Ζωή Σακκούλη: Ζούμε την κυνική πραγματικότητα
Εχει γίνει γνωστή από την έντονη επαγγελματική και εθελοντική της δράση στην παροχή υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτα άτομα και οικογένειες καθώς και σε ζητήματα μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών. Με εξαιρετικά πλούσια εμπειρία στην ψυχοθεραπεία ευπαθών ομάδων, με πολυάριθμα άρθρα και δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και βραβεύσεις εφαρμόζοντας καινοτόμες μεθόδους θεραπείας και πραγματοποιώντας δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, είναι μια γυναίκα που βρίσκεται προσανατολισμένη στον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Η κοινωνική λειτουργός, Ζωή Σακκούλη έχει διατελέσει πρόεδρος του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Δυτικής Ελλάδος και Ιονίων Νήσων, μέντορας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικά υπεύθυνη της «Άτροπος» και εκπαιδεύτρια σε σχολές ενηλίκων. Προσιτή και αποκαλυπτική μας μιλά για το επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού δίνοντας έμφαση στην πρόληψη και τη θεραπεία κοινωνικών προβλημάτων, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της κοινωνικής λειτουργικότητας ατόμων και ομάδων με την πραγμάτωση θεσμικών αλλαγών μέσα στην κοινότητα.
Ποιος είναι ο ρόλος ενός κοινωνικού λειτουργού στην κοινωνία;
Ο κοινωνικός λειτουργός προωθεί την κοινωνική αλλαγή και ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την ενδυνάμωση και απελευθέρωση των ανθρώπων. Με τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της συλλογικής ευθύνης και του σεβασμού της διαφορετικότητας, συνδέει ανθρώπους και δομές για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής αλλά και να ενισχύσει την ευημερία τους.
Ποια τεχνική ακολουθείτε εσείς τελώντας αυτό το επάγγελμα απέναντι σε κάποιον που θα ζητήσει τη βοήθεια σας;
Ακούμε προσεκτικά το αίτημα του εξυπηρετούμενου, παίρνουμε ένα κοινωνικό ιστορικό(πληροφορίες που αφορούν στον ίδιο και το θέμα που τον απασχολεί) και σχεδιάζουμε τα παρακάτω βήματα μαζί του. Τηρούμε εχεμύθεια σε κάθε πληροφορία που έχει μοιραστεί μαζί μας. Συχνά συνεργαζόμαστε με Υπηρεσίες ή άλλους επαγγελματίες που θα υποστηρίξουν το θέμα που τον αφορά.
Ποιες οι πρακτικές και τα προγράμματα που εφαρμόζετε στις συνεργασίες σας με άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις, φορείς, ομάδες και κέντρα για τη στήριξη των κοινωνικά ευάλωτων περιθωριοποιημένων ομάδων;
Χωρίς τη δικτύωση μεταξύ φορέων και συνεργατών, θα έλεγα πως δεν είναι σχεδόν ποτέ εφικτό να φτάσουμε στο ζητούμενο. Ενα από τα καλά της περιοχής μας, είναι με βεβαιότητα η καλή δικτύωση μεταξύ όλων μας.
Ποιες οι δράσεις που εφαρμόζετε στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων. Εχετε τις κατάλληλες υποδομές σε ανθρώπινο δυναμικό για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος;
Χρειάζεται πρώτα να εξασφαλίσουμε πως κάποιος είναι ασφαλής, έχει υγεία(ψυχική και σωματική), για να προχωρήσουμε στο σχεδιασμό κατάλληλων συνθηκών στο σήμερα και το μέλλον. Αν μια οικογένεια δεν έχει τρόφιμα, φάρμακα ή στέγη, χρειάζεται αυτά να λυθούν σήμερα. Το πως όμως οδηγήθηκαν σε αυτή την ένδεια, χρειάζεται διερεύνηση για να ετοιμαστούν για το πώς θα ξαναχτίσουν τις ζωές τους. Τέτοια ζητήματα δεν λύνονται με φιλανθρωπία. Χρειάζονται ένα δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών για ουσιαστικές λύσεις. Το ανθρώπινο δυναμικό τα τελευταία χρόνια, έχει εξαντλήσει όλα τα όρια του επαγγελματισμού, του φιλότιμου και της αντοχής στις περισσότερες περιπτώσεις. Ο φόρτος εργασίας δυστυχώς δυσχεραίνει όχι μόνο το έργο του κοινωνικού λειτουργού, αλλά εξουθενώνει και τον ίδιο ως άνθρωπο.
Με δεδομένο την υποστελέχωση των μονάδων υγείας, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι το έργο ων κοινωνικών υπηρεσιών σήμερα; Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
Είναι σαφές, πως τα θέματα που αντιμετωπίζουμε, είναι επείγονται και αφορούν σε ευάλωτες περιπτώσεις. Η υποστελέχωση δεν αποτελεί απλώς ένα διοικητικό ζήτημα. Πόσο χρόνο άραγε αξιολογούμε ως κοινωνία ότι χρεώνουμε για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των γονέων ενός παιδιού ή για να αισθανθεί ασφάλεια ένας κακοποιημένος άνθρωπος να μιλήσει για αυτό που του έχει συμβεί; Τα αιτήματα είναι πολυπαραγοντικά και αμέτρητα. Έχω χρόνια να ακούσω συνάδελφο να μην μου εξιστορεί πως στην άδειά του δούλευε από το σπίτι ή πως δεν πήρε την άδειά του γιατί δεν είχε περιθώριο να αφήσει αιτήματα ανθρώπων, αφού κανείς δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει.
