Το φιάσκο του… καπαμά

Ο συντάκτης της «Π» Σωτήρης Παπανδρέου γράφει για το «Καλάθι του Νοικοκυριού»

Η εικόνα του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνι Γεωργιάδη να περιφέρεται από σούπερ μάρκετ σε σούπερ μάρκετ και από ράφι σε ράφι, συνοδευόμενος από τηλεοπτικές κάμερες, για να αποδείξει ότι ο ταλαίπωρος καταναλωτής, μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, στο κατεψυγμένο κοτόπουλο, σε χαρτί υγείας χαμηλής ποιότητας και σε ιδιωτικής ετικέτας μακαρόνια και ρύζι, δεν καταλάβαμε ποιο σκοπό εξυπηρετούσε;

Αυτό που καταλάβαμε σίγουρα, είναι πως, ο λαλίστατος υπουργός πρέπει να έχει πολύ καιρό να πάει σε σούπερ μάρκετ.
Ετσι, η καμπάνια που οργάνωσε για να πείσει τον απλό καταναλωτή ότι έχει εναλλακτικές, τη στιγμή που οι τιμές των προϊόντων αλλάζουν μέρα παρά μέρα, ήταν επόμενο να καταλήξει στο φιάσκο του… καπαμά.

Και ήταν απόλυτα φυσιολογικό να εισπράξει αυτή την αντίδραση ο λαλίστατος υπουργός, όταν δημιουργούσε τόσο μεγάλες προσδοκίες στους πολίτες, ξέροντας πολύ καλά ότι ο πληθωρισμός σαρώνει τα πάντα, πλήττοντας τα ασθενέστερα στρώματα.

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, οι απώλειες αγοραστικής δύναμης μέσα στο 2022 φτάνουν στο 40% για τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ, στο 9%-14% για τα νοικοκυριά με εισόδημα 751-1.100 ευρώ και στα άλλα εισοδηματικά κλιμάκια είναι μικρότερες από 11%.

Για να μην αδικούμε όμως τον κ. Γεωργιάδη, πρέπει να επισημάνουμε ότι ο μηχανισμός του «καλαθιού του νοικοκυριού», κατά βάθος έχει μια βάση να λειτουργήσει ως μέσο συμπίεσης της ακρίβειας, δημιουργώντας συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ προϊόντων της ίδιας κατηγορίας, αλλά και μεταξύ αλυσίδων σούπερ μάρκετ.

Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι όσες αλυσίδες δεν συμμετέχουν υποχρεωτικά στον μηχανισμό, έσπευσαν να απαντήσουν αμέσως με δικές τους λίστες, προϊόντων σε προσφορά.

Που απευθύνεται όμως το «καλάθι του νοικοκυριού»; Σε καταναλωτές συνειδητοποιημένους και «ψαγμένους», που κάνουν έρευνα αγοράς πριν περάσουν την πόρτα του σούπερ μάρκετ και σε ανθρώπους που έχουν τις ψηφιακές γνώσεις να κάνουν την σχετική έρευνα αγοράς στο διαδίκτυο. Οχι όμως, σε άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας, που δεν είναι εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο και τους υπολογιστές.

Επίσης, ο καταναλωτής για να βγει πραγματικά ωφελημένος, θα πρέπει να περάσει από 3-4 διαφορετικά καταστήματα και να εκμεταλλευθεί τις διάφορες προσφορές. Αρα, το μέτρο έχει μεγάλες αδυναμίες και περιορισμούς.

Και ποια είναι η λύση; Η αντιπολίτευση ζητά επίμονα οριζόντια μείωση στον ΦΠΑ των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης. Ωραία, να το υιοθετήσουμε. Αλλά, μήπως η μείωση του ΦΠΑ μείνει ως καθαρό κέρδος στο ταμείο των επιχειρήσεων και δεν περάσει στους καταναλωτές; Το έχουμε δει να συμβαίνει ξανά. Και πόσο μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο μέτρο, μπροστά στις ασταμάτητες ανατιμήσεις; Μέχρι που αντέχει το κρατικό ταμείο;

Οι δυτικές κοινωνίες διέρχονται μέσα από μια πληθωριστική κρίση άνευ προηγουμένου, η οποία πυροδοτήθηκε από άλλους λόγους, αλλά πλέον τροφοδοτείται κατά βάση από το υψηλότατο κόστος της ενέργειας.

Δυστυχώς, η δοκιμασία θα είναι μακρά και το πολιτικό – κοινωνικό κόστος αναπόφευκτο και τεράστιο.