Σοκολάτα… είδος πολυτελείας: Ιστορικό ράλι τιμών, παγκόσμιο έλλειμμα κακάο και μια «πιο πικρή» καθημερινότητα
Αυξήσεις έως και 80% σε βάθος τριετίας – Πώς η κλιματική κρίση, το El Niño και οι αγορές «καίνε» την αγαπημένη λιχουδιά μικρών και μεγάλων
Σε πρωτόγνωρα ύψη βρίσκεται εδώ και μήνες η τιμή της σοκολάτας. Η αγαπημένη γλυκιά απόλαυση μικρών και μεγάλων πραγματοποιεί ένα ιστορικό ράλι ακρίβειας, με αλλεπάλληλες αυξήσεις εδώ και έναν χρόνο, μετατρέποντάς την σταδιακά από προσιτό καθημερινό προϊόν σε… μικρή πολυτέλεια.
Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. κατέταξαν τη σοκολάτα στην κορυφή των αυξήσεων για τον Οκτώβριο στα προϊόντα που συγκροτούν τον δείκτη τιμών καταναλωτή, με άνοδο 21,1% σε σύγκριση με τον Οκτώβριο του 2024. Η αύξηση αυτή προστίθεται στην ήδη καταγεγραμμένη άνοδο 25,3% της τριετίας από τον Νοέμβριο του 2021 έως τον Νοέμβριο του 2024.
Και όλα αυτά, ενώ ακόμα και ο καφές κινήθηκε ανοδικά με 19,3% στο τελευταίο 12μηνο, χωρίς όμως να καταφέρει να «πιάσει» τη σοκολάτα στη δυσάρεστη αυτή πρωτιά.
Η «πικρή» πραγματικότητα στο ράφι
Οι καταναλωτές, ωστόσο, αντιλαμβάνονται ότι η εικόνα στο ράφι είναι ακόμη πιο σκληρή από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία. Μια απλή σοκολάτα γάλακτος, των 30 γραμμαρίων, έφτασε σε αρκετά καταστήματα ακόμη και τα 1,20 ευρώ, από 0,80 ευρώ πέρυσι και 0,65 ευρώ το 2023. Πρόκειται για αύξηση 50% σε ετήσια βάση και 84,6% στην τριετία.
Ακόμη και στις συσκευασίες των 100 γραμμαρίων, οι αυξήσεις αγγίζουν το 56,9%, ενώ ανάλογες ανατιμήσεις καταγράφονται σε όλα τα σοκολατοειδή προϊόντα: γλυκίσματα, τούρτες, παγωτά και ροφήματα.
Παγκόσμιο φαινόμενο – Η «καρδιά» του προβλήματος χτυπά στην Αφρική
Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό, αλλά παγκόσμιο. Πρόκειται για μία χαρακτηριστική περίπτωση «εισαγόμενης ακρίβειας», με βασική αιτία την εκτόξευση των διεθνών τιμών του κακάο. Περίπου το 75% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από χώρες της Δυτικής Αφρικής – κυρίως από την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα.
Οι δύο αυτές χώρες υπέστησαν σοβαρές απώλειες στην παραγωγή τους λόγω ενός «κοκτέιλ» ακραίων καιρικών φαινομένων: έντονες βροχοπτώσεις, μυκητιακές ασθένειες στις καλλιέργειες και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας με θερμοκρασίες άνω των 40°C, εξαιτίας του φαινομένου El Niño.
Το αποτέλεσμα ήταν το μεγαλύτερο παγκόσμιο έλλειμμα κακάο των τελευταίων 60 ετών: η προσφορά υπολείφθηκε της ζήτησης κατά 494.000 τόνους (-12,9%), με μείωση παραγωγής 25,3% στην Ακτή Ελεφαντοστού και 31,3% στη Γκάνα.
