Χρήστος Τερέζης: Τι Χριστούγεννα ζούμε τελικά;

Στις μέρες μας η εορτή της γέννησης δεν είναι θεϊκή, πνευματική. Η αγάπη, η συγχώρεση, η αλληλεγγύη είναι έννοιες που έχουν ξεχαστεί. Ζούμε μακριά από το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων. Αληθινά Χριστούγεννα είναι αυτά της ταπείνωσης, της γαλήνης, της ειρήνης του Θεού, της σωφροσύνης, της αρετής, της ελεημοσύνης, της πλήρους αφοσίωσής μας στο γεννηθέντα Χριστό και συνάνθρωπο. Ο Θεός ήρθε στη γη απλά, ήσυχα, φτωχικά, ταπεινά.

Ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Χρήστος Τερέζης απαντάει στα παραπάνω ερωτήματα και μάς εξηγεί.

Η γέννηση του Ιησού Χριστού συνιστά την κορυφαία έκπληξη για την ιστορική εξέλιξη. Ο Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται άνθρωπος, εισέρχεται στον ιστορικό χρόνο και χώρο, επικοινωνεί με τους ανθρώπους και τους καλεί να αναλάβουν έναν νέο τρόπο ζωής, να ανακαινίσουν, ακόμη και ριζικά, τις επιλογές και τις πράξεις τους. Από τα άπειρα μηνύματα της θείας παρουσίας ενδεικτικά θα επιλέγαμε ένα, το οποίο αποτελεί την κορυφαία πρόσκληση για κάθε εποχή: Πώς θα προσεγγίσουμε τον συνάνθρωπο; Ο Χριστός έδωσε το σχετικό μήνυμα διά της φιλανθρωπίας του. Η κίνηση αυτή είναι αγαπητική, ως έξοδος από τα όρια του εαυτού Του και ως προσφορά προς τους ανθρώπους, για να εξελιχθούν ως πρόσωπα και να ανυψωθούν υπαρξιακά. Αποτελεί μια ποιμαντική και θεραπευτική κίνηση του ενδιαφέροντος του Θεού προς τον άνθρωπο και της άπειρης αγάπης Του.

Είναι εκείνος του φιλάνθρωπου, δηλαδή του ευσπλαχνικού και ελεήμονα. Ως παντογνώστης που είναι εντοπίζει μία οδυνηρή κατάσταση, ότι οι άνθρωποι ευρίσκονται μόνοι τους χωρίς καθοδήγηση. Κατά την ιστορική δράση Του, διέβλεπε ότι εχρειάζοντο ή και αναζητούσαν έναν λόγο πνευματικό, διά του οποίου θα ικανοποιούσαν το υπαρξιακό κενό που ένιωθαν. Γι’ αυτό με αγάπη τους προσφέρει τον θείο λόγο της Αλήθειας, ο οποίος λειτουργεί και ανακαινιστικά και εποικοδομητικά.

Σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία, ο Θεός είναι ο χορηγός στον άνθρωπο των υλικών αγαθών. Και η χορηγία δεν γίνεται διά κάποιου μαγικού τρόπου, αλλά διά της άμεσα απτής οδού, δηλαδή διά των προϊόντων της φυσικής δημιουργίας του. Ολα είναι έργα της πρόνοιάς Του και τα προσφέρει με αγάπη στον άνθρωπο, για να καλύπτει τις οργανικές ανάγκες του. Προσφέρει σε όλους χωρίς διακρίσεις τις πρώτες ύλες, το νερό, το φως και γενικά ό,τι είναι απαραίτητο για τη συντήρηση της ζωικής ύπαρξής τους. Στην άντληση, ωστόσο, των φυσικών αγαθών συμβάλλει και ο ίδιος ο άνθρωπος. Από την επεξεργασία του σίτου προέρχεται ο άρτος και από την άμπελο ο οίνος, ως ένα ενδεικτικό παράδειγμα. Εκφραση της θείας φιλανθρωπίας είναι ο πολλαπλασιασμός των άρτων και των ιχθύων εκ μέρους του Χριστού, προκειμένου να τραφεί το πλήθος του λαού που παρακολουθούσε μια διδασκαλία του. Στη σχετική Ευαγγελική αναφορά σημειώνεται πως, αφού πρώτα προσευχήθηκε στον Πατέρα του και Τον ευχαρίστησε για όλα τα αγαθά που με αφθονία προσφέρει στους ανθρώπους, πολλαπλασίασε τα υπάρχοντα τρόφιμα και κάλυψε, με έναν ασύλληπτο για τα ανθρώπινα μέτρα τρόπο, την συγκεκριμένη ανάγκη των ακροατών του. Στο πρόσωπο, όμως του Ιησού Χριστού, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και την σημασία των πνευματικών αγαθών και ιδιαίτερα ο σύγχρονος συνήθως δεν αποδίδει ιδιαίτερη σημασία, αφού κυρίως τα ενδιαφέροντά του στρέφονται στις απλές βιοτικές μέριμνες ή στον υλιστικό ευδαιμονισμό. Δεν έχει συνειδητοποιήσει το νόημα της απόφανσης που διατυπώνεται στην Καινή Διαθήκη: «ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος», σύμφωνα με την οποία το γεγονός της ζωής νοηματοδοτείται ευρύτερα και καλύπτει το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, με τις πνευματικές να είναι κυρίαρχες.

