Τι απέγιναν 100 κινηματογράφοι της παλιάς Πάτρας;

Η Πάτρα χωρίς κινηματογράφους

Καταστήματα, σούπερ μάρκετ και πολυκατοικίες χτίστηκαν εκεί όπου κάποτε η Πάτρα απολάμβανε αριστουργήματα της 7ης τέχνης

Το β’ μέρος του αφιερώματος των «Επιλογών» μαζί με την «Π»

Η τελευταία παράσταση

Τεύχος – νοσταλγία

 

Η 7η τέχνη ξεσπιτώθηκε στην Πάτρα

Τέλη του 19ου αιώνα και στην Πάτρα λειτουργούσαν περισσότερες της μιας κινηματογραφικές αίθουσες.

Χρόνια μετά, το 1970 στην Πάτρα και στην ακμή του κινηματογράφου είχαμε σε χρήση συνολικά 44 κινηματογράφους.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά. Όλες μα όλες οι αίθουσες έκλεισαν, άλλες γκρεμίστηκαν, άλλες άλλαξαν χρήση. Πλην μιας, του Πανθέου, που συνεχίζει να λειτουργεί, με διπλή αίθουσα μάλιστα. Προστέθηκε και ο πολυχώρος στη Βέσο Μάρε κι αυτό είναι όλο.

Τι απέγιναν στο μεταξύ τα παλιά σινεμά της πόλης; Το οδοιπορικό ολοκληρώνεται με το β’ μέρος στο ανά χείρας τεύχος των «Επιλογών».

Υ.Γ.

Ένα πράγμα που μας λείπει ήδη είναι η διαδικασία επιλογής έργου: Πήγαινες στο περίπτερο, άνοιγες (χωρίς να αγοράσεις) την εφημερίδα, έβλεπες τις προβολές και διάλεγες, πρώτα την ώρα: Εννιά ή δέκα; Κι ύστερα αίθουσα: Ομόνοια; Μήπως στο Ελπίς; Πιο κάτω το Ρεξ; Πάμε Ιντεάλ ή Ελίτ. Άστυ;

 

Οι πρώτοι κινηματογράφοι στην Πάτρα

Στην πλατεία Όλγας, στα 1910 τοποθετείται η λειτουργία του πρώτου κινηματογράφου στην Πάτρα.

Περισσότερα έχει να μας πει ο Κώστας Τριαντάφυλλου στο «Ιστορικό Λεξικό των Πατρών».

Αναλυτικά:

 «Ο πρώτος (1910) χειμερινός ήτο το «Πολυθέαμα» επί της μεσημβρινής πλευράς της πλατείας Ολγας (νυν «Αστυ»), θερινός δε, το «Αχαϊκόν» κινηματοθέατρον.

ΘΕΑΤΡΑ: Εκτός του «Απόλλωνος» ήδη τω 1880 λειτουργεί και το Θέατρον «Ορφεύς». Επίσης τω 1910 έχομεν επί της πλατείας Ολγας το «Πολυθέαμα», εις το οποίον εδόθησαν επίσης μελοδραματικαί παραστάσεις, αργότερον ήτο εκεί το Ωδείον Λιάλιου με ερασιτεχνικάς καλλιτεχνικάς παραστάσεις και τέλος η αίθουσα έγινε κινηματογράφος (νυν «Αστυ») επί της μεσημβρ. πλευράς της πλατείας Ολγας.

Ως θέατρον εχρησιμοποιήθη αρχικώς (1912) και ο νυν κινηματογράφος «Ιντεάλ», ο οποίος δις εκάη. Υπαίθρια θέατρα (θερινά) εκτός από τους πολλούς καραγκιόζηδες, ελειτούργησαν και παρά τον παλαιόν επιβατικόν σιδηροδρομικόν σταθμόν και εις την εξέδραν του λιμενοβραχίονας οδού Καλαβρύτων, παρά τα Σύνορα (καφενείον Λάλα), εις Υψηλά Αλώνια (παραπλεύρως νυν κινηματογράφου «Αλάμπρα»), εις το ακίνητον Κολλύρου και έτερον εις την αρχήν αριστερά οδού Κουμανιώτου («Αχίλλειον»), επίσης επί της οδού Κορίνθου (παρά το ελαιοτριβείον Καϊμακά). Αλλά το παλαιότερον των θερινών θεάτρων ήτο ο «Παράδεισος», όπου σήμερον το κινηματοθέατρον «Πάνθεον». Και το παρ’ αυτό γυμναστήριον μετετράπη εις θερινόν θέατρον «Λουξ», όπου νυν εγείρεται το Δικαστικόν μέγαρον και όπου διά πρώτην φοράν έπαιξε το Ελληνικόν μελόδραμα (εις τα άλλα είχομεν ήδη Ελλ. οπερέττας).

