Ανωτάτη σιωπή για την κακοποίηση

Μ’ ένα κείμενο «φωτιά και λάβρα», η διακεκριμένη καθηγήτρια και συγγραφέας Νάντια Σερεμετάκη φουντώνει τη φλόγα της «σεξουαλικής βίας και κακοποίησης» και τη μεταφέρει στους πανεπιστημιακούς χώρους!

«Καιρός ν’ ανοίξουν στόματα και στο Πανεπιστήμιο…» στέλνει το μήνυμά της προς κάθε κατεύθυνση.

Το τσουνάμι των καταγγελιών συνεχίζει να στριφογυρίζει, ως τώρα, αποκλειστικά γύρω απ’ τον ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο, αλλά δεν έχει πλησιάσει καν σε πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Με αφορμή το αποκαλυπτικό κείμενο-καταγγελία της κυρίας Σερεμετάκη, ζητήσαμε ένα σχόλιο από δύο καθηγητές και μία καθηγήτρια:

-Υπάρχουν, πιστεύετε, περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης στα ΑΕΙ; Είναι εύλογη η παραίνεση της κ. Σερεμετάκη ή εκτός πραγματικότητας;

Αλήθεια, η τρέχουσα δημοσιοποίηση και ποινικοποίηση της βίας στον καλλιτεχνικό χώρο μήπως θυμίζει μια αντίστοιχη στον πανεπιστημιακό χώρο, γύρω στα τέλη δεκαετίας του ’90 και αρχές του 2000; Ηταν κι εκείνη μια αποκάλυψη που βιώθηκε τότε από τον κόσμο σαν κεραυνός εν αιθρία. Το ερώτημα ίδιο: Mα κανείς δεν ήξερε ενώ όλοι γνώριζαν; Το αποτέλεσμα ήταν να τιμωρηθούν από τη δικαιοσύνη δυο-τρεις «ένοχοι» για να κλείσει το θέμα με την υπόσχεση ότι θα εξεταστούν για παρόμοιες ατασθαλίες τα υπόλοιπα ιδρύματα (για τα οποία δεν ακούσαμε ποτέ). Ηταν άλλη μια υπόθεση της λεγόμενης κάθαρσης, του ιδιαίτερου αυτού χαρακτηριστικού της ελληνικής ιστορίας και κουλτούρας, που πάντα καταλήγει απλώς στο κόψιμο του δέντρου ώστε το δάσος να μείνει ως έχει.

Το κύριο μέλημα ήταν τότε, όπως και τώρα, να μη δυσφημιστεί το Ιδρυμα! Το συμβάν απορροφήθηκε στην καθημερινή «κανονικότητα» και πέρασε στη λήθη ώστε σήμερα οι νεότεροι να μην γνωρίζουν καν το γεγονός. Το μόνο φυσικά που παρέμεινε ίδιο ήταν το υπάρχον αναχρονιστικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Βέβαια και τότε η ιστορία ξεκίνησε με αφορμή τις οικονομικές ατασθαλίες μιας πανεπιστημιακής διοίκησης (όπως και η κατάθεση Μπεκατώρου) αλλά τελείωσε εκεί. Ποιος θα τολμούσε τότε να σκεφτεί να μιλήσει για σωματική βία και μάλιστα στον χώρο του πνεύματος; Νους και σώμα δεν συνδυάζονται στον τόπο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Σώμα-συναισθήματα-αισθήσεις αφορούν στον καλλιτεχνικό ή αθλητικό κόσμο και τον πρακτικό-χειρονακτικό τομέα της κοινωνίας, κυρίως δε γυναίκες. Ιστορικά ανδροκρατούμενοι χώροι και οι δύο, στο μεν πρώτο, τον πνευματικό κόσμο, αναμένονται λοιπόν οι δρώντες να λειτουργούν με το πάνω κεφάλι, ενώ στον δεύτερο «με το κάτω κεφάλι», όπως σοφά το λέει ο λαός.

Ετσι δεν μας εκπλήσσει που σήμερα ενώ οι φωνές καλλιτεχνών και αθλητών πληθαίνουν για τη σωματική βία στον θεατό κόσμο, πέφτει «μούγκα» στον εγκεφαλικό πανεπιστημιακό χώρο. Μια φωνή ακούστηκε, και μάλλον ξεχάστηκε κιόλας, για κάποιον καθηγητή που «έβαζε χέρι». Λίγο έλλειψε να δυσφημιστούν οι δημόσιοι λειτουργοί ότι ασκούν σωματική βία! Αλίμονο! Το ελληνικό πανεπιστήμιο διαθέτει πολύ πιο εκλεπτυσμένους τρόπους να βιαιοπραγεί και να θανατώνει τον αδύναμο άλλο- τρόπους γνωστούς σε όλους, μα κανείς δεν γνωρίζει τίποτα. Για ένα «χέρι» θα μιλάμε τώρα;

