Revenge porn, γυναικοκτονίες, παρενοχλήσεις: Γιατί φτάσαμε μέχρι εδώ; – Ειδικοί εξηγούν στην «Π»

Χρήστος Βεργανελάκης

Η κατάσταση αρχίζει να ξεφεύγει… Φανταστείτε, δε, ότι οι υποθέσεις που βγαίνουν στον αέρα αποτελούν ένα μάλλον μικρό ποσοστό των υπαρχόντων! Οι ειδικοί εκτιμούν πως υπάρχει πλήθος «θαμμένων» παρόμοιων υποθέσεων…
-Revenge porn,
-Γυναικοκτονίες,
-Σεξουαλικές παρενοχλήσεις και κακοποιήσεις,

Σχεδόν κάθε βδομάδα και μια νέα υπόθεση. Ωσπου τις προηγούμενες μέρες «έσκασε» και η υπόθεση του Στάθη Παναγιωτόπουλου και το revenge porn, μια αληθινή μάστιγα χρόνων, ανασύρθηκε στην επιφάνεια.
Το θέμα μας:

Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που εδώ και λίγο καιρό έχουν φουντώσει τα περιστατικά έμφυλης βίας ή παρενόχλησης;
· Τι συνέβη και ξαφνικά ξεχείλισε το ποτάμι;
· Το θέμα είναι ψυχιατρικό, αστυνομικό ή ποινικό; Πώς θα μπορούσε να μπει φρένο σ’ αυτές τις συμπεριφορές;
·Το κυριότερο: Είναι θέμα που έχει τις ρίζες του στην οικογένεια; Στην παιδεία; Ή είναι καθαρά προσωπική ψυχική διαταραχή;

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΙΧΙΝ: Κανένα άλλοθι για την πατριαρχία…

Δρ. Κατερίνα Μαλίχιν.

Τα ερωτήματα για την ψυχική κατάσταση των γυναικοκτόνων, ασελγούντων και κακοποιητών θα ήταν θεμιτά, αν δεν δρούσαν αποπροσανατολιστικά των ευθυνών τους και δεν επέφεραν στιγματισμό στην ψυχική ασθένεια. Το τι συμβαίνει ψυχικά σε έναν δράστη-θύτη δεν είναι κάτι το οποίο αρμόζει να δοθεί σαν γενικευτική απάντηση από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας, η διεργασία της ερμηνείας θα γίνει μέσα στο γραφείο του αν ποτέ ένας δράστης ζητήσει βοήθεια-και αφορά τον ίδιο. Ναι, μπορεί να υπάρχει κάτι ψυχοπαθολογικό σε αυτόν, μπορεί η οικογενειακή του ιστορία να «εξηγεί» τις ειδεχθείς πράξεις του, είτε αυτές φτάνουν μέχρι το αποτρόπαιο μιας γυναικοκτονίας είτε επιδίδεται σε revenge porn.

Εντούτοις μια ετικέτα ψυχοπαθολογίας ως «εξήγηση», ως άλλοθι, αυτομάτως καθιστά κάθε ψυχικά ασθενή έναν δυνάμει γυναικοκτόνο ή κακοποιητή, πράγμα που είναι καταφανώς λάθος και συγχρόνως υποθάλπει το ακαταλόγιστο.

Συνεπώς πρέπει να ασχοληθούμε σοβαρά, ειδικοί και μη, με την αιτιοπαθογένεια στη συνοχή και την ποιότητα του κοινωνικού δεσμού. Οπου επικρατεί η επιβολή μιας δήθεν αρσενικής δύναμης, η ενοχοποίηση του σεξ για τις γυναίκες, η υποτίμηση λόγω φύλου, η κανονικοποίηση της έμφυλης βίας, η χειραγώγηση της γυναίκας, η πεποίθηση ότι η γυναίκα είναι ένα αντικείμενο απόλαυσης του άντρα, η ελλιπής νομοθεσία, η πλημμέλεια του εκπαιδευτικού συστήματος, η απουσία παιδείας στην οικογένεια, δυστυχώς είναι εύκολο να οπλιστεί το χέρι του γυναικοκτόνου, εύκολο μία γυναίκα να πέσει θύμα εκβιασμού, κακοποίησης, τυραννικού ελέγχου, δολοφονίας χωρίς να ορίζει την ψυχή και το σώμα της.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη βαριά κοινωνική διαταραχή που προσβάλλει ανεξαρτήτως φύλου υποκείμενα που με τη σειρά τους προσβάλλουν οπλισμένα με τα επιχειρήματα του μίσους που προκρίνει ο εν λόγω κοινωνικός δεσμός: Η πατριαρχία σε συνδυασμό με τον καπιταλιστικό λόγο. Ας αφήσουμε την ψυχική διαταραχή αστιγμάτιστη έξω από τις ερμηνείες για όλα αυτά. Ας μην διευκολύνουμε την αποποίηση ευθυνών με άλλοθι.

Δρ. Κατερίνα Μαλίχιν, κλινική ψυχολόγος, ψυχαναλύτρια

ΕΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ: Τοξική αρρενωπότητα και κτητικότητα

Η Ερη Ιωαννίδου.

Το ποτάμι ξεχειλίζει χρόνια τώρα, όσο εμείς πετάμε χαρταετό και σφυρίζουμε αδιάφορα παραδίπλα. Οι πράξεις που έρχονται σήμερα στο φως δεν γεννήθηκαν σε μια κοινωνία από τη μία μέρα στην άλλη, ούτε είναι αποτέλεσμα μίας αιτίας.

