξι μηνών Ιριδα βρίσκεται νεκρή στο σπίτι τους στην Πάτρα, τον Μάρτιο του 2021 και η 9χρονη πρωτότοκη κόρης της Τζωρτζίνας «έσβησε» στο Νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού τον Ιανουάριο του 2022. Πρωτόδικα καταδικάσθηκε ομόφωνα σε τρις ισόβια, ωστόσο ακόμα εξακολουθεί να δηλώνει αθώα.

12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2020: Η σύλληψη της 27χρονης «βρεφοκτόνου της Αγυιάς». Εγκατέλειψε το νεογέννητο –κοριτσάκι- στην παραλία με αποτέλεσμα να πνιγεί, λίγες ώρες αφού το έφερε στη ζωή στο Νοσοκομείο «Ο Αγιος Ανδρέας». Η σορός εντοπίστηκε από περιπατητή. Πρωτοδίκως, είχε καταδικαστεί σε οκτώ χρόνια κάθειρξη για παιδοκτονία και όχι για ανθρωποκτονία από πρόθεση, όπως αρχικά είχε κατηγορηθεί, και βρισκόταν ελεύθερη λόγω αναστέλλουσας ισχύος της ποινής υπό τον όρο της ψυχιατρικής παρακολούθησης. Τον Απρίλιο του 2024 κρίθηκε ένοχη για παιδοκτονία και, παρά την περαιτέρω μείωση της ποινής σε πέντε χρόνια κάθειρξη, το δικαστήριο αποφάσισε να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής, αναγνωρίζοντας μόνο το ελαφρυντικό το πρότερου σύννομου βίου.
Οι παιδοκτονίες που συγκλόνισαν την Πάτρα από το 2020. Εξι νεκρά βρέφη από τα χέρια γυναικών που τα έφεραν στη ζωή. Σε αυτές προστίθεται και η υπόθεση βρεφοκτονίας στο Αλεποχώρι Αχαΐας, τον Ιούλιο του 2013. Νεαρή μητέρα σκότωσε το τριών μηνών αγοράκι της, το έβαλε στην κατάψυξη του ψυγείου του σπιτιού και το τοποθέτησε ξανά στην κούνια όταν επέστρεψε ο άνδρας της. Πρωτόδικα καταδικάστηκε σε ισόβια, αλλά στο Εφετείο κατάφερε και τα «έσπασε». Τον Ιανουάριο του 2023 και αφού είχε αποφυλακιστεί, βρέθηκε νεκρή σε σπίτι στο Ρίο Πατρών.

Σήμερα στην «Πελοπόννησο», η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Νικολέττα Καραγιάννη και ο κοινωνιολόγος Βασίλειος Γιαννακόπουλος, απαντούν στο ερώτημα τι «οπλίζει» το χέρι μιας μάνας να σκοτώσει το παιδί της.

Βασίλειος Γιαννακόπουλος: Κοινωνικό δράμα

Μιλώντας στην «Πελοπόννησο» ο κοινωνιολόγος MPΗ, Βασίλειος Γιαννακόπουλος, τόνισε: «Οταν μια μάνα αφαιρεί τη ζωή του παιδιού της, η κοινωνία παγώνει. Ο πόνος μετατρέπεται σε απορία: πώς είναι δυνατόν; Τι μπορεί να την έσπρωξε ως εκεί; Οι περισσότεροι σπεύδουν να μιλήσουν για “αρρώστια” ή “παραφροσύνη”. Ομως, πίσω από την πράξη δεν υπάρχει πάντα ψυχική διαταραχή. Υπάρχει συχνά σιωπή, πίεση, και εγκατάλειψη.
Η μητρότητα έχει εξιδανικευτεί σε τέτοιο βαθμό, που ξεχνάμε πως οι μητέρες είναι άνθρωποι. Μπορούν να εξαντληθούν, να λυγίσουν, να χαθούν. Σε κοινωνίες όπου η μητέρα θεωρείται η μόνη υπεύθυνη για όλα, και ταυτόχρονα μένει χωρίς στήριξη, η καθημερινότητα γίνεται ασήκωτη. Μια γυναίκα μπορεί να παλεύει μόνη με φτώχεια, με κακοποίηση, με την αϋπνία και τη μοναξιά, και κανείς να μην ρωτά αν αντέχει».

Οπως υπογραμμίζει ο κ. Γιαννακόπουλος «η παιδοκτονία δεν είναι μόνο προσωπικό δράμα -είναι και κοινωνικό. Είναι μια κραυγή που δεν ακούστηκε εγκαίρως. Δεν την εξηγούμε για να τη δικαιολογήσουμε, αλλά για να αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί».

