Σαν σήμερα – «Chinatown»: Ενα αριστουργηματικό νεό-νουάρ

Ενα νεο – νουάρ αριστούργημα, το «Chinatown» – που στις 25 Ιανουαρίου του 1975 κέρδισε την Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας – αποδεικνύει ότι ο σκηνοθέτης Ρομάν Πολάνσκι, ο σεναριογράφος Ρόμπερτ Τάουν και ο παραγωγός Ρόμπερτ Εβανς μπορούν να φτιάουν μια μνημειώδη ταινία στην οποία θα χτυπούν ένα συγκεκριμένο είδος μέχρι να ματώσει και μετά θα το πετάξουν σε μία δεξαμενή ελληνικής τραγωδίας, διεκδικώντας την παγκόσμια αναγνώριση.

Εάν η κρίσιμη συνάντηση του Πολάνσκι, με τον Τάουν, τον Εβανς και τον πρωταγωνιστή της ταινίας Τζακ Νίκολσον, συμπεριελαμβανόταν σε ένα βιβλίο του Πάολο Κοέλιο, όλοι οι κριτικοί θα την απέρριπταν. Αναμφίβολα θα την θεωρούσαν ως μία φανταστικά χειραγωγημένη «feel good» φαντασίωση ή μία περίπτωση κλινικού παραληρήματος. Και όμως ο Νίκολσον και ο Τάουν ήταν στενοί φίλοι και συγκάτοικοι για αρκετά χρόνια στο Λος Αντζελες, ενώ ο Εβανς ήταν κοινός φίλος και των δύο, ενώ παράλληλα είχε φιλικές σχέσεις με τον Πολάνσκι, ο οποίος τότε έμενε στην Ρώμη.

Ο J.J. «Jake» Gittes (Τζακ Νίκολσον) είναι ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ, σκληροπυρηνικός, κακότυχος και αλαζόνας, του οποίου τα προαισθήματα είναι σχεδόν πάντα λάθος. Ο Jake εκπέμπει ένα βιτριολικό αντριλίκι, υποστηρίζοντας εδώ και εκεί κατά τη διάρκεια της σπάνιας στιγμής σαφήνειας που βιώνει ότι «είναι απλά κάποιος που ανακατεύεται σε ξένες υποθέσεις», μέχρι τη στιγμή που συναντά το κακό προσωποιημένο, με την μορφή του Noah Cross (Τζον Χιούστον). «Βλέπετε, κύριε Gittes» λέει στην φημισμένη ατάκα του «οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζεται ποτέ να έρθουν αντιμέτωποι με το γεγονός ότι, την σωστή στιγμή στο σωστό μέρος, είναι ικανοί για το οτιδήποτε».

Είναι αλήθεια ότι το σενάριο του Τάουν είναι κάτι ως η επιτομή όλων των tropes που βρίσκουμε στα φιλμ νουάρ και παρόλα αυτά τα αψηφά και με την άψογη σκηνοθεσία του Ρομάν Πολάνσκι έχει ως αποτέλεσμα έναν ρεβεζιονιστικό φόρο τιμής, μία ταινία για έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ της δεκαετίας του 1940 που καταφέρνει να είναι κυνική αλλά και συναισθηματική ταυτόχρονα.