ΑΦΙΕΡΩΜΑ – «Καλλικράτης»: Βοήθησε ή χρειάζονται αλλαγές; Οι δήμαρχοι απαντούν 13 χρόνια μετά
Το πρόγραμμα ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή τον Μάιο του 2010.
Δεκατρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τότε (27/5/2010) που ψηφίστηκε το περίφημο «Πρόγραμμα Καλλικράτης», με το οποίο μεταρρυθμίστηκε η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας το 2011 και επανακαθορίστηκαν τα όρια των δήμων και των περιφερειών.
Το πρόγραμμα ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή τον Μάιο του 2010. Μέρος των διατάξεών του ενεργοποιήθηκε άμεσα με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Ιουνίου 2010, ώστε να διεξαχθούν βάσει αυτών οι αυτοδιοικητικές εκλογές του ιδίου έτους.
Μέχρι να ψηφιστεί ο νόμος, είχαν πυροδοτηθεί αντιδράσεις σε αρκετά μέρη της Ελλάδας με κινητοποιήσεις που εκδηλώθηκαν ποικιλοτρόπως από αποκλεισμούς δρόμων μέχρι και απεργία πείνας.
Ουσιαστικά, ο «Καλλικράτης» αποτελεί μία συνέχεια του «Καποδίστρια», καθώς και οι δύο νόμοι ψηφίστηκαν από το ΠΑΣΟΚ και είχαν παρόμοια φιλοσοφία για συνενώσεις μικρών δήμων σε μεγαλύτερους.
Εκτοτε, μετά τις συνενώσεις, η Ελλάδα έχει 325 δήμους και 13 περιφέρειες, συστάθηκαν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ενώ σημειώθηκαν αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των ΟΤΑ και αυξήθηκε η θητεία των αιρετών σε 5 από 4 χρόνια.
Το ερώτημα που θέσαμε στους δημάρχους της Αχαΐας ήταν το εξής:
Πώς κρίνετε τον νόμο, έχοντας διοικήσει τουλάχιστον μία θητεία; Βοήθησε τη λειτουργία των δήμων ή χρειάζονται νέες αλλαγές;
Πάτρα – Κώστας Πελετίδης: «Εκ του αποτελέσματος δεν ωφέλησε τον λαό»
«Η Τοπική Διοίκηση έχει ‘’ζήσει’’ τα τελευταία χρόνια τρεις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, τους νόμους του ‘’Καποδίστρια’’, του ‘’Καλλικράτη’’, του ‘’Κλεισθένη’’, καθώς και πλήθος άλλων νομοθετικών παρεμβάσεων.
Ο ‘’Καλλικράτης’’, μάλιστα, είναι η διοικητική μεταρρύθμιση που χαρακτήρισε τις εξελίξεις έως και σήμερα και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος δεν ωφέλησε τον λαό. Με τον συγκεκριμένο νόμο, οι δήμοι μετατράπηκαν ολοκληρωτικά σε μηχανισμό που υλοποιεί την πολιτική των κυβερνήσεων, του κεφαλαίου, της ΕΕ. Εγιναν φορείς εμπορευματοποίησης υπηρεσιών που θα έπρεπε να είναι ευθύνη του κράτους, όμως περνάνε ως αρμοδιότητες στην Τοπική Διοίκηση, χωρίς τους αναγκαίους πόρους και προσωπικό, γεγονός που ‘’σπρώχνει’’ τη λειτουργία των δήμων προς τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Αυτό άλλωστε, εξυπηρετείται και απ’ την αύξηση του οικονομικού αντικειμένου, που προέκυψε με την ένωση πολλών πρώην δήμων σε μεγαλύτερους.
Η πλήρης κρατική χρηματοδότηση των δήμων και η εξασφάλιση όλου του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού, έχουν περάσει στα αζήτητα, με «περιτύλιγμα» τη λεγόμενη «οικονομική αυτοτέλειά» τους. Ετσι, όπως επαναλαμβάνουμε συχνά, ο δήμος μας αντί για 91 εκατομμύρια ετησίως που προέβλεπε ο «Καλλικράτης», λαμβάνει 24 και την ίδια στιγμή, αποψιλώνεται από εργαζόμενους.