Το έγκλημα άλλωστε -κάθε είδους έγκλημα- είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Για να φτάσει να τελεστεί θα χρειαστεί να συναντηθεί ένα σύνολο παραγόντων, και είναι άγνωστο ποιος συνδυασμός αυτών είναι ικανός να ωθήσει τον κάθε άνθρωπο στο να εγκληματήσει. Σαν μια κλειδαριά με pin: Γνωρίζουμε ότι ο κωδικός αποτελείται από τα ψηφία 0 έως 9 αλλά δεν γνωρίζουμε από πόσα και ποια.

Κάποιοι παράγοντες, ωστόσο, αποτελούν κοινούς παράγοντες ρίσκου για μετέπειτα βίαιη συμπεριφορά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως κάθε άτομο που θα εκτεθεί σε αυτούς θα εκδηλώσει και ανάλογη συμπεριφορά. Είναι σαφώς πιο δύσκολο να διακρίνουμε και να αντιμετωπίσουμε τους ιδιαίτερους παράγοντες της ζωής ενός ατόμου, όσους όμως επηρεάζουν μία μεγάλη μερίδα της κοινωνίας είναι πιο εύκολο να τους εντοπίσουμε.

Αυτό που συχνά αποκαλείται «τοξική αρρενωπότητα», η διαποτισμένη με πατριαρχικά στοιχεία σε όλες της τις εκφάνσεις κοινωνία, ο σεξισμός, η κτητικότητα απέναντι στον/στη σύντροφο, οι παθητικο-επιθετικές συμπεριφορές που περνούν απαρατήρητες, η πεποίθηση πως δεν χρειάζεται να δουλέψει κανείς με τον εαυτό του – είναι όπως είναι κι αυτό είναι αρκετό, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που μας οδήγησαν εδώ που είμαστε. Είναι επίμονοι, μεταδοτικοί, εσωτερικευμένοι, καμουφλαρισμένοι και θα συνεχίσουν να βλάπτουν την κοινωνία αν δεν τους αντιμετωπίσουμε.

Η Ερη Ιωαννίδου είναι δικαστική ψυχολόγος (MSc) & personal coach, διδάσκουσα στο Hellenic American University, επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕΜΕ) και υπεύθυνη του Forensic Psychology Lab.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΡΑΤΟΥΛΙΑΣ: Η παθογένεια της έμφυλης βίας

Ο Γιάννης Στρατούλιας.

Η ελληνική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες, όπως οι σύγχρονες δυτικές νωρίτερα, πέρασε από την κάθετη πυραμιδοειδή οργάνωση σε αυτή της μορφής του δικτύου, οριζόντιας διάταξης. Το παλαιότερο θεολογικο-πολιτικό σύστημα οργάνωσής της αντικαταστάθηκε από μία εξισωτική κοινωνία, όπου αμφισβητείται και αποδομείται κάθε ιεραρχία, νόημα, νομιμότητα και τελικά καταλήγει στη διάρρηξη του κοινωνικού δεσμού. Η θεμελιώδης στο παρελθόν διαμεσολάβηση του Άλλου στην ανθρωποποίηση του δίποδου όντος δεν υφίσταται.

Οταν απουσιάζει ο λόγος του Άλλου προκύπτει μία συρρίκνωση της ψυχικής ενδοχώρας που είναι το αποτέλεσμα της αντικατάστασης της ομιλίας από την εικόνα. Ο ψυχισμός και η επιθυμία του ανθρώπου περνούν μέσα από τη γλώσσα και δομούνται από αυτήν.

Ο σύγχρονος άνθρωπος στερείται το τρόπο για να φτιάξει μία ψυχή. Περιχαρακωμένος στον εαυτό του αναγκαστικά γίνεται ένας νάρκισσος που δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ακόμα και στον εαυτό του μία μορφή. Ντυμένος μια ρευστή έμφυλη ταυτότητα, χωρίς ηθική πανοπλία τείνει να είναι ένα οριακό ον (borderline) που ψυχαναγκαστικά αναζητά την απόλαυση. Ενα ον ανασφαλές, επιρρεπές στον εύκολο συμβιβασμό και στην υιοθέτηση του πολιτισμού των media. Πνίγει τις όποιες ψυχικές διαθέσεις μέσα στην εικονική «τηλεπικοινωνιακή παλίρροια» που μας περιβάλλει, χωρίς ασφάλεια και βεβαιότητα για τον εαυτό του. Μια ευάλωτη ακρωτηριασμένη υποκειμενικότητα γίνεται όμως αντιρροπιστικά βίαιη.

Ενας ανασφαλής οριακός, ευάλωτος άντρας που αδυνατεί να μεταβολίσει το μυστήριο της γυναικείας σεξουαλικότητας, θα το προσεγγίσει με βίαιο τρόπο. Θα ξεχειλίσει μισογυνισμό που θα εκδηλωθεί πάνω στο γυναικείο σώμα, τον φορέα και εκφραστή της σεξουαλικότητας της γυναίκας, με διάφορες μορφές έμφυλης βίας: είτε ως φόνος – γυναικοκτονία, είτε ως βιασμός, είτε ως διαπόμπευση – εκδικητική πορνογραφία (revenge porn).

* Ο Γιάννης Στρατούλιας είναι ψυχίατρος.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News