Και όταν ήλθε η ευλογημένη εκείνη ημέρα, εκεί στο σπήλαιο της Βηθλεέμ που έγινε θρόνος του Βασιλέως Χριστού, γεννήθηκε ο σωτήρας όλου του κόσμου. Ο Θεός που έγινε άνθρωπος, κατέβηκε στη γη και φρόντισε για τα βάσανα και τις ταλαιπωρίες και τις κακουχίες μας. Αυτός που έδωσε ακόμα και τη ζωή του για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας. Ηλθε απλά. Ταπεινά, ήσυχα, χωρίς πομπές και κωδωνοκρουσίες. Εκεί στο κρύο σπήλαιο της Βηθλεέμ. Εκεί περιβλήθηκε τα φτωχά σπάργανα και αναπαύθηκε πλάι στα άλογα ζώα. Δεν είχε κρεβάτι, ούτε πολυτελή σκεπάσματα, αλλά είχε τοποθετηθεί σε μια ξερή Φάτνη, χωρίς θέρμανση και φως. Ποιος; Ο υπερούσιος λόγος, η άπειρη αγιότητα, η αγάπη που αναδύθηκε μέσα από το σπήλαιο της Βηθλεέμ και διαχύθηκε έκτοτε στα πέρατα της οικουμένης, ως ανεξάντλητη πηγή των ποικίλων δωρεών του θεού προς τον άνθρωπο. Χρόνια πριν ο λαός κινούνταν μέσα στο σκοτάδι της άγνοιας ξεγυμνωμένος από το θεϊκό μεγαλείο. Περίμενε όμως τον ερχομό του Μεσσία. Το είχαν προαναγγείλει οι προφήτες πολλά χρόνια νωρίτερα, για να τον σώσει από τις πολλές του αμαρτίες, αφού ζούσε μακριά από τη Θεϊκή αγάπη κινούμενος μέσα στη σκότωση, αδύναμος και ανήμπορος να ξαναβρεί το χαμένο εαυτό του. Τα Θεοφάνεια γιορτάζουμε την τριαδική εμφάνιση του Θεού, Πατήρ, Υιός και Αγιο Πνεύμα. Ερχόμενος ο Χριστός στον Ιορδάνη ποταμό βαπτίστηκε από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο και τότε ακούστηκε από τον ουρανό η φωνή του Θεού «Αυτός είναι ο Υιός μου ο Αγαπητός». Και αίφνης εμφανίστηκε με τη μορφή περιστεριού το Αγιο Πνεύμα. Ηταν η ώρα και η στιγμή που ο άνθρωπος είδε το μεγάλο φως της εμπειρικής γεύσης του θεού, το φως το αληθινό, που μας φωτίζει όλους. Τότε είδε και τη ζωή του να αλλάζει και να λαμβάνει άλλο νόημα και άλλη πνοή.

Υ.Γ: Γέννηση και Θεοφάνια. Φανερώθηκε ο Θεός στους ανθρώπους με τη γέννησή του. Παλαιότερα οι δύο γιορτές γιορτάζονταν μαζί. Υστερα από αρκετά χρόνια η Εκκλησία καθόρισε να γιορτάζονται χωριστά, η μία στις 25 Δεκεμβρίου και η άλλη στις 6 Ιανουαρίου.

Συνέντευξη

στην

Ανθη Ροδοπούλου