Βαγγέλης Γέττος: Καλογυαλισμένο είναι μόνο το φέρετρο

Λίγο πριν ο Βαγγέλης Γέττος παρουσιάσει τα «Ρινίσματα» στην Πάτρα, μιλήσαμε μαζί του για την επταετία μεταξύ των δύο ποιητικών του συλλογών, την ποίηση και τον ρόλο της και πολλά άλλα.

Γέττος

Επτά χρόνια μετά το «Προσάναμμα», ο Βαγγέλης Γέττος επανέρχεται με τη νέα του ποιητική συλλογή «Ρινίσματα», η οποία θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου στο Πολύεδρο. Στην εκδήλωση, θα συνομιλήσουν οι Δημήτρης Γκιούλος- συγγραφέας, Νίκος Γιαλελής- ηθοποιός, Βαγγέλης Χερουβείμ-σκιτσογράφος, Χρίστος Νταρακτσής- ηθοποιός και ο ίδιος ο Βαγγέλης Γέττος, ενώ τον συντονισμό θα έχει η γράφουσα.
Ομως, σήμερα, ο Βαγγέλης Γέττος μιλά στην «Π» για το πού βρίσκει τα δικά του ρινίσματα, τι θα μπορούσε να χωρέσει μέσα σε μια τσέπη και πολλά άλλα.

Μία επταετία μετά το «Προσάναμμα», έχουμε τα «Ρινίσματα». Τι έχει αλλάξει μέσα σε αυτά τα χρόνια;
Σε συλλογικό επίπεδο, μου θυμίζουμε τον Τιτανικό. Είμαστε στην πλέον κρίσιμη φάση της βύθισης και η ορχήστρα παίζει κάποιο βαλσάκι. Από το σοκ της ανατροπής του «Greek way of life», περάσαμε στον αυτοβαυκαλισμό. Λύσεις τεχνοκρατικές επί ζητημάτων βαθιά ηθικών. Σε ατομικό επίπεδο, μέσα στα 7-8 αυτά χρόνια, έγινα από 27, 35. Θα σου έλεγα ότι αυτό σημαίνει πολλά μόνο αν κατάφερνα, όντας νομικός, να γίνω εταιρικός δικηγόρος κάποιας πολυεθνικής, με benefits και ταξίδια στον Αγιο Μαυρίκιο. Δεν έγινα, οπότε σε αυτό το κομμάτι ίσως παρέμεινα Βαγγέλης. Αφού άφησα την Αθήνα τη χρονιά του «Προσανάμματος» (προηγουμένως είχα αφήσει την Πάτρα για χάρη της), ζω έκτοτε στην Κύπρο, στη Λευκωσία. Η οικογένειά μου – απέκτησα έναν γιο πριν 3 μήνες- και το γεγονός ότι έχω το προνόμιο να έχω ζήσει σε τρεις χώρες νιώθω ότι με φέρνει πιο πολύ στον Βαγγέλη που χωρίς να το ξέρω, με περίμενε υπομονετικά, πολλές φορές μέσα σε καταρρακτώδη βροχή για να μου φωνάξει συνωμοτικά «έι, ψιτ! Από ’δω».

Ρινίσματα. Τι είναι αυτό που δεν ταιριάζει στην καλογυαλισμένη μας ζωή;
Η ίδια η έννοια της καλογυαλισμένης, καλοκουρδισμένης ζωής είναι η μεγαλύτερη αυταπάτη στην οποία ο δυτικός, ας πούμε, άνθρωπος αφέθηκε νωχελικά. Μιας που τόσος άγονος λόγος γίνεται για τα 200 χρόνια από την περιώνυμη παλιγγενεσία, ξεχάσαμε, αν ποτέ θυμηθήκαμε, όσους υποτίθεται ότι είναι πνευματικοί μας πρόγονοι – τον Ηράκλειτο («Τα πάντα ρει»), τον Επίκουρο («Πάντα να έχεις στη βιβλιοθήκη σου ένα καινούργιο βιβλίο, στην αποθήκη σου ένα μπουκάλι με κρασί, στον κήπο σου ένα φρέσκο λουλούδι»), τον Επίκτητο («Αυτό και μόνο, άνθρωπε, πρέπει να αναλογιστείς: πόσο την πουλάς την ψυχή σου»)- και αποφασίσαμε να το ρίξουμε σε μια κίβδηλη σεμνοτυφία. Που, στο μεταξύ, δεν έχει καμία σχέση με τη δυτική διανόηση των νεότερων χρόνων. Ενα θανατηφόρο κοκτέιλ. Καλογυαλισμένο είναι μόνο το φέρετρο. Οχι το λασπωμένο άροτρο της ζωής.