Επισημαίνει δε, πως «η παιδοκτονία δεν είναι πράξη χωρίς κοινωνικό πλαίσιο. Είναι το οριακό σύμπτωμα μιας συλλογικής αποτυχίας φροντίδας: της οικογένειας, του κράτους, των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η κατανόηση του φαινομένου απαιτεί να κοιτάξουμε όχι μόνο το άτομο, αλλά και το σύστημα γύρω του» και καταλήγει, λέγοντας: «Το ερώτημα δεν είναι “γιατί το έκανε”, αλλά “γιατί κανείς δεν ήταν εκεί όταν δεν άντεχε άλλο”».

Νικολέττα Καραγιάννη: Σύνθετο φαινόμενο

Σε δηλώσεις στην «Πελοπόννησο», η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια MSc Νικολέττα Καραγιάννη υπογράμμισε πως «η δολοφονία ενός παιδιού από την μητέρα του, αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλά αίτια και χαρακτηριστικά. Στην παγκόσμια ψυχιατρική βιβλιογραφία, προσδιορίζονται ποικίλα κίνητρα ως αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν μια μητέρα στην παιδοκτονία».

Σύμφωνα με την κ. Καραγιάννη, «οι παιδοκτονίες διαχωρίζονται με βάση το υπόβαθρό τους. «Αρχικά, αναφερόμαστε σε περιπτώσεις παιδοκτονίας ενός ανεπιθύμητου παιδιού, το οποίο η μητέρα αντιλαμβανόταν ως εμπόδιο. Σύμφωνα με μελέτες, οι μητέρες δεν ήταν συνδεδεμένες με το βρέφος, καθώς επρόκειτο για μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, και εμφάνιζαν έντονη άρνηση να φροντίσουν το παιδί. Ακόμα, η εμφάνιση, μετά τη γέννα, σοβαρής ψυχικής διαταραχής, όπως είναι η επιλόχειος ψύχωση, θα μπορούσε να επιβαρύνει και να αποδιοργανώσει περαιτέρω την ψυχική υγεία της μητέρας».

Στην περίπτωση της αλτρουιστικής παιδοκτονίας, όπως λέει, «η μητέρα πιστεύει ότι σκοτώνει το παιδί της από “αγάπη”, και ότι ο θάνατός του πραγματοποιείται για να το σώσει από πραγματικό ή φανταστικό πόνο. Σ’ αυτή την κατηγορία, μπορεί να ανήκει μια αυτοκτονική μητέρα, η οποία δεν θέλει να αφήσει το παιδί της μέσα σε έναν αδιάφορο ή και απειλητικό κόσμο, που βιώνει η ίδια μέσα από τα “καταθλιπτικά της μάτια”».

Στις περιπτώσεις ψυχωτικού επεισοδίου «η μητέρα σκοτώνει το παιδί της χωρίς κάποιο λόγο, καθώς για παράδειγμα μπορεί να βιώσει ακουστικές ψευδαισθήσεις για να σκοτώσει. Ενώ η -πιο σπάνια- είναι η παιδοκτονία με σκοπό την εκδίκηση συζύγου για να τον τραυματίσει συναισθηματικά».
Η περιφρόνηση για τους άλλους και η έλλειψη ενσυναίσθησης, σύμφωνα με την κ. Καραγιάννη, μπορεί δυνητικά να σχηματιστεί μια εγκληματική συμπεριφορά, όπως μια μητέρα που αδυνατεί να δημιουργήσει δεσμό με το βρέφος ή το παιδί της, με αδύναμο αξιακό σύστημα ή και με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας.

Οπως σημειώνει: «Σε ορισμένες, αλλά όχι σε όλες, τις περιπτώσεις, οι μητέρες παρουσιάζουν ψυχική διαταραχή».

Η διερεύνηση των αιτιών, που οδηγούν τις μητέρες στην παιδοκτονία, όπως επισημαίνει «είναι περίπλοκη» καθώς πρόκειται για πολυπαραγοντικό φαινόμενο, στο οποίο υποβόσκουν ένα ανεπίλυτο τραύμα, ψυχικές διαταραχές, οικονομικές δυσκολίες, η χρήση ουσιών, αλλά και το προσωπικό ιστορικό κακοποίησης.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΜΙΝΧΑΟΥΖΕΝ 
Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Νικολέττα Καραγιάννη αναφέρθηκε στις περιπτώσεις κακοποιήσεων, όπου «ο θάνατος του παιδιού επέρχεται από τη συνεχή παιδική κακοποίηση και παραμέληση από την μητέρα». Οπως είπε, σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται και το σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου, όπου η μητέρα «προκαλεί εσκεμμένα ασθένεια ή τραυματισμό, για να κερδίσει προσοχή, με σκοπό ακόμα και τον θάνατο του παιδιού ή βρέφους».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News