Τους πιάνει όλους η «ομπρέλα» του ΝΑΤΟ; Τι απαντούν ειδικοί στην «Π»

Χρήστος Βεργανελάκης

4 Απριλίου 1949. Πριν από 74 χρόνια ακριβώς, στην Ουάσιγκτον, την περίοδο του Ψυχρού πολέμου, Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, και 10 χώρες της Ευρώπης (Βέλγιο, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Δανία, Ισλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία) ιδρύουν την ισχυρότερη διατλαντική συμμαχία, το ΝΑΤΟ, ως απάντηση στη σοβιετική απειλή.

Το 1952 προσχώρησαν στη Συμμαχία Ελλάδα και Τουρκία και το 1955 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Η τραυματική εμπειρία του 1974, με τον Αττίλα 2, κατέδειξε ότι το ΝΑΤΟ προσφέρει ασφάλεια απέναντι σε τρίτους, αλλά όχι απέναντι σε επιθετικούς συμμάχους, όπως η Τουρκία!

Τα ερωτήματα, λοιπόν, στους εκλεκτούς καλεσμένους μας είναι προφανή και επίκαιρα, ενόψει της σημερινής «επετείου» ιδρύσεως του ΝΑΤΟ.

-Θεωρείτε πως για το ΝΑΤΟ πάντα υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν παιδιά και αποπαίδια;

-Ελλάδα και Τουρκία έχουν την ίδια βαρύτητα για τη Συμμαχία;

-Θα ήμασταν πιο ασφαλείς στ’ ανατολικά μας αν το ΝΑΤΟ κρατούσε ίσες αποστάσεις απ’ τις δύο χώρες;

ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΚΟΥΔΑΣ: «Με τον Ερντογάν πρόβλημα, όχι με την Τουρκία…»

Ο δρ. Σπύρος Πλακούδας, επίκουρος καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στη «RABDAN ACADEMY» των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, κάνει έναν ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο διαχωρισμό:«Ελλάδα και Τουρκία ανήκουν στο ΝΑΤΟ και εντάχθηκαν μάλιστα την ίδια χρονολογία. Δεν διαθέτουν, όμως, το ίδιο βάρος – τουλάχιστον στα μάτια των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, πως η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ μαζί με την Τουρκία… από καραμπόλα! Η Τουρκία ήταν από τότε το «χαϊδεμένο παιδί» παρ’ όλο που η Ελλάδα ήταν η χώρα που μόλις χρόνια πριν είχε αντιμετωπίσει έναν θανάσιμο κίνδυνο από το κομμουνιστικό αντάρτικο.

Η εύνοια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ προς την Τουρκία συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου έως και σήμερα. Οπως ο δρ Κατσούλας έχει αποδείξει εμπεριστατωμένα, το τρίγωνο Αθήνα – Ουάσινγκτον – Αγκυρα δεν ήταν ποτέ ισοσκελές αλλά ανισοβαρές υπέρ της Αγκυρας. Μόνο η υπέρμετρη (μωρο) φιλοδοξία του καθεστώτος Ερντογάν μετά το πραξικόπημα – οπερέτα το 2016, έθεσε εν αμφιβόλω αυτή την προνομιακή σχέση. Πλέον η Ελλάδα φαντάζει ως πιο αξιόπιστος εταίρος στα μάτια της Δύσης, εξου και ο πολλαπλασιασμός των αναφορών στην Αθήνα σαν «πυλώνας σταθερότητας».

Ομως δεν θα πρέπει να μας διαφύγει πως ΝΑΤΟ και Ουάσιγκτον αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα με τον Ερντογάν, όχι με την Τουρκία. Και γι’ αυτό θα πρέπει να’ μαστε σε εγρήγορση και να μην αφήνουμε καμία ευκαιρία αναβάθμισης της χώρας μας χαμένη».

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ: «Επρεπε να είχε ήδη καταργηθεί…»

Ο Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος, πρέσβης επί τιμή, έχει προσωπική εμπειρία και γνώση στο θέμα, αφού υπηρέτησε ως γενικός πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη, στην ελληνική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στην πρεσβεία του Πεκίνου και διατέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην Αρμενία, στη Βαρσοβία και στην Οττάβα. «Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1990 και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να είχε και αυτό καταργηθεί, ελλείψει αντικειμένου ύπαρξης, θέση που υποστήριζε ο πρόεδρος Μιτεράν.
Δεν καταργήθηκε, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις της σημερινής κρίσης Δύσης – Ρωσίας, και αποτελεί σήμερα στρατιωτικό όργανο των ΗΠΑ.