Αλλωστε όπως μας διαβεβαιώνουν κατά καιρούς και Πρόεδροι, Πρυτάνεις, Κοσμήτορες και λοιποί θεωρούμενοι στον τόπο μας ως «ευεργέτες των γραμμάτων» (που συχνά πλασάρονται και για υποψήφιοι πολιτικοί), «έχει βελτιωθεί» η κατάσταση στα πανεπιστήμια από τότε…

Για σκέψου… Πώς είναι δυνατόν να βελτιώνεται ένα συλλογικό όργανο ή θεσμός όταν η κάθε βρώμικη ιστορία του παραμένει ιδιωτικοποιημένο τραύμα; Και όταν η στρατιά των τραυματισμένων ή νεκρωμένων «άτυχων» αφήνεται «πίσω», σαν τα τσουβαλιασμένα πτώματα του κορονοϊού, και διαγράφεται σιωπηρά από την ιστορία, για να συνεχίζουν οι τυχεροί ζώντες να απολαμβάνουν την υπέρτατη αξία του μοντέρνου πολιτισμού μας, την επιβίωση;

Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η ιστορία δεν γράφεται «μετά το γεγονός» αλλά βιώνεται στο πλαίσιο της καθημερινής ζωής, στο παρόν.

Καιρός λοιπόν να ανοίξουν τα στόματα και στο πανεπιστήμιο! Να βγουν απ’ τις ντουλάπες οι θλιβεροί σκελετοί ενός θεσμού αλλά και της κοινωνίας που τον εξέθρεψε – ενός θεσμού που έχασε τον δρόμο του προς τον πολιτισμό και την δημοκρατία κι ας επαίρεται ότι τα κατέχει από την αρχαιότητα! Είναι σκελετοί που μιλούν για κάθε μορφή βίας και νοθείας και δεν αφήνουν άλλα περιθώρια για εθελοτυφλία. Σε θεσμούς όπως το πανεπιστήμιο (δημόσιο ή ιδιωτικό), που επικαλείται παιδεία, ελευθερία της έκφρασης και δημοκρατία την ίδια ώρα που τα θανατώνει στο παρόν για να τα αποκτήσει δήθεν στο μέλλον, τα κλειστά στόματα πλέον αποτελούν προσβολή για όλους μας, ζωντανούς και νεκρούς.

«Το Πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος στον οποίο ασκείται τρομερή επιρροή και εξουσία από τους καθηγητές πάνω στους φοιτητές. Αυτό δημιουργεί μεγάλες στρεβλώσεις και είναι σίγουρο, 100%, ότι τέτοια ζητήματα υπάρχουν και έχουν αποκρυφτεί. Τώρα, επί του πρακτέου, με ποιο τρόπο περιστατικά που έχουν συμβεί θα βγουν στη δημοσιότητα, κανείς δεν το ξέρει. Οπως φυσικά δεν ξέρει και το αν ποτέ θα βγουν στη δημοσιότητα…».

«Εντυπωσιάζει ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ενώ συνήθως δεν αφήνει να περάσει ανεκμετάλλευτη καμιά ευκαιρία συκοφάντησης του δημόσιου πανεπιστημίου, τώρα τηρεί αιδήμονα σιγή. Προφανώς φοβάται ότι θα προστεθούν νέα ονόματα στην αγαπημένη παρέα Μενδώνη, Μπαμπινιώτη, Λιγνάδη…

Είναι διάφανη η υποκρισία όλων εκείνων που φραστικά συμπαρίστανται σε κάποια επώνυμα θύματα, αλλ’ από την άλλη μεριά με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους αντιστρατεύονται θεσμικές μεταρρυθμίσεις απαραίτητες για να σπάσει η κουλτούρα που θεωρεί τον βιασμό μικρό πράγμα και που διακωμωδεί τη γυναικεία κακοποίηση, όπως έκαναν πρόπερσι τηλεπαρουσιαστές για περιστατικό στην κεντρική βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, χωρίς δυστυχώς να προκαλέσουν επίσημη αντίδραση του ιδρύματος.

Το ελληνικό #MeToo ανέδειξε επιτέλους τον μισογυνισμό και τον μισοπαιδισμό που διαπνέουν επίσης και το πανεπιστήμιο».

«Τέτοιου είδους βία υπάρχει πιθανότατα σε όλους τους χώρους εργασίας. Οχι μόνο στο Πανεπιστήμιο. Οπουδήποτε υπάρχει εξουσία, υπάρχει και αυτή η μορφή βίας. Και στο Πανεπιστήμιο, και στην Πολιτική, και στα ΜΜΕ. Απλώς δεν μου φαίνεται απολύτως ορθό ένα καταγγελτικό σχόλιο εάν δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένη καταγγελία. Οπουδήποτε, πάντως, συμβαίνουν τέτοια περιστατικά, πρέπει να καταγγέλλονται αμέσως».

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΒΕΡΓΑΝΕΛΑΚΗ