Τα δικά σου τα ρινίσματα πού και πώς τα συγκεντρώνεις;
Βάζοντας τον εαυτούλη μου στα έξι μέτρα και εκτελώντας τον άνευ δίκης. Οταν πεις να σκοτώσεις τη ματαιοδοξία σου, αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό που ονομάζεις «η ζωή μου» είναι ένα απλοϊκό και φορετό σχήμα. Μόνο τότε θα αρχίσεις να παρατηρείς τον εαυτό σου. Δεν είμαστε νησιά – κατά το κοινώς λεγόμενον – αλλά είμαστε ένα συνονθύλευμα ψηγμάτων. Αν αυτά θα τείνουν προς την ενότητα που ονομάζουμε «άνθρωπος», αυτό εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από εμάς. Ας κάνουμε ό,τι μας αναλογεί. Αλλωστε, η ενότητα και η αντοχή μιας μεταλλικής κατασκευής δεν βασίζεται μόνο στην κράση του μετάλλου αλλά και στο σχήμα που θα του δώσουμε μέσω της επεξεργασίας που του επιφυλάσσουμε. Τα «ρινίσματα» είναι τα ψήγματα. Το μέταλλο μπορεί να γίνει χρήσιμο έλασμα όπως ο άνθρακας μπορεί και να γίνει λειτουργικός άνθρωπος. Μέχρι να λογικευτούμε, δεν έχουμε καμία διαφορά από οποιαδήποτε άλλη πολύπλοκη οργανική χημική ένωση.

Πόσα πράγματα μπορούν να χωρέσουν μέσα σε μία τσέπη και πόσο μπορούν να αλλάξουν τη ζωή μας;
Ενα εισιτήριο. Ενα 20ευρω. Ενα χαρτάκι με ένα τηλέφωνο. Ενας απλήρωτος λογαριασμός. Μια συνταγή. Ενα δανεικό κλειδί. Ενα βότσαλο. Μία πένα έγχορδου οργάνου. Μια τσαλακωμένη προκήρυξη. Να, αυτά άλλαξαν τη δικιά μου ζωή. Πολλές φορές. Και συνεχίζουν να την αλλάζουν.

Στα ποιήματά σου αναφέρεσαι και σε κοινωνικά ζητήματα. Η ποίηση πώς μπορεί να ερμηνεύσει και να παρέμβει στα όσα γίνονται σήμερα;
Η ποίηση δεν άλλαξε ποτέ τον κόσμο από μόνη της. Ομως, όποτε άλλαξε ο κόσμος, η ποίηση ήταν εκεί. Νιώθω ότι η ποίηση, η τέχνη γενικά αν θες, δεν έχει να κάνει τίποτα άλλο από το να μην χάσει το τρένο. Ο μηχανοδηγός μπορεί να μην είναι ποιητής. Ομως κανείς και ποτέ δεν αναρωτήθηκε γι’ αυτό όταν είδε μια αμαξοστοιχία να διασχίζει ένα διάσελο. Να μην χαθεί το τρένο τυρβάζοντας περί άλλων. Η ποίηση –πάει να πει η ζωή- να μην είναι υφάλμυρη. Να ξέρει ότι έχει ευθύνες όπως και κάθε άλλη ανθρώπινη πράξη. Να ανοίγει το παράθυρο να μπει αέρας. Να τη νοιάζει αν διαβάζεται και αν συντελεί στην πρόοδο του πολιτισμού –αλλιώς ας αφήσει τη γλώσσα ήσυχη. Αν η ποίηση τα κάνει αυτά, μετά το παιχνίδι είναι πεντάνοιχτο.

  • Όλα τα έσοδα από την πώληση των αντιτύπων της συλλογής, την ημέρα της παρουσίασης, θα διατεθούν στα Προγράμματα των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος για την υποστήριξη οικογενειών που επλήγησαν από την πανδημία και τις πυρκαγιές.