Η Ελλάδα ποτέ δεν ένοιωσε ασφάλεια μέσα στο ΝΑΤΟ λόγω Τουρκίας. Το ΝΑΤΟ δεν προστατεύει τα μέλη του από επιθέσεις άλλων κρατών μελών παρά μόνο από τρίτα κράτη, εκτός ΝΑΤΟ. Ετσι, σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου, εκτός από διπλωματικές προσπάθειες αποτροπής ή παύσης της σύγκρουσης, καμία άλλη στρατιωτική ενέργεια δεν μπορεί να κάνει. Το ζήσαμε αυτό με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. Δεν έκανε τίποτα το ΝΑΤΟ για να την παρεμποδίσει.

Αυτό ανάγκασε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να αποφασίσει την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Και στην κρίση με την Τουρκία της τελευταίας διετίας, εκτός από ουδέτερες δηλώσεις κατευνασμού του ΓΓ του ΝΑΤΟ, δεν είδαμε τίποτα άλλο.

Η κατάργηση του ΝΑΤΟ θα είναι προς όφελος της ανθρωπότητας γιατί θα επιβάλλει μια παγκόσμια ειρήνη και θα επιτρέψει στην ΕΕ να αναπτυχθεί και στρατιωτικά μακριά από την επιρροή των ΗΠΑ».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΥΚΟΚΑΠΗΣ: «Το “δόγμα Λουνς” ζει και… βασιλεύει»

Ο Γιώργος Λυκοκάπης είναι δημοσιογράφος-διεθνολόγος λέει ωμές και πικρές αλήθειες για τη νοοτροπία της Συμμαχίας. «74 χρόνια από την ίδρυση του, το ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον “εγκεφαλικά νεκρό”, κατά την περίφημη ρήση του Μακρόν, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στον αντίποδα, η Συμμαχία ετοιμάζεται να υποδεχτεί στους κόλπους της τη Φινλανδία και σε… βάθος χρόνου τη Σουηδία.Ο λόγος είναι ότι η Τουρκία ήρε αρχικά το βέτο της για την ένταξη των δύο χωρών, το επανάφερε όμως για την Σουηδία, λόγω του περιστατικού με την καύση του Κορανίου που προχώρησε ένας περιθωριακός ακροδεξιός στη Στοκχόλμη.

Παρά τους εκβιασμούς Ερντογάν και το διπλό παιχνίδι του με τον Πούτιν, τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν επιθυμούν την αποβολή της Τουρκίας, που διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας.

Επιπλέον, πάγια αρχή του ΝΑΤΟ είναι να μην εμπλέκεται στις διμερείς διαφορές των μελών του, αρχή που έμεινε στην ιστορία ως το “δόγμα Λουνς”. Δόγμα που επισκιάζει τις ελληνοτουρκικές κρίσεις, όπου το ΝΑΤΟ περιορίστηκε στον ρόλο του παρατηρητή (στην καλύτερη των περιπτώσεων).

Την ίδια στιγμή η “διπλωματία των σεισμών”, που ακολουθεί την καταστροφή που έπληξε την γείτονα, εκλαμβάνεται και ως μία ευκαιρία προκειμένου να επιστρέψει η “άσωτη” Τουρκία στους κόλπους της Συμμαχίας και να απομακρυνθεί από τη Μόσχα. Και για να μη μεμφόμαστε αποκλειστικά το ΝΑΤΟ, αυτή ακριβώς είναι και η προσδοκία της ελληνικής κυβέρνησης, που αισιοδοξεί για μία “νέα εποχή” στα ελληνοτουρκικά».

ΑΝΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ: «Καταστατικό που δεν συμβαδίζει με τις σύγχρονες προκλήσεις»

Η Αννα Κωνσταντινίδου, ιστορικός- διεθνολόγος, διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, εξωτερική συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Αμυνας, εστιάζει σε σημαντικά δομικά κενά της Συμμαχίας, τα οποία επενεργούν και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ήταν το ηλεκτροσόκ για τη στρατιωτική συμμαχία, δήλωσε, σχεδόν ταυτόχρονα μετά την εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν.

