O Γιάννης Καλπούζος έρχεται την Πέμπτη στην Πάτρα για την παρουσίαση του «Μεθυστή: Με τρομάζει η απομάκρυνση από το φως της ψυχής»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Νιώθοντας, όπως χαρακτηριστικά λέει «οφειλέτης απέναντι σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού», αυτή τη φορά, με τον «Μεθυστή»  (εκδ. Χάρτινη Πόλη) ο Γιάννης Καλπούζος μάς ταξιδεύει στην Κρήτη του 1937-1945. Ογκώδες και πολυπρόσωπο, το μυθιστόρημά του γοητεύει με την έξοχη –πάντα- γλώσσα, τη με κινηματογραφικούς ρυθμούς περιπέτεια στο φόντο των ιστορικών γεγνονότων, αλλά και τις ανθρώπινες αξίες, που προβάλλουν σε όλα του τα βιβλία.

Ο βραβευμένος συγγραφέας μάς δίνει ραντεβού την Πέμπτη 5 Ιουνίου (19:30) στο Κέντρο Πολιτισμού-Ολυμπισμού «Κωστής Παλαμάς» και σήμερα μιλάει στην «Π» για το βιβλίο και τους ήρωές του, την πορεία αλλά και τους φόβους του για το μέλλον.

–Η Κρήτη σάς έγνεψε αυτή τη φορά να της αφιερώσετε το νέο σας βιβλίο «Ο Μεθυστής», και δη τη χρονική περίοδο 1937 – 1945. Νιώσατε ότι της το οφείλατε;

Αισθάνομαι οφειλέτης απέναντι σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού. Το φωτεινό πρόσωπο της Κρήτης μέσα σε αυτά τα μαύρα χρόνια της γερμανικής κατοχής, δηλαδή το ανυπότακτο, η αντρειοσύνη, η αξιοπρέπεια και οι τόσοι ζηλευτοί κώδικες συμπεριφοράς, προσφερόταν να στείλει μηνύματα στο σήμερα, σε μια εποχή παρακμής των αξιών και αισθητικού κατήφορου. Να δώσει τουλάχιστον την ευκαιρία να επανεξετάσουμε πολλές απ’ τις προτεραιότητές μας, συγκρίνοντας το τότε με το τώρα.

-Μέσα σε 582 σελίδες,  τα ιστορικά γεγονότα πλέκονται με τις ζωές των πολυάριθμων ηρώων σας, που χρησιμοποιούν την κρητική ντοπιολαλιά. Τι απαίτησε από εσάς το χτίσιμο της μυθιστορίας σας και ποιο το στοίχημα;

Εχουμε να κάνουμε κυρίως με λογοτεχνική γλώσσα. Βάση της αποτελεί η ρωμαίικη γλώσσα, η οποία ήταν ίδια από την Κρήτη μέχρι την Πόλη και από την Hπειρο μέχρι την Κύπρο, ανεξαρτήτως της εκφοράς του προφορικού λόγου, διανθισμένη με φράσεις και λέξεις της κρητικής ντοπιολαλιάς. Αρωγοί μου ήταν συγγραφείς όπως ο Πρεβελάκης, ο Κονδυλάκης, ο Καζαντζάκης, ο Καφετζάκης, η Ελλη Αλεξίου, ο Μαθιουδάκης και τόσοι άλλοι Κρήτες που έγραψαν εξολοκλήρου ή μερικώς στην κρητική διάλεκτο, αλλά και δημοσιευμένα άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, λεξικά, παροιμίες, επιστολές, τραγούδια και οι συνομιλίες με σημερινούς Κρητικούς από τον Κρουσώνα, τα Χανιά, το Λασίθι, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Για τη μελέτη όλων αυτών, αλλά και για τη λοιπή επίπονη έρευνα και γραφή απαιτήθηκαν τουλάχιστον δύο χρόνια, με δώδεκα έως δεκαπέντε ώρες καθημερινής εργασίας.

-«Μεθυστής» το παρατσούκλι του πρωταγωνιστή σας Νέστορα. Από τον Αϊ Γιώργη τον Μεθυστή, καθώς μικρός είχε σκοτώσει ένα φίδι, και ταιριαστό στον χαρακτήρα του, «αφού ρούφαγε δίχως βαρυγκόμιες κάθε σταλαματιά της ζήσης». Από ποιον/ποιους αντλήσατε τις ψηφίδες που τον συνθέτουν;

Ολοι οι μυθοπλαστικοί ήρωες σε κάθε βιβλίο μου είναι πλασμένοι με υλικά της εποχής τους. Δεν είχα κάποιο υπαρκτό πρόσωπο ως πρότυπο. Ο Νέστορας γεννήθηκε κατά τη γραφή, διαμορφώθηκε από σκηνή σε σκηνή ο χαρακτήρας του και, αφότου ολοκληρώθηκε, μου υπαγόρευε, τρόπον τινά, τις επόμενες ενέργειές του. Με παρακίνησε και το γεγονός ότι με απογοητεύει να βλέπω διαρκώς ανθρώπους μίζερους και γκρινιάρηδες, να τους φταίνε όλα και συγχρόνως να μένουν άπραγοι, να μη διεκδικούν, να μην αντιστέκονται, να μην πασχίζουν για το καλύτερο. Ηθελα έναν ήρωα πολύ αισιόδοξο, αλλά και εκπρόσωπο της κρητικής λεβεντιάς έτσι όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στη συνείδηση των Ελλήνων.

