Η μεταμφίεση, το πρόσωπο και το προσωπείο
Η ελευθεριάζουσα ατμόσφαιρα της αποκριάς είναι κυρίως ταξίδι στο όνειρο, στη φυγή, στην ψευδαίσθηση της μιας βραδιάς. Ενα είδος παραμόρφωσης και ανατροπής της υ πάρχουσας πραγματι κότητας, μακριά από τις κοινωνικές συμβά σεις και τους τυπο ποιημένους ρόλους, που μας επιβάλλει η καθημερινή μας ζωή, η οποία πραγματώνεται μέσα α πό την μεταμφίεση, που μπορεί να αναφέρεται στο πρόσωπο ή και σε ολόκληρο το σώμα και η επιλογή της έχει άμεση σχέση με τον ψυχισμό μας, με το μέ ρος του εαυτού μας, που θέ λουμε να αποκαλύψουμε και που συνήθως το κρατάμε κρυ φό, επειδή είμαστε εγκλωβι σμένοι και δέσμιοι της κοινωνι κής μας εικόνας.
Η αποκριάτικη μεταμφίεση συχνά υποδηλώνει την τάση φυγής και την επιδίωξη από δρασης από το κοινωνικό status, που μας περιορίζει και μας οριοθετεί. Ετσι εξηγείται γιατί συνήθως μεταμφιεζόμα στε σ’ αυτό, που δεν θα τολ μούσαμε ποτέ να είμαστε, επι διώκουμε να κάνουμε αυτό που δεν θα κάναμε ποτέ στη μίζερη καθημερινότητά μας, να τονί σουμε τις υπερβολές του χα ρακτήρα και της εμφάνισής μας, κάτι που δεν θα επιδιώκα με ποτέ μέσα από το τυπικό καθημερινό μας ρούχο. Να βγούμε τελικά «αποκριατική α δεία» από τον εαυτό μας, να γίνουμε κάτι που θα θέλαμε να είμαστε αλλά δεν είμαστε.
Συνήθως είναι ο κόσμος του θεάματος και της πολιτικής, που τροφοδοτεί με εμπνεύσεις τον χώρο της αποκριάτικης αμφίεσης. Και αυτό γιατί ο μεν χώρος του θεάματος δημιουργεί πρότυπα και στερεότυπα, συχνά μη προσεγγίσιμα από τον καθημερινό άνθρωπο, ενώ το πεδίο της πολιτικής προσφέρεται για σάτιρα και διακωμώδηση, λειτουργίες άρρηκτα συνδεδεμένες με τη φύση του καρναβαλιού. Πρόσωπα δημοφιλών παραμυθιών και ήρωες εμπορικά επιτυχημένων ταινιών (Star Wars, Galatix, Superman, Batman) αποτελούν το έναυσμα για μαζική παραγωγή καρναβαλικών περιβολών, που αποτελούν το όνειρο πολλών μικρών καρναβαλιστών και προσοδοφόρα επένδυση της σχετικής με τον χώρο βιομηχανίας.
Η αντιστροφή εξάλλου των φύλων και η εφήμερη ανατρο πή των παραδοσιακών ρόλων, που πραγματοποιείται μέσα από το αποκριάτικο παιγνίδι, δεν στερείται ψυχολογικής ερμη νείας. Όταν οι άνδρες μεταμ φιέζονται σε γυναίκες, αυτό μπορεί να σημαίνει μια διάθεση προβολής του σατιρικού και κωμικού στοιχείου, που συντε λείται μέσα από την διακωμώ δηση της γυναικείας φιλαρέ σκειας και της ανατομικής ιδιαιτερότητας του γυναικείου σώματος. Αλλά και στην περίπτωση των γυναικών που μεταμφιέζονται σε άνδρες, η ψυχαναλυτική διεργασία δεν φαίνεται απούσα και παραπέμπει ίσως στην απωθη μένη επιθυμία διεκδίκησης από μέρους των γυναικών του ανα βαθμισμένου ρόλου, που δια δραματίζει ο άνδρας σε μια αν δροκρατούμενη κοινωνία.
Αν η τυπική καθημερινή μας αμφίεση έχει προσδιοριστική και περιοριστική δύναμη, η αποκριάτικη φορεσιά διαδραματίζει, αντίθετα, ρόλο απελευθερωτικό και λυτρωτικό στην καταπιεσμένη από τις κοινωνικές συμβατικότητες ζωή μας. Ανταλ λάσσοντας το πραγματικό με το ψεύτικο, που μας κρύβει, έχομε την αίσθηση ότι αποδεσμευθήκαμε, αποβάλαμε ένα μέρος του εαυτού μας – της εικόνας, που έχουμε συνθέσει για να τη βλέπουν οι άλλοι αλλά και εμείς οι ίδιοι – και μπορούμε πια να παίζουμε έναν ρόλο, αυτόν που δεν έχουμε καθόλου το θάρρος ή συχνά την ευκαιρία να τον υποδυθούμε στην καθημερινή ζωή. «Εάν μας στερήσουν την ψεύτικη πε ριβολή» επισημαίνει ο Ευάγ γελος Παπανούτσος «ξαναγυρίζουμε στην τάξη και στον κανόνα. Ηταν ένα διάλειμμα που πέρασε, μια παρένθεση, που έχει κλείσει».
Αυτό το πέρασμα από την αλήθεια στο ψεύδος, από την πραγματικότητα στην ψευδαίσθηση φαίνεται ιδιαίτερα γοητευτικό. Ο μεταμφιεζόμενος παίζει ένα ρόλο, που ο ίδιος επέλεξε, χωρίς κανείς να του τον επιβάλει. Βεβαίως ελλοχεύει και εδώ η ταύτιση, όπως συμβαίνει με όλους τους ρό λους, μόνο που στην περίπτω ση αυτή είναι εφήμερη και πα ροδική. Ετσι όταν ερωτήθηκε γνωστός ηθοποιός «πότε ντύ θηκε για τελευταία φορά» απά ντησε «χθες, φορώντας τα ρούχα του Βαλμόν στις «Επικίνδυνες Σχέσεις».
Σε τελευταία ανάλυση πρό σωπο και προσωπείο, άνθρωπος και μάσκα εναγκαλίζονται αξεδιάλυτα, όχι μόνο κάτω από την παραμόρφωση της απο κριάτικης αμφίεσης αλλά και στην καθημερινή μας ζωή. «Στο μακρύ ταξίδι της ζωής θα συναντήσεις τόσο πολλά προσωπεία και τόσο λίγα πρόσωπα» υποστηρίζει ο Λουίτζι Πιραντέλλο, το έργο του οποίου βασίστηκε στις μάσκες, που φοράμε στο «θέατρο της ζωής», προκειμένου να ανταποκριθούμε στους κοινωνικούς ρόλους, που επωμιζόμαστε. Το ερώτημα είναι πού τελειώνει το πρόσωπο και πού αρχίζει το προσωπείο, που το «είναι» και που το «φαίνεσθαι». Η διάκριση ωστόσο φαίνεται εύκολη στην περίπτωση του αποκριάτικου προσωπείου. Τι γί νεται όμως με το προσωπείο, που φοράμε πριν και μετά την Αποκριά; Με τη μάσκα της προσποίησης και της υποκρισίας, που φοράμε όλο τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής μας, η χρήση της οποίας δεν είναι καθόλου ανώδυνη, καθόλου παροδική και εφήμερη;
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