Το «Αχαϊκόν» ήτο θερινόν κινηματοθέατρον. Τω 1930 ιδρύθη υπό του Ανδ. Λοβέρδου το «Λυρικόν», όπου έπαιξε και το Εθνικόν θέατρον δις και Αρμα Θέσπιδος. Ως θέατρον εχρησιμοποιήθη και το άλλοτε καμπαρέ «Κρυστάλλ» (νυν κινηματογράφος «Αίγλη»). Το 1927-30 ελειτούργουν συγχρόνως εν Πάτραις 6 θερινά θέατρα, 3 υπαίθριοι καραγκιόζηδες, 2 θερινοί κινηματογράφοι και 6 νυκτερινά κέντρα».

 

Οι πρώτες προβολές το 1899

Τον Μάιο του 1899, τέσσερα χρόνια μετά την προβολή της πρώτης ταινίας στο Παρίσι, είχαμε στην Πάτρα τις πρώτες κινηματογραφικές προβολές και μάλιστα από επιχειρηματίες που πέρναγαν από την πόλη.

 

Τι είχαμε τι χάσαμε

Στις σελίδες που ακολουθούν ολοκληρώνεται το οδοιπορικό στα παλιά σινεμά της Πάτρας. Ποια είναι η χρήση τους σήμερα, εάν και εφόσον αυτοί διασώθηκαν…

 

ΕΣΠΕΡΟΣ (Ιούνιος 1945 – Σεπτέμβριος 1966)

Από τους πιο χαρακτηριστικούς μα και πιο δημοφιλείς κινηματογράφους στην Πάτρα ήταν ο Έσπερος. Λειτούργησε λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς και για δύο δεκαετίες.

Βρισκόταν στην καρδιά της Πάτρας, στην πλατεία Γεωργίου σε προνομιακή θέση, στην ταράτσα κτιρίου στην βορειοανατολική γωνία με την Κορίνθου.

Εδώ και χρόνια, το κουφάρι του κτιρίου ανήκει στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο 

ΖΕΝΙΘ (Ιούνιος 1921 – Σεπτέμβριος 1988)

Εμβληματικός κινηματογράφος της Πάτρας, με μακρά διαδρομή επτά δεκαετιών. Δέσποζε στην ανατολική πλευρά των Υψηλών Αλωνίων ακριβώς στο ίδιο οικόπεδο που έμαθαν αθλητισμό τα πατρινόπουλα στο γυμναστήριο της ΓΕΠ (= Παναχαϊκής).

Φθινόπωρο του 1988 έκλεισε τον κύκλο του με την προβολή του «Τελευταίου αυτοκράτορα». Αμέσως μετά ξεκίνησε η ανέγερση συγκροτήματος κατοικιών…

 

ΙΝΤΕΑΛ (Νοέμβριος 1914 – 2008)

Το 1914 έχουμε τη λειτουργία του »ΙΝΤΕΑΛ” χαμηλά στην Αγίου Νικολάου. Ο κινηματογράφος που έμελλε να αφήσει το στίγμα του στον  πολιτισμό της Πάτρας  λειτούργησε για πρώτη φορά στις 9 Νοεμβρίου του 1914, ημέρα ορόσημο για το σινεμά στην πρωτεύουσα της Αχαΐας. Στο πέρασμα του χρόνου έμελλε να  ανακατασκευαστεί πολλές φορές ενώ έχει καταστραφεί δύο φορές από φωτιά: Την πρώτη φορά το 1932  και την δεύτερη στην διάρκεια της κατοχής.

Το 1939 ανακατασκευάστηκε σε σχέδια του Αρμένιου μηχανικού Νουμπάρ με βάση τα σχέδια που χτίζονταν εκείνη την εποχή οι κινηματογράφοι στη Γερμανία.

Ο Νουμπάρ, ήταν επηρεασμένος από το μοντέρνο κίνημα για αυτό και το ΙΝΤΕΑΛ αποτέλεσε πολύ σημαντικό αρχιτεκτόνημα για την εποχή του.

Το 2005 σταμάτησε την λειτουργία του αλλά μετά από αλλαγή ιδιοκτησίας και μια νέα ανακατασκευή επαναλειτούργησε το 2006 και συνέχισε για 2 χρόνια με νέα μικρή αίθουσα στο εσωτερικό του.

