Περισσότερη δημοκρατία, συμμετοχή κι όχι λιγότερη
Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου είναι πρώην πρωθυπουργός-βουλευτής Αχαΐας ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής.
Με σχεδόν, απόλυτη πλειοψηφία ψηφίστηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης η έκθεση, που παρουσίασα, με θέμα την ενίσχυση της Δημοκρατίας μέσω συμμετοχικών και διαβουλευτικών διαδικασιών. Μια σημαντική και προσηλωμένη διαδρομή στον κάθε πολίτη, ξεχωριστά, που ανοίγει τον δρόμο προς μια πιο αποτελεσματική διακυβέρνηση.
Πριν από λίγες μέρες είχα μια συζήτηση με νεαρή γυναίκα. Μου έθεσε μια ερώτηση που με συγκλόνισε: «Η ψήφος μου έχει σημασία;». Απάντησα, ναι. Αν και η πολιτική φαίνεται περίπλοκη, κάθε ψήφος μετρά. Ωστόσο, εκπροσωπεί πολλούς νέους ψηφοφόρους και πολλές πτυχές της κοινωνίας. Μας προκαλεί στο να κατανοήσουμε τις πιέσεις της απογοήτευσης. Οπως η παγκόσμια κρίση, που πυροδότησε οικονομικές πτώσεις, γεννώντας ανισότητες και διαβρώνοντας συστήματα πρόνοιας, με συνακόλουθα τη διάβρωση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Παρά τον τεράστιο πλούτο, η ζοφερή προοπτική για τις μελλοντικές γενιές προκαλεί βαθιά απογοήτευση και θυμό.
Η πανδημία ανέδειξε τη διαδικτυακή εξάπλωση θεωριών συνωμοσίας, αυξάνοντας τη σύγχυση και τη δυσπιστία στα ΜΜΕ και τις επιστημονικές απαντήσεις.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ενταθεί, με εκστρατείες παραπληροφόρησης. Η Ρωσία στοχεύει να υπονομεύσει τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Η Παγκοσμιοποίηση επιδείνωσε τη διαφθορά στην πολιτική, υπονομεύοντας το κράτος δικαίου. Η συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας διαστρεβλώνει την πολιτική επιρροή μέσω ΜΜΕ και λόμπι, απειλεί όμως και την ακεραιότητα δημοκρατικών θεσμών.
Οι κρίσεις και γεωπολιτικές συγκρούσεις έχουν ενισχύσει μια βαθιά αίσθηση ευαλωτότητας, αδικίας και αδυναμίας στους πολίτες.
Αυτό θέτει ένα δίλημμα για την ποιότητα της δημοκρατικής μας διακυβέρνησης.
Στα κοινωνικά μέσα μετριέται η ποσότητα της κίνησης για να γίνει κάποιος επιτυχημένος επηρεαστής, όχι ο προορισμός του ταξιδιού. Στα συστήματα ψηφοφορίας έχουμε αναπτύξει εξελιγμένες τεχνικές για να επηρεάσουμε τους ψηφοφόρους, αλλά λιγότερο για το πού θέλουμε να πάμε. Στις Οικονομίες μας μετράμε τον όγκο του ΑΕΠ, όχι την ποιότητα της ανάπτυξης.
Η πρόκληση είναι να ξανασκεφτούμε την ποιότητα των δημοκρατικών διαδικασιών.
Πρέπει να εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους. Οχι κάθε 4 χρόνια, αλλά κάθε μέρα.
Να αξιοποιήσουμε τη συλλογική γνώση και την τεράστια ικανότητα των κοινωνιών.
Να δημιουργήσουμε δημοκρατικούς χώρους για διάλογο και αμοιβαία επιτευχθέντες στόχους και λύσεις.
Να φανταστούμε μια βαθύτερη και πιο ποιοτική Δημοκρατία, που θέτει τους πολίτες στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων.
Η συμμετοχική και διαβουλευτική δημοκρατία είναι τρόπος σκέψης, στάση πολιτική, διευρυνόμενη κουλτούρα, που μπορούν να αναζωογονήσουν τους θεσμούς να αποκαταστήσουν την πίστη, επιτρέποντας στους πολίτες να είναι παράγοντες του μέλλοντός τους.
Να αξιοποιήσουμε τη σοφία των πολιτών μας, με τρόπο που να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ επιστημονικής εξειδίκευσης, δημόσιας κατανόησης και πολιτικών αποφάσεων.
Μαθαίνοντας από το πρωτοπόρο παράδειγμα του Τάρτου της Εσθονίας, για εφαρμογή του συμμετοχικού προϋπολογισμού, ή του Πόρτο Αλέγκρε στη Βραζιλία, ή της Ιρλανδίας όταν διαβουλεύτηκε για την άμβλωση, ή της Γαλλίας για το κλίμα.
Εναν συνεχή διάλογο, μεταξύ κυβερνήσεων, ειδικών και πολιτών. Με και από τους ανθρώπους.
Οπως ορίζεται στα συμπεράσματα του Ρέικιαβικ, προτείνουμε τολμηρή επαναπροσέγγιση:
Με υιοθέτηση συμμετοχικών και διαβουλευτικών δημοκρατικών διαδικασιών.
Με διάθεση οικονομικών, τεχνικών και ανθρώπινων πόρων.
Με αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργώντας δημοκρατικούς χώρους για συμμετοχή των πολιτών.
Τέλος, πρέπει να δώσουμε έμφαση στη δημοκρατική εκπαίδευση. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τη δημοκρατική πρακτική, χτίζοντας ανθηρές κοινωνίες.
Δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου οι δημοκρατικοί θεσμοί όχι μόνο θα γίνονται σεβαστοί, αλλά θα είναι ανθεκτικοί και ανταποκρίσιμοι στις πρωτοφανείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και στις ανάγκες των ανθρώπων που υπηρετούμε.
Καθώς αντιμετωπίζουμε τρομερές προκλήσεις, χρειαζόμαστε περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη συμμετοχή κι όχι λιγότερη.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