Ολοι οι δήμοι πανελλαδικά, αυτή τη στιγμή βιώνουν την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση, την αναζήτηση ίδιων εσόδων μέσω δεύτερης και τρίτης φορολόγησης των δημοτών».
Αιγιάλεια – Δημήτρης Καλογερόπουλος: «Στο διά ταύτα, όλα κρίνονται από τους ανθρώπους»
«Το σύστημα διακυβέρνησης με Καλλικράτη είναι ένα εργαλείο. Επομένως εξαρτάται από τους ανθρώπους αν διαχειρίζονται το εργαλείο για καλό ή κακό τρόπο. Αν οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να διαχειριστούν τις αλλαγές, τότε μπορούν να έρθουν καλά αποτελέσματα.
Για να φέρουμε παραδείγματα. Στην Αιγιάλεια προχωράμε αυτή τη στιγμή τρία μεγάλα έργα, που με τους παλιούς δήμους πιθανότατα δεν θα μπορούσαμε. Είμαστε στη φάση του διαγωνισμού για τη δημιουργία Μονάδας Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων. Τι θα κάναμε με τη διαχείριση των σκουπιδιών οι έξι πρώην δήμοι;
Επιπλέον, έχουμε ένα μεγάλο αποχετευτικό δίκτυο που φέρνει υγεία, ανάπτυξη, ευνοεί τον τουρισμό και πολλά άλλα. Ενώ ένα τρίτο μεγάλο έργο είναι αυτό του διυλιστηρίου του Σελιντούντα. Και αυτό έργο για έξι πρώην δήμους.
Το συμπέρασμα είναι ότι όλα αυτά τα έργα θα μπορούσαν να μην έχουν γίνει ή δρομολογηθεί ποτέ. Αρα, σε αυτό το επίπεδο, με σωστή διαχείριση και από τους προηγούμενους δημάρχους, είμαστε σε καλό σημείο. Δεν εθελοτυφλούμε όμως. Στην τοπική αυτοδιοίκηση πάντα θα υπάρχουν προβλήματα. Ομως, στο διά ταύτα όλα κρίνονται από τους ανθρώπους που διαχειρίζονται τα προβλήματα».
Δυτική Αχαΐα – Σπύρος Μυλωνάς: «Αλλαγές για απόδοση των προϋποθέσεων»
«Ηταν μια μεταρρύθμιση απαραίτητη για την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση αλλά πριν καλά – καλά οι νέοι δήμοι βρουν τον βηματισμό τους, περάσαμε στην επόμενη μεταρρύθμιση που έγινε το 2010 με τον «Καλλικράτη». Οι δήμοι έγιναν ακόμα λιγότεροι, 325 σε όλη τη χώρα, και πολύ μεγαλύτεροι σε έκταση και πληθυσμό.
Εκτιμώ ότι και οι δύο μεταρρυθμίσεις ήταν λειτουργικά απαραίτητες.
Είχαν όμως και οι δύο τους ένα κοινό και αρνητικό χαρακτηριστικό. Περιορίστηκαν στον διοικητικό τους χαρακτήρα και παρέβλεψαν την ανάγκη ουσιαστικής ενίσχυσης των νέων δήμων. Ενίσχυση με αρμοδιότητες, πόρους και με το κατάλληλο προσωπικό.
Θα αναφέρω ένα παράδειγμα από την προσωπική μου εμπειρία στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας. Η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου διαθέτει δύο όλους κι όλους μηχανικούς που είναι υποχρεωμένοι να «τρέχουν» από την Πολεοδομία μέχρι το σύνολο των αναγκών τεχνικής υποστήριξης του Δήμου.
Και χίλια κομμάτια να γίνουν, πάλι δεν θα επαρκούν. Ανάλογα φαινόμενα διατρέχουν το σύνολο των υπηρεσιών μας με όλες τις συνέπειες που έχει αυτή η κατάσταση στην ποιότητα των υπηρεσιών.
Αυτό που επείγει είναι ακόμα μια μεταρρύθμιση. Οχι για τα όρια αλλά για την απόδοση στους δήμους των απαραίτητων προϋποθέσεων για να κάνουν τη δουλειά τους».
