Συνέντευξη Γιώργου Παπανδρέου στην «Π»: «Η χώρα μας έχει ανάγκη»

Κωνσταντίνος Μάγνης

Πλησιάζει η στιγμή για την εκλογή προέδρου στο ΚΙΝΑΛ. Η κατάσταση προβλέπεται αμφίρροπη, καθώς αγνοούμε πόσοι και ποιοι θα ψηφίσουν. Οι δημοσκοπήσεις δεν βοηθούν και πολύ. Η «ΠτΔ» απεύθυνε ερωτήματα στον πρώην πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου σε σχέση με το στίγμα του.

Ποια διαφορά θα κομίσει ο Γιώργος Παπανδρέου του 2021 σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα;

Μία δεκαετία πριν, η πρότασή μου αφορούσε στις μεταρρυθμιστικές ανάγκες της χώρας, και στη δυνατότητα της παράταξής μας να ικανοποιήσει αυτήν την ανάγκη, για το συμφέρον της χώρας.
Σήμερα, καθώς δεν ολοκληρώθηκε η μεταρρυθμιστική προσπάθεια που αρχίσαμε τότε, αλλά ανακόπηκε με την πτώση της κυβέρνησής μας, το 2011, το αίτημα εκείνο παραμένει ενεργό και βρίσκει τη χώρα εγκλωβισμένη ανάμεσα σε δύο συντηρητικά κόμματα, με ευθύνονται των οποίων δεν κατέστη δυνατόν να αντιμετωπιστούν ριζικά οι αιτίες των προβλημάτων που μας οδήγησαν στην κρίση.

Τώρα βέβαια, νέες προκλήσεις αναδύονται και οι παλιές, οι ανεπίλυτες, λειτουργούν ως επιταχυντές. Τα αιτήματα που οφείλουμε ως χώρα να απαντήσουμε είναι πιο σύνθετα και περίπλοκα. Δεν τίθεται απλώς το ζήτημα της επιβίωσης και της απλής διαχείρισης των προκλήσεων, χρειαζόμαστε απαντήσεις και ένα σχέδιο που θα μας δώσει ώθηση στο μέλλον. Διαφορετικά οι εξελίξεις θα μας ξεπεράσουν με θύματα τους πολίτες και τη κοινωνική συνοχή.

Η κλιματική κρίση, η ανισότητα, η φτώχεια και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι μόνο κάποιες από αυτές. Ακόμα, η πρόσβαση στον ψηφιακό κόσμο θα καθορίσει αν ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων οδηγηθεί στο περιθώριο.

Υπάρχει αδήριτη ανάγκη μίας προοδευτικής πρότασης για τη θεσμική επανάσταση που χρειάζεται η χώρα και που θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις με δημοκρατικό και συμμετοχικό τρόπο. Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος αν θέλουμε η μετάβαση στη νέα εποχή, που απαιτεί δημοκρατικά λειτουργούντες θεσμούς, κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη, να μην μας οδηγήσει στο περιθώριο της ιστορίας, την οποία άλλοι ήδη γράφουν ερήμην μας.

Ποια στοιχεία σάς καθιστούν προοδευτική δύναμη που δεν τα έχουν οι όμορες ή οι αντίπαλες δυνάμεις; Σκέφτεστε ότι ο Κ. Μητσοτάκης είναι πιο προοδευτικός από όσο τον θέλει η παραδοσιακή ετικετοποίηση;

Δεν πιστεύουμε στην κοινωνία της ζούγκλας, ούτε ότι τα προβλήματα μπορούν να λυθούν αυτόματα από την αγορά. Δεν πιστεύουμε ούτε στο δόγμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Είμαστε κόμμα αρχών, κόμμα αξιών και οι πολιτικές μας έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Ιστορικά το ΠΑΣΟΚ υπήρξε η προοδευτική παράταξη που έφερε τις μεγάλες αλλαγές στη χώρα. Το κίνημά μας πιάνει το νήμα των αλλαγών και των ανατροπών και συνεχίζει την ιστορική του αποστολή. Είναι η παράταξη που ανέδειξε την αναγκαιότητα της αποκέντρωσης των εξουσιών, που συγκρούστηκε με συντηρητικές νοοτροπίες, προέταξε τα κοινωνικά δικαιώματα και έκανε τον πολίτη συμμέτοχο στις αποφάσεις για το μέλλον του.

