Η κακοποίηση και τι (δεν) πρέπει να κάνουμε

Τρία χρόνια έχουν περάσει από τις απανωτές αποκαλύψεις στις ηνωμένες πολιτείες για τις παρενοχλήσεις και σεξουαλικές κακοποιήσεις σε ηθοποιούς και παραγωγούς από τον άλλοτε ισχυρό άνδρα του Χόλιγουντ, Χάρβι Γουάινστιν που οδήγησαν στη δημιουργία του κινήματος #MeToo.

Οι καταγγελίες που έκανε η Ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου στην Ελλάδα, έκαναν κάποιους να μιλούν για το ελληνικό #MeToo, λόγω των όσων ακολούθησαν. Το αν η κατάθεση ψυχής της χρυσής Ολυμπιονίκη θα προκαλέσει τσουνάμι αποκαλύψεων είναι κάτι που μένει να το δούμε, ωστόσο, φαίνεται ότι κοινωνία και πολιτεία άρχισαν να αναλογίζονται σοβαρά το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται τα θύματα από τη μία και το πώς να προστατευτούν από την άλλη. Το προσεχές διάστημα αναμένεται να κατατεθεί προς κύρωση στη Βουλή η Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας.

H σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε διάφορα περιβάλλοντα σύμφωνα με τους ειδικούς, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις συμβαίνουν σε κάποιο περιβάλλον ασφάλειας για το θύμα, όπως είναι το σπίτι, υποστηρίζουν οι ειδικοί.

Στον εργασιακό και φιλικό χώρο, η κακοποίηση έχει να κάνει με την εξουσία. Πρόκειται για άτομα που αισθάνονται ότι μπορούν να ασκήσουν εξουσία πάνω σε άλλα άτομα λόγω της θέσης που κατέχουν.

Οταν ένα τέτοιο περιστατικό γίνει γνωστό, ακόμα και άτομα που έχουν τη διάθεση να βοηθήσουν πολύ συχνά κάνουν κάποια πολύ συνηθισμένα λάθη.

«Πρέπει να είμαστε δίπλα στο άτομο που έχει κακοποιηθεί, να μην κρίνουμε καθόλου αυτό που συνέβη, όπως στην περίπτωση της κ. Μπεκατώρου που κάποιοι ρώτησαν γιατί δεν το είπε πιο νωρίς. Ενας άνθρωπος για να αποκαλύψει την κακοποίησή του χρειάζεται πολύ μεγάλη δύναμη. Γιατί ξαναβιώνει όλη αυτή την κακοποιητική εμπειρία. Αν τον βομβαρδίσουμε με ερωτήσεις δεν δείχνουμε ενσυναίσθηση» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος Στέλλα Αργυρίου.

«Οι λανθασμένες ερωτήσεις προς ένα άτομο που έχει κακοποιηθεί είναι αυτές που έχουν να κάνουν με τις λεπτομέρειες». Δηλαδή πρόκειται για ερωτήσεις που ναι μεν έχουν λογική, αλλά έχουν τη λογική ενός ανθρώπου που δεν έχει βιώσει την κακοποίηση», εξηγεί η κ. Αργυρίου και προσθέτει: «Αντίθετα πρέπει να ακούμε πολύ τα παιδιά μας, πρέπει να είμαστε παρόντες αλλά να μην είμαστε οι καλύτεροι φίλοι όπως λένε μερικές φορές. Παρόντες πρέπει να είμαστε. Πρέπει να επιτρέπουμε στο παιδί μας να εκφράζει τα συναισθήματά του, πρέπει να τα σεβόμαστε για να τους μαθαίνουμε την αξιοπρέπεια και το σεβασμό. Επίσης πρέπει να μάθουμε στα αγόρια μας να σέβονται το “όχι” και στα κορίτσια μας να το λένε».

«Οταν συνάδελφος υποστεί κακοποίηση πρέπει να φροντίσουμε να τον υποστηρίξουμε πολύ όταν επιστρέψει στην εργασία. Και πρέπει να επιστρέψει στη δουλειά. Να μην νιώσει ότι έχει στερηθεί κάτι. Ενα από τα βασικά λάθη που κάνουμε είναι ότι κοιτάζουμε κάπως περίεργα. Είναι πολύ λογικό αν το σκεφτεί κανείς ανθρώπινα αλλά θα πρέπει να λείψει από εμάς που είμαστε συνάδελφοι οποιαδήποτε αίσθηση κριτικής και να μην υπάρχουν αυτά τα βλέμματα που πολλές φορές έχουν να κάνουν με την ικανοποίηση της περιέργειάς μας. Πρέπει να νιώσει ότι τον καταλαβαίνουμε και ότι τον συμπονούμε και να πούμε σε αυτόν τον άνθρωπο ότι όλο αυτό θα μπορούσε να έχει συμβεί και σε εμάς», επισημαίνει η κ. Αργυρίου και προσθέτει: «Για να ενθαρρύνουμε κάποιον να μιλήσει του λέμε πόσο πολύ τον καταλαβαίνουμε, αποφεύγουμε να κρίνουμε τους χειρισμούς του».

Συμβαίνει κυρίως σε γυναίκες σε χώρους όπου ασκείται εξουσία. Τα όρια είναι ακόμα θολά στην Ελλάδα, η ανοχή και η άγνοια των δικαιωμάτων του θύματος σε τέτοιες περιπτώσεις βρίσκονται σε υψηλά ποσοστά. Πολύ συχνά η αμηχανία, η αβεβαιότητα και η ενοχή κυριεύουν το θύμα. Οσο για το εργασιακό περιβάλλον η αντίδραση δεν είναι πάντα η δέουσα κάτι που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

«Αν δούμε να γίνεται σεξουαλική παρενόχληση μπροστά μας πρέπει να παρεμβαίνουμε. Δυστυχώς, στην Ελλάδα πιστεύουμε ότι κάτι που βλέπουμε γύρω μας δεν μας αγγίζει αλλά μας αγγίζει πάρα πολύ. Μπορεί κάποια στιγμή να χρειαστεί να το διαχειριστούμε εμείς. Πρέπει αυτός που κάνει τη σεξουαλική παρενόχληση να καταλάβει ότι αυτό που κάνει δεν είναι σωστό, πρέπει το θύμα να αισθανθεί άνετα και βολικά να του πούμε ότι δεν φταίει καθόλου και να δείξουμε στον άλλο ότι αυτό που κάνει είναι ανεπίτρεπτο και ότι δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί σε κανέναν άλλο» υπογραμμίζει η κ. Αργυρίου.

Πού μπορούν να απευθύνονται τα θύματα

Οι εργαζόμενοι που υφίστανται τώρα βία ή σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία μπορούν να καταγγείλουν το περιστατικό στο ΣΕΠΕ (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) και να προσφύγουν στις αρμόδιες διοικητικές αρχές και τα δικαστήρια.

Οι γυναίκες, δε, θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης μπορούν να απευθυνθούν στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 και να μιλήσουν με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Οι ειδικοί της γραμμής, τηρώντας το απόρρητο της συμβουλευτικής, προσπαθούν να βοηθήσουν τις γυναίκες να ξεπεράσουν τα τραύματά τους και να τις ενδυναμώσουν για να πάρουν τις καλύτερες αποφάσεις για το μέλλον τους.

ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