Ακολούθως έγινε καφέ, σήμερα στεγάζει μαγαζί με ρούχα

 

ΚΑΜΕΛΙΑ (Ιούνιος 1967 – Σεπτέμβριος 1987)

Για περίπου είκοσι χρόνια λειτούργησε η Καμέλια στο τέρμα της Αγ. Ιώ. Πράτσικα και Σέκερη γωνία, λίγο πριν τον Αγιο Χαράλαμπο  (περιοχή Παπαθωμά).

Εξυπηρέτησε τη φτωχοσυνοικία της εποχής.

 

DRIVE IN (1983-1987)

Αμερικανική μόδα που πάντως δεν έπιασε στα μέρη μας, ούτε στην Πάτρα, ούτε στην υπόλοιπη χώρα.

Ο λόγος για τους θερινούς κινηματογράφους drive in, στους οποίους έβλεπες την ταινία μέσα από το αυτοκίνητό σου.

Μέσα δεκαετίας ’80 λοιπόν έκανε την εμφάνισή του ο πρώτος drive in κινηματογράφος, μεταξύ Ρίου και Αγίου Βασιλείου.

Δεν μακροημέρευσε και έτσι στα 1987 έκλεισε.

Σήμερα, 30 χρόνια μετά, το οικόπεδο έχει αλλάξει χρήση και μόνο η γιγαντοοθόνη παραπέμπει στο ένδοξο παρελθόν του, τις ζεστές (μα και «καυτές» αν αναλογιστούμε το είδος των ταινιών που προβάλλονταν κυρίως) νύχτες του καλοκαιριού

 

ΠΑΝΘΕΟΝ (Αύγουστος 1923 – σήμερα)

Ο μόνος κινηματογράφος της πόλης που απέμεινε σε λειτουργία, από τόσους δεκάδες όλα αυτά τα χρόνια.

Εμβληματικό κτίριο άνοιξε τις πύλες του το 1923 και συνεχίζει μέχρι σήμερα, παρά τις καταστροφές που υπέστη.

Στο οικόπεδο που βρίσκεται σήμερα το Πάνθεον λειτούργησε το 1885 καφέ Σαντάν με την ονομασία Παράδεισος. Το 1900 μετατράπηκε σε ανοιχτό θέατρο με την ίδια ονομασία το οποίο λειτουργούσε μόνο το καλοκαίρι και μέχρι το 1910.

Το 1923 κατασκευάστηκε το Πάνθεον το οποίο λειτουργούσε στην ταράτσα του κτιρίου και ήταν θερινό ενώ το 1924 λειτουργεί και η χειμερινή αίθουσα.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 το μεγαλύτερο μέρος του κτηρίου καταστρέφεται αφού κτυπήθηκε από βόμβα κατά την διάρκεια του βομβαρδισμού της Πάτρας από την ιταλική αεροπορία. Μετά το τέλος του πολέμου ανακατασκευάστηκε και στο ισόγειο λειτούργησε ο κινηματογράφος ΡΕΞ. Στην ταράτσα του κτηρίου, συνέχισε να λειτουργεί το Πάνθεον ως θερινό, μέχρι το 1961 που έγινε νέα ανακατασκευή και κτίστηκε κλειστή αίθουσα στον όροφο, η οποία στεγάζει το Πάνθεον μέχρι σήμερα.

Τα τελευταία χρόνια στον ίδιο χώρο του άνω ορόφου έχει δημιουργηθεί και 2η αίθουσα.

Με το “Πάνθεον” έχουμε και τις πρώτες διαφημίσεις στον Τύπο. Στις 23 Αυγούστου του 1924 βρίσκουμε διαφήμιση η οποία αναφέρει ότι την προσεχή Δευτέρα, στις 25 Αυγούστου, ο χώρος έχει επέτειο γενεθλίων με προβολή της ταινίας “Μέσα στη Θύελλα” με την Λίλιαν Γκις.

 

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ (Μάιος 1900-Σεπτ. 1910)

Στο οικόπεδο που βρίσκεται σήμερα το Πάνθεον, (Δ. Γούναρη και Κανακάρη), αρχικά, από το 1885, λειτουργούσε καφέ Σαντάν με την ονομασία ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ. (Τα Καφέ Σαντάν, ήταν γνωστά «εξευγενισμένα» καφενεία πολυτελείας όπου ακόμη και μικροί θίασοι παρουσίαζαν πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα),

Το 1900, το Καφέ Σαντάν, μετατράπηκε σε ανοιχτό θέατρο με την ίδια ονομασία (ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ), το οποίο λειτουργούσε μόνο το καλοκαίρι και μέχρι το 1910. 

Σε αυτό είχαμε και τις πρώτες κινηματογραφικές προβολές, ήταν δε ο πρώτος -σε σταθερό σημείο, μη περιοδεύων- κινηματογράφος της πόλης.

 

*Από τις “Επιλογές” της “Π” το Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2020

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News