Στη διάρκεια των ετών αντιμετωπίσαμε και τις δικές μας αδυναμίες και προβλήματα, όμως είμαστε περήφανοι για τις μάχες που δώσαμε. Τις μάχες για να γίνει η Ελλάδα ισχυρή στην Ευρώπη και τον κόσμο, τις μάχες για τη δημοκρατία, τις μάχες για την ισονομία, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, την κοινωνική συνοχή, τις ίσες ευκαιρίες, την κατάργηση της πελατειακής νοοτροπίας. Ακόμα και στον τρόπο της κομματικής λειτουργίας ο ίδιος έκανα πρωτοποριακές αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ που μετά ακολούθησαν πολλά ευρωπαϊκά κόμματα.

Σε πόσα από όσα σας ανέφερα θα βλέπατε κοντά, άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ή η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης, για τον οποίο με ρωτήσατε και συγκεκριμένα, αν βέβαια δεν μένατε στον τίτλο της μεταρρυθμιστικής δύναμης που μόνο ως περιτύλιγμα υπάρχει, αν και αυτό έχει υποστεί την ταλαιπωρία της συντηρητικής φθοράς;

Σας έχει ασκηθεί η κριτική ότι όσο απομακρύνεστε από το κέντρο, τόσο επιτρέπετε στον Κ. Μητσοτάκη να το μονοπωλεί. Μήπως τελικά η κεντροαριστερά δεν ευθυγραμμίζεται με τους σημερινούς προσανατολισμούς του κοινωνικού σώματος;

Στην πολιτική οι όροι δεν περιγράφουν έναν γεωγραφικό χώρο. Αυτή η συζήτηση κατά βάση είναι απολίτικη. Εκείνο που καθορίζει τον κάθε πολιτικό χώρο είναι η φιλοσοφία και ο ιδεολογικός προσδιορισμός.

Ο κ. Μητσοτάκης προσπαθεί να δώσει μια κεντρώα επίφαση σε ένα κόμμα βαθιά συντηρητικό. Αλλά η επικοινωνία, ή οι κάποιες μεταγραφές δεν αλλάζουν την ουσία. Οι νόμοι, οι πολιτικές, ο πολιτικός λόγος και οι πράξεις που τον ακολουθούν, δείχνουν τον πραγματικό προσανατολισμό ενός κόμματος.
Παραδοσιακά, η κεντροαριστερά υπερασπίστηκε την ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη και το κοινωνικό κράτος σε αντίθεση με όσα πρεσβεύει ο νεο- φιλελευθερισμός. Η σημερινή κυβέρνηση έχει απολέσει κάθε έρεισμα στη μεσαία τάξη. Από τον επιχειρηματία, τον επαγγελματία, τον εργαζόμενο και τον αγρότη που έμειναν στο περιθώριο της κρίσης μέχρι τη διαχείριση της πανδημίας και την απαξίωση του ΕΣΥ. Εχει επιδοθεί σε έναν άκρατο κρατικό φιλελευθερισμό εξυπηρετώντας ημέτερους.
Η κεντροαριστερά σήμερα οφείλει να υπερασπιστεί την ιστορική της αποστολή και να επικοινωνήσει το αξιακό της περιεχόμενο στην κοινωνία. Ο προοδευτικός πολίτης χρειάζεται σήμερα μία εναλλακτική πρόταση ανάμεσα στο δίπολο του συντηρητισμού.

Η κόπωση των απανωτών κρίσεων οδήγησε την κοινωνία στο περιθώριο και το αδιέξοδο, έχοντας χάσει κάθε ελπίδα και εμπιστοσύνη στην πολιτική. Οφείλουμε να ανατρέψουμε τη λογική που θέλει τον πολίτη απογοητευμένο και μοιραία υποχείριο. Η χώρα έχει ανάγκη από μία ισχυρή προοδευτική παράταξη που θα ξανακάνει τον πολίτη συμμέτοχο στον δημόσιο βίο.

Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου είχε την ευχέρεια για δημοσιονομικές χαλαρότητες που επέτρεπαν ευρείες αναδιανομές. Σήμερα αυτά δεν ισχύουν. Μήπως εν τέλει η σοσιαλδημοκρατία έχει πέσει σε τοίχο και μονόδρομος είναι ο φιλελεύθερος πραγματισμός;

Η κρίση χρέους στην Ελλάδα δεν προήλθε από τη διάθεση πόρων για την κάλυψη των κοινωνικών δαπανών, αλλά τη μεγάλη διαφθορά, τις ανισότητες, την έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου και τη συγκέντρωση μεγάλου πλούτου και εξουσίας σε λίγους.

