Ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, εμβληματική φυσιογνωμία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου του ’73 στην «Π»: Μας είπαν ήρωες για να μας βάλουν στα ράφια
Κατηγορούν τη γενιά του Πολυτεχνείου για τη χρεωκοπία της χώρας. Επειδή κάποιοι έπαιξαν έναν πολιτικό ρόλο. Αστεία πράγματα. Αυτή τη μάχη κατά της διαστρέβλωσης, θα τη δίνουμε καθημερινά. Και θα την κερδίζουμε
Το πέρασμά του από την Πάτρα -καλεσμένος από τη νεολαία ΣΥΡΙΖΑ για τα 50 χρόνια της εξέγερσης- μας έδωσε την ευκαιρία να τον πλευρίσουμε, με όπλο ένα πρόσφατο επετειακό του άρθρο, που φάνταζε αυστηρό. Ο ίδιος ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, στη φυσική επαφή είναι ευγενής, ευπροσήγορος και νευρώδης. Μισό αιώνα μετά τα γεγονότα του Νοεμβρίου του ΄73, στα οποία είχε πρωτοστατήσει ως ηγετική φυσιογνωμία στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, απάντησε στις ερωτήσεις μας.
– Μπορείτε να μας περιγράψετε τον εαυτό σας στα 23; Τι κατηγορίας νέος είσαστε;
Ημουν τελειόφοιτος στο Πολυτεχνείο, στη σχολή των Πολιτικών Μηχανικών. Με όνειρα στραγγαλισμένα, γιατί δεν βλέπει προοπτική, καθώς δεν περπατάνε οι δημοκρατικές ελευθερίες στον τόπο του. Ενας νέος ο οποίος από τα 20 του έχει ενταχθεί σε αντιδικτατορική οργάνωση νέων, την οργάνωση σπουδαστών του ΚΚΕες και αργότερα στον Ρήγα Φεραίο. Ενας νέος που πηγαίνει στις μπουάτ, που κάνει όσα μπορεί να κάνει μέσα στο στενό πλαίσιο εκείνης της περιόδου, όπου όλα τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά.
– Επομένως ήσασταν συνειδητοποιημένος. Ισχύει για το σύνολο της νεολαίας που μετείχε στην εξέγερση.
Επειδή μερικές φορές τα νούμερα είναι πολύ ενδιαφέροντα: Μιλάμε για την ανάπτυξη ενός μαζικού αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος. Μιλάμε για 5-6.000 φοιτητές, οι μισοί στην Αθήνα, οι άλλοι Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Γιάννινα, 18-25 χρόνων, λιγότερους από το 1% των νέων εκείνης της ηλικίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Περί αυτού πρόκειται.
– Αναλογιστήκατε ποτέ αν εκείνες τις βραδιές, στο Πολυτεχνείο κυρίως, βρεθήκατε ποτέ κοντά στο σημείο να ρίξετε τη χούντα; Με μια άλλη στρατηγική, με μεγαλύτερη ανταπόκριση από τους πολίτες.
Ημουν από αυτούς που πίστευαν ότι για να πέσει η δικτατορία χρειάζονταν παραπάνω από μια-δυο εστίες, αλλά μια επέκταση εστιών αντίστασης απ’ άκρης εις άκρο στην Ελλάδα. Δεν πιστεύαμε ότι μια μεγάλη έκρηξη αρκούσε. Ομως, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, με τον καθοριστικό ρόλο του Ραδιοσταθμού -αυτός μάζεψε τον κόσμο, αν δεν υπήρχε, δεν θα είχαμε το Πολυτεχνείο που ξέρουμε- την Παρασκευή το βράδυ, 16 Νοεμβρίου, αρχίσαμε να πιστεύουμε ότι αν περνούσαμε το βράδυ αυτό, θα είχαμε μια καινούργια κατάσταση, θα συνέρρεε ο κόσμος από πολλές περιοχές στο Κέντρο της Αθήνας. Οταν συρρέει πολύς κόσμος, και περνάμε στις εκατοντάδες χιλιάδες, τότε κάποια πράγματα μπορούν να αλλάξουν εκ των πραγμάτων. Αλλά αυτό που σκεφτόμαστε εμείς, το σκεφτόταν από την άλλη πλευρά η Δικτατορία.
– Ενα αστυνομικό ερώτημα. Τελικά το σύστημα Παπαδόπουλου υπονόμευσε την εξέγερση ή η υπονόμευση Ιωαννίδη;
Οι ερευνητές των αρχείων διαπίστωσαν ότι ο Ιωαννίδης και οι συν αυτώ, δεν καλοέβλεπαν την απόπειρα φιλελευθεροποίησης που επιχείρησε ο Παπαδόπουλος με τον Μαρκεζίνη και προετοιμάζονταν. Αλλά δεν φάνηκε ότι είχαν κεντρικό ρόλο στη διαχείριση του Πολυτεχνείου. Από εκεί και πέρα είδαν αίμα στους δρόμους, το εκμεταλλεύθηκαν και επιτάχυναν.
– Στο επετειακό σας άρθρο κάνατε μια ενδιαφέρουσα κωδικοποίηση της προσφοράς του Πολυτεχνείου ’73. Ξεκινώ από την απονομιμοποίηση της Χούντας.
Αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Αυτοί που αιματοκύλισαν τη νεολαία δεν μπορούσαν να σταθούν ως κυβερνήτες της χώρας, όσο ελαστικοί και αν ήσαν. Υπήρξε ένας συγκλονισμός εκείνη την περίοδο ολόκληρης της Ελλάδας και της διεθνούς κοινής γνώμης. Αυτό μετασχηματίστηκε σε απείθεια και μίσος. Αυτό ήταν ένα ηθικό κέρδος πολύ μεγάλο.
Ο Δημήτρης Χατζησωκράτης μισό αιώνα πριν
– Υποστηρίξατε επίσης ότι το Πολυτεχνείο δεν ανήκε σε εκείνους που το έκαναν, αλλά στους νέους. Μήπως όμως το Πολυτεχνείο έχει στοιχειώσει τη μεταγενέστερη νεολαία γιατί προσπαθεί με ευτελείς αφορμές, κάποιες φορές, να δημιουργεί προσομοιώσεις εξεγέρσεων.
Αυτό είναι ένα θέμα. Σωστά το επισημαίνετε. Από πλευράς μας όμως εξηγούμε ότι κάναμε αυτό επειδή είχαμε μπροστά μας μια δικτατορία. Σήμερα έχουμε την καλύτερη δημοκρατία από τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Εχει τεράστια προβλήματα, μεγάλες ανισότητες, απίθανες κατανομές πλούτου και συμπιέσεις. Η νεολαία έχει μέλλον; Ερωτηματικό. Ομως αυτά είναι στοιχεία μπορούν να μπουν σε σχήματα αγώνων και διεκδικήσεων με διαφορετική μορφή. Αυτό που λέμε «εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία» -προτιμώ αυτό το σύνθημα- είναι μια σύσταση να βρεθούν οι κατάλληλες μορφές αγώνα για να αποτινάξουμε ό,τι μας καταπιέζει.
– Πάμε στην περίφημη απαξίωση του Πολυτεχνείου και της γενιάς του. Το Πολυτεχνείο ήταν ένα σύμβολο αντίστασης. Τελευταία για μια μερίδα έχει γίνει έμβλημα απαξίωσης μιας γενιάς. Εφταιξαν σ’ αυτό οι συντελεστές του σε κάτι;
Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια τάση αναθεώρησης οροσήμων της χώρας. Θα έμενε έξω το Πολυτεχνείο, ένα από τα τρία ορόσημα της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας; Πολύ περισσότερο εφόσον έχει στοιχεία εξεγερτικά και επιδραστικά στη νεολαία. Οι θιασώτες της χούντας έφτασαν στο σημείο αν αμφισβητούν τους 24 βεβαιωμένους νεκρούς που καταγράφηκαν από τον εισαγγελέα Τσεβά. Αλλοι πάλι επισημαίνουν ότι δεν υπήρχαν νεκροί μέσα στο Πολυτεχνείο. Ποια διαφορά έχει μέσα ή έξω; Αλλο χειρότερο: Κάποιοι φορτώνουν τη χουντική προδοσία στην Κύπρο στην εξέγερση του Νοέμβρη. Αν δεν είχε γίνει, δεν θα ερχόταν ο Ιωαννίδης. Απίθανα πράγματα. Κάποιοι το τερμάτισαν: Κατηγορούν τη γενιά του Πολυτεχνείου για τη χρεωκοπία της χώρας. Επειδή κάποιοι έπαιξαν έναν πολιτικό ρόλο. Αστεία πράγματα. Αυτή τη μάχη κατά της διαστρέβλωσης, θα τη δίνουμε καθημερινά. Και θα την κερδίζουμε.
– Η γενιά του Πολυτεχνείου, εν τέλει, διοίκησε ποτέ τη χώρα;
Οχι. Οχι όσο θα έπρεπε. Εγιναν 2, 3, 4, υπουργοί. Και; Οι νέοι εκείνης της περιόδου ήταν τα καλύτερα μυαλά. Πολύ λίγοι θέλησαν να ασχοληθούν με την πολιτική. Εμείς είμαστε μια γενιά που αποδέχθηκε ελληνική κοινωνία. Οι γενιές μετά τον Εμφύλιο, η γενιά του 1-1-4, ήταν γενιές αδικαίωτες. Εμείς βρεθήκαμε με το στεφάνι των ηρώων. Αλλά μας είπαν ήρωες για να μας βάλουν στα ράφια.
– Επιστρέφω στην αρχή. Πέρασαν 50 χρόνια. Η αίσθηση ότι πέρασε μισός αιώνας, σας δημιουργεί μελαγχολία και δέος;
Οχι. Απλώς έγινα 72 χρόνων. Καλά να είμαστε. Κάποιοι μας έχουν αφήσει. Το Πολυτεχνείο πάντως δεν φαίνεται μακρινό όσο άλλα μεγάλα γεγονότα. Και αυτό το οφείλουμε στις δασκάλες και τους δασκάλους που με τη βούλησή τους επέβαλαν τη διαμόρφωση των γιορτών για το Πολυτεχνείο. Μεγάλη η συμβολή τους.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