Ακούτε πάντα την κοινωνική «φωνή»;
Ζούμε την κυνική πραγματικότητα. Ακούμε τους ευάλωτους, συνεργαζόμαστε με εκείνους που είναι δικτυωμένοι καθώς και με εκείνους που θα μπορούσαν να δίνουν λύσεις αλλά αδιαφορούν ή δεν θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα. Ευτυχώς ακούμε και εκείνους που ενδιαφέρονται και είναι πάντα παρόντες.
Ποια ιστορία σάς έχει επηρεάσει;
Κάθε φορά που πιστεύω πως έχω ακούσει τα πάντα, δυστυχώς έρχεται μια νέα περίπτωση να με σοκάρει. Το ένα ζήτημα που πάντα με ξεπερνά, αφορά σε περιπτώσεις διακίνησης ανθρώπων(Human Trafficking). Το δεύτερο ζήτημα που πάντα με φορτίζει, είναι η εικόνα συναδέλφων, που υποφέρουν από επαγγελματική εξουθένωση.
Εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού και του εγκλεισμού στα σπίτια μας, τα περιστατικά κατάθλιψης έχουν αυξηθεί. Πότε αναγνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση κατάθλιψης;
Δεν τη βιώνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Μπορεί κάποιος να αισθάνεται καταθλιπτική διάθεση, έλλειψη ικανοποίησης, αίσθημα ματαιότητας, μεγάλες αλλαγές στον ύπνο ή τη διατροφή, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα(συνεχή εκνευρισμό) ή έλλειψη ενεργητικότητας, ακόμα και σκέψεις θανάτου. ΠΡΟΣΟΧΗ όμως, οτιδήποτε μας απασχολεί, χρειάζεται να επικοινωνήσουμε με ειδικούς για να καταλήξουμε τι είναι αυτό που μας απασχολεί και τι ευθύνεται πραγματικά για αυτό. Συχνά, ιατρικοί λόγοι προκαλούν σχετικά συμπτώματα και είναι λάθος να τα αγνοούμε. ΔΕΝ ψάχνουμε στο διαδίκτυο τα συμπτώματά μας και ΔΕΝ λαμβάνουμε μόνοι μας αγωγή χωρίς ιατρικές οδηγίες. Απευθυνόμαστε σε ειδικούς για να μας κατευθύνουν στις σωστές λύσεις για εμάς.
Στην εποχή μας με τι άλλους κοινωνικούς προβληματισμούς έρχεστε αντιμέτωπη;
Είναι ειρωνεία πως στο 2021 άνθρωποι στη χώρα μας είναι άστεγοι, άλλοι δεν μπορούν να αγοράσουν τρόφιμα ή φάρμακα και έχουμε ανήλικα στους δρόμους απροστάτευτα και θύματα διακίνησης ανθρώπων. Δεν μπορώ να λύσω την εξίσωση, πώς τόση τεχνολογική και διοικητική πρόοδος, δεν καταφέρνει ποτέ να βελτιώσει τις συνθήκες για τους ευάλωτους.
Πώς μπορούν οι άνθρωποι που βιώνουν μία δύσκολη κοινωνικο-οικονομική πραγματικότητα να βρουν ένα νέο νόημα στη ζωή και να μην παραιτηθούν; Πώς μπορούμε να βρούμε τη χαρά και να την διατηρήσουμε;
Αισθάνομαι πως το μόνο που κρατά ακόμα πολλούς συμπολίτες μας να μην παραιτηθούν, είναι η ελπίδα πως σε λίγο τα πράγματα θα βελτιωθούν. Για όσους έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον, η πρόβλεψη είναι πάντα πιο θετική. Οσοι είναι απομονωμένοι, είναι εκείνοι που χρειάζονται υποστήριξη, πιο πολύ από ποτέ. Σε τόσο δύσκολες συνθήκες, χαρά βιώνουμε από μικρά καθημερινά, όπως τις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους ή έστω η χαρά του να νιώθουμε χρήσιμοι για κάποιον.
Τι εισπράττετε μέσα από την προσφορά και τι μαθαίνει κανείς προσφέροντας;
Οταν τα πράγματα είναι βαριά, το να αισθανθείς πως κάπου ή σε κάποιον είσαι χρήσιμος, είναι η σωτηρία σου. Αμέτρητες φορές ακούω κάποιον που μοιάζει σχεδόν απελπισμένος και του προτείνω να βοηθήσει σε κάτι εθελοντικά και βλέπω τη διάθεσή του να αλλάζει μέρα με τη μέρα. Επίσης, πολλές βαριές συζητήσεις συναδέλφων που θα κατέληγαν στη ματαιότητα, συνέχισαν με την πρόταση κάποιου να κάνουμε ένα βραχυπρόθεσμο εθελοντικό έργο, που απέδωσε για την καλύτερη διάθεση όλων.
Υστερα από όλα αυτά τα χρόνια στη θέση αυτή τι έχετε αποκομίσει; Ποιες οι σκέψεις και τα συναισθήματά σας;
Μια πραγματική αντίληψη του κόσμου. Είχα την τύχη να ταξιδέψω, να μελετώ, να συνεργάζομαι σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον, να ακούω απίθανες ιστορίες ζωής. Ζω μεγάλες χαρές, μεγάλες απογοητεύσεις και μικρά θαύματα μέσα από τις σχέσεις των ανθρώπων. Υπολογίζω πάντα το χειρότερο σενάριο και εμμένω στις λύσεις, όσο ανέφικτες και αν αρχικά μοιάζουν.
Συνέντευξη
στην
Ανθη Ροδοπούλου
rodanthi.pelop@gmail.com
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