Αρα η λύση δεν βρίσκεται στη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους. Εκείνο που προέχει είναι η ενίσχυση των θεσμών ελέγχου και διαφάνειας. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε τη διετία 2009 – 2011 με μία σειρά μεταρρυθμίσεων που στόχο είχαν την ανακατανομή των οικονομικών πόρων σε τομείς που έπρεπε και όχι το μοίρασμα σε λίγους. Και η κοινωνία αγκάλιασε αυτές τις αλλαγές. Ο πολίτης χρειάζεται την προοδευτική παράταξη ισχυρή και αυτόνομη για να αποκαταστήσει πρωτίστως την εμπιστοσύνη του και το αίσθημα δικαίου.

Οι κρίσεις που βιώνουν σήμερα οι πολίτες είναι απότοκο του φιλελεύθερου πραγματισμού. Είναι ο εμπρηστής όχι ο πυροσβέστης. Θα καλούσαμε, λοιπόν, κάποιον που είναι η αιτία του προβλήματος να το επιλύσει; Αντιθέτως, βλέπουμε πως τόσο στις ΗΠΑ με την εκλογή Μπάιντεν όσο και στην Ευρώπη οι αρχές της σοσιαλδημοκρατίας επανέρχονται στο προσκήνιο.

Οι ραγδαίες μετατροπές ενισχύουν το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών που βρέθηκαν στη δίνη του πολέμου οικονομικών συμφερόντων και καρτέλ. Προσβλέπουν λοιπόν οι πολίτες, σε ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος που θα υπερασπίζεται την ίδια τη δημοκρατία πριν απ’ όλα. Απειλούνται κεκτημένα παλαιότερων διεκδικήσεων και τίθενται στο περιθώριο. Η ανάπτυξη με νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας, η ποιοτική δημόσια παιδεία, η ποιοτική δημόσια υγεία και τα κοινωνικά δικαιώματα, είναι αιτήματα της εποχής που μόνο ένα σύγχρονο κόμμα του δημοκρατικού σοσιαλισμού μπορεί να απαντήσει.

Ο χρησμός λέει «είπατε τω βασιλεί…. απέσβετο το λάλον ύδωρ». Μήπως το άστρο του ΠΑΣΟΚ έχει αντικατασταθεί από ένα νέο αστρικό σώμα και η τόνωση των ποσοστών του που καταγράφηκε στις τελευταίες δημοσκοπήσεις αποδειχθεί φευγαλέα;

Τον τελευταίο μήνα οι εσωκομματικές εκλογές του Κινήματος Αλλαγής έχουν αποκτήσει μία πολύ σημαντική πολιτική ορατότητα. Οι προοδευτικοί πολίτες κινητοποιούνται όχι απλά από περιέργεια, αλλά και από μία βαθιά ανάγκη να δουν και πάλι την παράταξή τους πρωταγωνιστή των εξελίξεων, αισθανόμενοι ελπίδα και προοπτική. Κι αυτό αισθάνομαι κι εγώ στις περιοδείες που κάνω σε όλη την Ελλάδα. Ανθρωποι που ήταν για χρόνια αποστασιοποιημένοι και επιφυλακτικοί με το Κίνημά μας, δραστηριοποιούνται τώρα εκ νέου. Εχουμε μπροστά μας λοιπόν ένα πολύ θετικό momentum που πρέπει να αξιοποιήσουμε. Ο πολίτης αναγνωρίζει και τη σοβαρή, υπεύθυνη και προγραμματική στάση του Κινήματος Αλλαγής στην πανδημία κι αυτό αποτελεί μία κληρονομιά της Φώφης Γεννηματά, που πρέπει να διαφυλάξουμε και να εμπλουτίσουμε. Και αντιστέκεται απέναντι στην άφθονη επικοινωνία της κυβέρνησης και την παγιωμένη στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ και ψάχνει πλέον νέους δρόμους έκφρασης και συμμετοχής.