Καλάβρυτα – Θανάσης Παπαδόπουλος: «Ο νόμος θέλει εκσυγχρονισμό»
«Είναι πολλά τα προβλήματα που υπάρχουν. Ο νόμος θέλει εκσυγχρονισμό καθώς με το πέρασμα των χρόνων έχει μπει φρένο σε πολλά πράγματα. Με τον Καποδίστρια οι δήμοι λειτουργούσαν πιο εύκολα. Σήμερα τα εμπόδια έχουν οδηγήσει τους δήμους να μη λειτουργούν ανεξάρτητα.
Ακόμα και για μικρές δαπάνες χρειάζονται χρονοβόρες διαδικασίες και σε ό,τι κι αν χρειάζεται να κάνουμε, δυσκολευόμαστε.
Μην ξεχνάμε πως τον Καλλικράτη τον ψήφισα ως βουλευτής. Τότε όμως οι συνθήκες ήταν διαφορετικές. Είχαμε κατά νου να ενοποιήσουμε τους μικρούς δήμους για να βλέπουμε καλύτερα αναπτυξιακά αποτελέσματα. Πιστεύαμε δε ότι θα βρίσκονταν οι απαιτούμενοι πόροι για την κάλυψη των νέων αρμοδιοτήτων που αναλάμβαναν οι δήμοι, όμως στη συνέχεια ακολούθησαν τα μνημόνια και η Τρόικα.
Σήμερα, οι δήμοι λειτουργούν χωρίς πόρους και ειδικευμένο προσωπικό. Δεν έχουμε ούτε τα απαραίτητα για να λειτουργήσουμε. Μεγάλοι σε έκταση δήμοι, χωρίς πόρους, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τη νέα ζωή. Ιδιαίτερα όταν οι χρηματοδοτήσεις είναι χαμηλές και εξαρτώνται από πληθυσμιακά κριτήρια. Οι καποδιστριακοί δήμοι είχαν προίκα. Πλέον για να φτιάξουμε μια λακκούβα, παρακαλάμε για χρηματοδοτήσεις…».
Ερύμανθος – Θόδωρος Μπαρής: «Χρειάζεται γενναία μεταρρύθμιση για ενίσχυση»
«Στη σύλληψή του ο ‘’Καλλικράτης’’ ήταν θετικός και οδηγούσε τα πράγματα σε καλύτερη κατάσταση. Στο πρώτο βήμα ‘’Καποδίστρας’’ και ‘’Kαλλικράτης’’ προέβλεπαν συγκεκριμένα πράγματα. Στην πορεία, όμως, δεν εφαρμόστηκαν τα αρχικά προβλεπόμενα, όπως το πρόγραμμα ‘’Ελλάδα’’ που θα λειτουργούσε υποστηρικτικά στους νέους δήμους.
Δευτερον, με τον νέο νόμο, χάθηκε η δυνατότητα να εξυπηρετούνται οι περιφερειακοί δήμοι από την ΤΕΔΚ. Μέσω της ΤΕΔΚ μπορούσαν οι μικροί δήμοι να έχουν μελέτες και άλλες εξυπηρετήσεις. Ωστόσο, αυτή η αρμοδιότητα μεταφέρθηκε σε άλλους μεγάλους δήμους, με ουσιαστικό αποτέλεσμα οι πιο μικροί να μείνουν χωρίς τεχνική υπηρεσία.
Από τότε μέχρι σήμερα φαίνεται ότι χρειάζεται νέα γενναία μεταρρύθμιση για ενίσχυση. Εχουν μεταφερθεί αρμοδιότητες στους δήμους χωρίς τους απαιτούμενους πόρους, ενώ είναι αναγκαίο να ξεκαθαριστούν οι αρμοδιότητες μεταξύ της αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού.
Ενα ακόμα ζήτημα είναι το όριο των εργαζομένων στους δήμους. Γενικότερα, έχει διαπιστωθεί πως στις παθογένειες της δημόσιας διοίκησης, η αποκέντρωση μπορεί να δώσει σημαντικές λύσεις».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