Είναι όμως έτσι; Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ήταν εν τέλει ηλεκτροσόκ; Η Βορειοατλαντική Συμμαχία, δηλαδή, μπόρεσε να ξανα-νοηματοδοτήσει την ύπαρξή της μετά από χρόνια αδράνειας; Η απάντηση είναι αρκετά διφορούμενη και φέρει πολλές «πτυχές», με κυριότερες αυτών, αφενός τον Ιούνιο του 2021, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όταν οι ηγέτες των κρατών -μελών του δεν τόλμησαν να κάνουν βαθιές τομές σε ένα Καταστατικό που δεν συμβαδίζει πλέον με τις σύγχρονες, γεωπολιτικές προκλήσεις, αφετέρου ο γενικός γραμματέας του, Γενς Στόλτενμπεργκ, εδώ και αρκετά χρόνια δεν ενεργεί στη βάση της θεσμικότητας του ρόλου του, με συνέπεια εμφανώς τα κράτη του Οργανισμού να τα «διαχωρίζει» ουσιαστικά σε «παιδιά και αποπαίδια».

Η καταφανέστατη φιλοτουρκική στάση του δεν σχετίζεται μόνο με τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, αλλά έχει στόχο να προκαλέσει (τεχνικά) εμπόδια στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση, εάν αναλογιστούμε τη σχέση του κράτους καταγωγής του, της Νορβηγίας με τον ενωσιακό θεσμό.

Από εκεί και ύστερα, το ειδικό σημείο που φανερώνει ότι το ΝΑΤΟ έχει ξεφύγει από τα βασικά σημεία των κυριότερων άρθρων του Καταστατικού του, είναι ότι δεν κατόρθωσε μέχρι στιγμής να δημιουργήσει συνθήκες ηρεμίας και νηνεμίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Και η ερμηνεία που δίνεται είναι ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ξεχνάμε ποιο κράτος είναι ουσιαστικά επικεφαλής του ΝΑΤΟ, και δεν είναι άλλο παρά οι ΗΠΑ.

Εάν βγάλουμε έξω τόσο τα συμφέροντα της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης όσο και ποιος είναι ο εκάστοτε επικεφαλής του Θεσμού, σημαντικό ρόλο για μία χώρα μέλος ενός διεθνούς Οργάνου είναι η σοβαρότητα που αποπνέει στις συμμαχικές/εταιρικές χώρες. Η Ελλάδα άφησε με τις κατά καιρούς αστοχίες της τον χώρο στην Τουρκία να λάβει σημαντική υπόσταση στον Οργανισμό.

Τη δεδομένη στιγμή, η χώρα μας αποπνέει σοβαρότητα και δυναμισμό, ώστε σε κάθε επίπεδο να την εμπιστεύονται τα συμμαχικά κράτη. Από τις συμφωνίες σε αμυντικό επίπεδο που υπέγραψε με κραταιές δυνάμεις του ΝΑΤΟ μέχρι την στρατιωτική διπλωματία που αναπτύσσει ο επικεφαλής του ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Φλώρος με κράτη του αραβικού κόσμου.

Φυσικά, και μέχρι την εκλογή του νέου γενικού γραμματέα στο ΝΑΤΟ, αλλά και το πώς θα εξελιχθούν οι εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία, είναι πολύ δύσκολο να διαφανεί μία διαφορετική διάθεση από μεριάς της Συμμαχίας απέναντι στα ζητήματα Ελλάδας και Τουρκίας (που είναι το Κυπριακό, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, καθώς και η προκλητική στάση της γειτονικής χώρας). Ωστόσο, και μία διόλου αμελητέα προϋπόθεση, που θα κρίνει εν πολλοίς τις αποφάσεις και τις κινήσεις ακόμα και εντός της Συμμαχίας, είναι το μπλοκάρισμα της αμερικανικής Γερουσίας στο θέμα πώλησης των F-16 στην Τουρκία.

Εάν αναλογιστούμε, ωστόσο, τους λόγους που η γειτονική χώρα κατάφερε με τα κράτη -συμμάχους της να έχει ψυχρές σχέσεις, τουλάχιστον τον τελευταίο ένα χρόνο, αντιλαμβανόμαστε πλήρως γιατί το ΝΑΤΟ οφείλει να δει τα κενά του, που προέρχονται κατά κύριο λόγο από ένα παρωχημένο Καταστατικό».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News