Κακάο… σαν χρυσάφι
Τον περασμένο Δεκέμβριο, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το κακάο εκτινάχθηκαν στο ιστορικό ρεκόρ των 12.931 δολαρίων/τόνο. Αυτό σημαίνει ότι η σοκολάτα που καταναλώθηκε το φθινόπωρο – και στην Ελλάδα – έχει παραχθεί από κακάο αγορασμένο σε εξωφρενικά υψηλές τιμές.
Αν και οι τιμές έχουν υποχωρήσει στους περίπου 6.000 δολάρια/τόνο, παραμένουν υπερδιπλάσιες σε σχέση με την εποχή πριν ξεκινήσει το ράλι.
Σύμφωνα με αναλυτές διεθνών οργανισμών, ακόμη και αν υπάρξει σχετική βελτίωση, οι τιμές αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2026, καθώς το αυξημένο κόστος παραγωγής, μεταφοράς, ενέργειας και εργασίας συνεχίζει να πιέζει την αγορά.
Βιομηχανίες σε κρίση – Πτωχεύσεις και ανασφάλεια
Οι εξελίξεις αυτές έχουν προκαλέσει ισχυρούς κλυδωνισμούς στη βιομηχανία σοκολάτας. Ακόμη και κολοσσοί όπως η Nestlé, η Lindt και η Hershey έχουν καταγράψει πιέσεις στα κέρδη και στις μετοχές τους.
Μόνο στην Ευρώπη, 12 σημαντικές σοκολατοποιίες έχουν οδηγηθεί σε πτώχευση, ανάμεσά τους ιστορικά ονόματα, όπως η Leysieffer στη Γερμανία και η Salzburg Schokolade στην Αυστρία.
Την ίδια ώρα, η ελβετική Barry Callebaut, η μεγαλύτερη εταιρεία χύμα σοκολάτας στον κόσμο, αντιμετωπίζει μία από τις δυσκολότερες περιόδους της ιστορίας της, με απώλειες 50% στην αξία της μετοχής της την τελευταία διετία.
Λιγότερη σοκολάτα, ίδιες τιμές
Για να συγκρατήσουν την πτώση της κατανάλωσης, πολλές πολυεθνικές επιχειρούν μία «σιωπηλή» προσαρμογή: μειώνουν το βάρος και την ποσότητα της συσκευασίας, διατηρώντας όμως σχεδόν την ίδια τιμή. Έτσι, ο καταναλωτής πληρώνει το ίδιο, αλλά παίρνει λιγότερη σοκολάτα.
Παράλληλα, αναζητούνται εναλλακτικές λύσεις χωρίς κακάο: σοκολάτα από βρώμη, ρύζι, ηλιόσπορους ή ακόμη και καλλιεργημένα κύτταρα σε εργαστήριο. Ήδη εταιρείες στη Βρετανία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ έχουν παρουσιάσει προϊόντα «σοκολάτας χωρίς κακάο».
Ωστόσο, επιστήμονες εκφράζουν επιφυλάξεις για τη διατροφική τους αξία, καθώς το κακάο περιέχει πολύτιμες φλαβανόλες που συνδέονται με οφέλη για την καρδιά και τον οργανισμό – συστατικά που δεν είναι βέβαιο ότι μπορούν να αντικατασταθούν.
Μια «νέα κανονικότητα» στη γεύση μας
Παρά την κρίση, η παγκόσμια αγορά σοκολάτας αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να αγγίξει τα 225,5 δισ. δολάρια έως το 2030. Ωστόσο, όλα δείχνουν πως εισέρχεται πλέον σε μια νέα, ακριβότερη και πιο ασταθή εποχή.
Αν οι καιρικές συνθήκες παραμείνουν ευνοϊκές και δεν εμφανιστούν νέες ασθένειες στις καλλιέργειες, το 2026 μπορεί να σηματοδοτήσει την αρχή μιας πιο «γλυκιάς» περιόδου. Μέχρι τότε όμως, η σοκολάτα θα συνεχίσει να… πικραίνει το πορτοφόλι των καταναλωτών.
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