-Οι καλόψυχοι και οι γενναίοι έρχονται αντιμέτωποι με τους ανήθικους, τους μικρόψυχους, τους ανήθικους, τους καταδότες στο βιβλίο σας. Πιστεύετε στη δύναμη του καλού; Και ποια στοιχεία θεωρείτε ως ενισχυτικά της;

Ναι, πιστεύω στη δύναμη του καλού, όπως και στη δύναμη των ανθρώπων με αγαθή ψυχή. Είχα αναφερθεί εκτενώς στο βιβλίο μου «Σάος» για τους «γίγαντες» και τους «νάνους» που συνθέτουν την κοινωνία μας και πώς αυτοί μεταλλάσσονται υπό το κράτος δύσκολων καταστάσεων. Αναμφίβολα το καλό ενισχύεται και θωρακίζεται μέσα από την πνευματική καλλιέργεια, την οποία οι εκάστοτε κρατούντες πολεμούν με ιδιαίτερο μένος. Γιατί αισθάνονται ότι κινδυνεύουν, μη χάσουν τα προνόμιά τους όταν αφυπνιστούν όσοι εξουσιάζουν με ποικίλους τρόπους. Γνωρίζουν οι κρατούντες κι ότι οι απαίδευτες αγαθές ψυχές παρασύρονται εύκολα, άγονται και φέρονται κατά τις επιθυμίες τους.

-Ολα σας τα βιβλία συνδέονται με την Ιστορία και τις ανθρώπινες αξίες. Τι θέλετε να ψιθυρίσετε, κάθε φορά,  στο αφτί του αναγνώστη;

Πέρα από όσα έρχονται ως κληρονομιά μας από το παρελθόν, κυρίως μέσω της προφορικής διδαχής από γενιά σε γενιά, δηλαδή νοοτροπίες, συμπεριφορές, τρόπος σκέψης, παθογένειες και αρετές, και τα μεταφέρω στα μυθιστορήματά μου, τα θέματα ποικίλλουν από βιβλίο σε βιβλίο. Εάν αναζητούσα κάποιους συνδετικούς κρίκους θα έλεγα ότι τα κύρια ζητούμενα είναι η μέθεξη της ανάγνωσης, η ηδύτητα της μακρόθεν επικοινωνίας και ο έρωτας της διακίνησης των ιδεών, με νομάδες τον συγγραφέα μα και τους αναγνώστες.

-Εντεκα μυθιστορήματα (κάποια εξ αυτών μεταφρασμένα), 4 βραβεία, ποιητικές συλλογές… Φανταζόσασταν αυτή την πορεία, όταν καταπιαστήκατε με το γράψιμο; Ποια η γεύση που σας έχει αφήσει έως τώρα;

Ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι θα γίνω συγγραφέας, ούτε φανταζόμουν ποια θα ήταν η πορεία μου στα γράμματα. Ολα ξεκίνησαν με παροτρύνσεις φίλων και προχώρησαν σχεδόν βραδυκίνητα. Ωστόσο διεκδίκησα όσα πίστευα ότι αξίζει το έργο μου, ασχέτως εάν δεν το πέτυχα στο ολόκληρο. Αισθάνομαι ότι κάνω καλά τη δουλειά μου, όπως κάποιος άλλος δημιουργεί ένα ωραίο περιβόλι, και μέχρις εκεί. Ρίχνοντας το βλέμμα προς τα πίσω θα βρω απογοητεύσεις, εντάσεις, οδύνη και μόχθο, αλλά και μεγάλες συγκινήσεις. Οπως και να ‘χει, συνταυτίζομαι με όσα γράφω στην ακροτελεύτια φράση της περιγραφής του ζεϊμπέκικου που χορεύει στο «Μεθυστής» ο λεβεντόγερος Μιχαλαριάς: «…και να λαχταρά να μη σιγάσει ετούτο το περπάτημα της ζήσης, κι ας είναι ραντίσματα οι χαρές και ποταμοί οι πίκρες».

-Και επειδή μιλήσαμε προηγουμένως για την Ιστορία, τι σας τρομάζει περισσότερο για το μέλλον του κόσμου, με βάση τα όσα συμβαίνουν σήμερα;

Με τρομάζει το αρπακτικό του αχαλίνωτου καπιταλισμού. Οι ελεγχόμενες συνειδήσεις που επιδιώκει κάθε εξουσία, όπως οι Γερμανοί στο μυθιστόρημά μου. Με τρομάζει το αγρίμι που φωλιάζει μέσα μας και ολοένα ξεχύνεται ξεκαπίστρωτο στις στράτες. Με τρομάζει η δήθεν χαρά που προσφέρουν ο καταναλωτισμός και η τόση εξωτερική φροντίδα του κορμιού μας. Με τρομάζει η ασταμάτητη απομάκρυνση από το φως της ψυχής.

-Ο υπότιτλος του βιβλίου σας «Στα χώματα της Κρήτης» υπόσχεται τη συνέχεια της διαδρομής του Μεθυστή, αλήθεια;

Δεν είμαι θιασώτης της συνέχειας ενός μυθιστορήματος. Αλλωστε για τα θέματα και τους τόπους που θέλω να γράψω δεν θα έφταναν δέκα ζωές.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News