Τραγικό δίδαγμα

Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».

O Οιδίποδας μεταναστεύει για να αποφύγει τη μοίρα του και τελικά όχι μόνο τη συναντά με τη μεταδημότευση αυτή, αλλά επιπλέον την προκαλεί, σύμφωνα με τον μύθο που ενέπνευσε ένα από τα πιο φιλοσοφημένα έπη όλων των εποχών, το οποίο πραγματεύεται
ένα ερώτημα που προφανώς είχε απασχολήσει τον άνθρωπο της αρχαιότητας: Μας καθορίζει το πεπρωμένο ή το καθορίζουμε;  Υπάρχει εν τέλει πεπρωμένο ή η τύχη μας είναι αποτέλεσμα δικών μας επιλογών; Αλλά και πάλι, οι επιλογές μας δεν είναι άσχετες με τους αστερισμούς που μας έχουν τροχοδρομήσει σε διάφορες κατευθύνσεις (γονίδια, οικογενειακές και περιβαλλοντικές επιδράσεις, χαρακτήρας) αλλά και με τις συγκυρίες. Συνεπώς, εν μέρει κάνεις την τύχη σου μόνος σου, εν μέρει έρχεται αυτή και σε βρίσκει.

Αυτή τη φορά ο Οιδίποδας πήρε τη μορφή οικογένειας . Χωρίστηκαν στη μέση, πήραν δύο ελικόπτερα για λόγους συγγενείς με την πρακτική των βασιλικών οικογενειών που δεν ταξιδεύουν εν σώματι. Στο τέλος του ταξιδιού, ένα μέλος βρήκε οικτρό θάνατο από έναν έλικα που κακώς λειτουργούσε ενώ ο ίδιος κακώς τον πλησίασε. «Είδες;» λέει η φίλη που έμαθε τα νέα. «Αν δεν είχαν ταξιδέψει χωριστά, είναι πολύ πιθανό να μη συνέβαινε αυτό».
Σα να λέμε ότι έχουμε μπροστά μας μια ακραία εκδοχή τραγικής ειρωνείας, όπου σου συμβαίνει αυτό που, επειδή το φοβόσουν, επαύξησες τις πιθανότητες να σου τύχει, πολλαπλασιάζοντας τα ελικόπτερα επί δύο. Βέβαια τίποτα δεν θα συνέβαινε εάν ο έλικας
ήταν ως όφειλε σβηστός, αλλά και η αμέλεια των τρίτων είναι μια παράμετρος που παίζει απέναντι σε κάθε επιλογή μας: Εγώ οδηγώ στο κανονικό ρεύμα. Αν ο άλλος περάσει στο ρεύμα το δικό μου;

Το τραγικό της ειρωνείας επιτείνεται αν συνεκτιμηθεί ο λόγος για τον οποίο οι εύποροι μοιραίοι ήρωες της ιστορίας μας ταξίδευαν με ελικόπτερο: Ακριβώς επειδή ήσαν εύποροι. Όταν έχεις απίστευτα- για τα δικά μας δεδομένα- πολλά χρήματα, δεν έχει νόημα να μην τα ξοδεύεις για να διαβιείς ανετότερα και να κινείσαι ταχύτερα, μακριά από ανεπιθύμητους συγχρωτισμούς και, στις μέρες μας, υγειονομικούς κινδύνους. Εκ των υστέρων αναλογίζεσαι: Σκέψου να οδηγήσεις τον εαυτό σου στον θάνατο, επειδή ανησυχείς για τον
κόβιντ. Από την άλλη, τι να τα κάνεις τα λεφτά εάν δεν μπορείς να τα ξοδέψεις. Ένα στοιχείο που προσδίδει οξυγόνο στη ζωή, είναι η κίνηση. Ένας κροίσος μπορεί να ζει σε ένα παλάτι προστατευμένος και στατικός. Θα καταλήξει παχύσαρκος, αλκοολικός, ανιαρός,
αποξενωμένος, με βουλιαγμένο εγκέφαλο ή με κάτι από όλα αυτά. Παίρνει λοιπόν το ελικόπτερό του και πάει να δει ένα παιχνίδι σε μια άλλη πόλη, αλλά τον λένε Κόμπι Μπράιαντ και σκοτώνεται, καθώς το ελικόπτερό του θα συντριβεί σε μια πλαγιά, για λόγους που μπορούν να σκοτώσουν και πλούσιους και φτωχούς: Μια μηχανική ανωμαλία, μια απρόσμενη καιρική διατάραξη, ένας κακός υπολογισμός, μια υπνηλία. Από την άλλη, εκείνοι που πνίγηκαν ήταν οι επιβάτες του Τιτανικού που δεν είχαν πρόσβαση στις
λέμβους. Από την παρ’ άλλη, εκείνοι που σίγουρα σώθηκαν ήταν εκείνοι που δεν είχαν καν λεφτά να ταξιδέψουν με τον Τιτανικό και καθηλώθηκαν στη γειτονιά τους.

Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν ενώ οδηγούσαν χωρίς κράνος δίτροχα με ταχύτητα υπερηχητική και άλλοι που χάθηκαν γιατί έκανε όπισθεν ένας οδηγός στην εθνική, όπως και άλλοι που σκοτώθηκαν σε ένα γλίστρημα. Δεν υπάρχει κανόνας που να διασφαλίζει. Η ζωή είναι ένα διαρκές παιχνίδι με τη φωτιά. Ξεκίνησε με την πύρινη Μεγάλη Εκρηξη, και από
τότε, άνθρωποι, σκυλιά, λουλουδικά και πέτρες, ταξιδεύουμε πάνω σε μια βόμβα, όπως ο Μυγχάουζεν που είτε θα μας προχωρήσει είτε θα μας ανατινάξει. Ο Μυγχάουζεν πάντως σώθηκε ή , έστω, έτσι υποστηρίζει. Ένα είναι το συμπέρασμα, που καθιστά περιττές τις 576 λέξεις που προηγήθηκαν: Άλλο να πηγαίνεις, και άλλο να πηγαίνεις γυρεύοντας. Οποιος επινόησε αυτή τη φράση, από τον Σοφοκλή ήταν σοφότερος, καθώς δεν χρειάστηκε να γράψει κοτζαμάν τραγωδία για να μας διδάξει.