Πράγματι, λοιπόν, σε αντίθεση με τις ανάγκες της χώρας και των Ελλήνων, που ελπίζουν σε μια πολιτική πρόταση οραματική και μαζί ρεαλιστική, προοδευτική και βιώσιμη, υπάρχουν συντηρητικοί πολιτικοί αναλυτές, που κάνουν τη δική τους επιθυμία, κάτι σαν προφητεία, ελπίζοντας να σπείρουν το ζιζάνιο της αμφιβολίας σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, γι’ αυτό και δεν διστάζουν να καλλιεργήσουν το φόβο και την υποταγή στη… μοίρα, προκειμένου να πετύχουν τον σκοπό τους. Γνωστή η μέθοδος, συντηρητικής κα αυταρχικής έμπνευσης και κοπής. Αλλά θα αποτύχουν. Η παράταξή μας θα ξαναγίνει μεγάλη και θα τους χαλάσει τα σχέδια. Δεν πρόκειται να επιτρέψουμε να πάνε πάλι σε βαρέλι δίχως πάτο, χρήματα που πρέπει να αλλάξουν τη μοίρα των Ελλήνων για πολλές δεκαετίες και που πρέπει να αξιοποιηθούν για να οδηγηθούμε με σιγουριά και αξιοπρέπεια στο μέλλον. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε νέες καταστροφικές κρίσεις.

Κρατήσατε την έδρα της Αχαΐας. Ανταποκριθήκατε στις ευθύνες αυτές και πώς;

Είναι μεγάλη μου τιμή που εκπροσωπώ και πάλι στα έδρανα της Βουλής την Αχαΐα. Εχει σημασία μια δυναμική παρουσία στη Βουλή και προσπαθώ να τοποθετούμαι όχι μόνο για θέματα που αφορούν την περιοχή μας αλλά και για ευρύτερα θέματα που αφορούν τη χώρα. Πρόσφατο παράδειγμα, η τοποθέτησή μου για τον νέο Ποινικό Κώδικα που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ. Σημαντικός είναι και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος για μία σειρά από ζητήματα που αφορούν τους πολίτες της Αχαΐας, όπως η θωράκιση της δημόσιας υγείας του νομού απέναντι στην πανδημία, ο οδικός άξονας Πατρών-Πύργου, αλλά και για άλλα ζητήματα που σχετίζονται με τον αγροτικό τομέα, την επιχειρηματικότητα, την εκπαίδευση, τη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, τις ενεργειακές κοινότητες κ.ο.κ.
Θεωρώ αυτονόητο ότι κάθε μέλος του ελληνικού Κοινοβουλίου πρέπει να έχει συχνές παρεμβάσεις στη Βουλή, είτε στο νομοθετικό έργο, είτε στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ως μία ελάχιστη επιστροφή της εμπιστοσύνης, αλλά και των προσδοκιών που έχει ο πολίτης από το πολιτικό σύστημα και γι’ αυτό πρέπει να αγωνιζόμαστε καθημερινά.

Ιδιαίτερη σημασία για μένα, έχουν και οι πολύ τακτικές επαφές μου με τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, αλλά και των κοινωνικών εταίρων και φορέων του νομού μας, οι οποίες καθ’ όλη τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης ήταν συχνές και εποικοδομητικές. Πολύ περισσότερο, που παρά τα έντονα προβλήματα, οι εκπρόσωποι των φορέων της περιοχής έδειξαν ότι θέλουν να συμβάλουν με κάθε τρόπο στη διαμόρφωση ενός συνολικού σχεδίου για το αύριο του τόπου μας.

Δηλώσατε ότι οι ενδεχόμενες μετεκλογικές συνεργασίες θα εξεταστούν με κριτήριο την πολιτική βούληση που θα έχει καταθέσει ο ελληνικός λαός στην κάλπη. Σήμερα υπάρχει ένα σαφές και παρατεταμένο προβάδισμα της ΝΔ. Αν αυτό επιβεβαιωθεί στις εκλογές, θα συνταχθείτε με τη βούληση του λαού ή θα πάτε απέναντι;

Καλό θα ήταν να μην προκαταλάβουμε τη βούληση των Ελλήνων πολιτών. Οσσο περνά ο καιρός διαπιστώνουν τις ανεπάρκειες της κυβέρνησης της ΝΔ στη διαχείριση της πανδημίας, το πελατειακό της προσωπείο στη διαχείριση των πόρων, αλλά και την αλαζονεία στην αντίθετη άποψη και κριτική. Η αίσθηση της παντοδυναμίας που πήγε να περάσει η κυβέρνηση της ΝΔ, επιστρατεύοντας μόνο επικοινωνία, δεν υπάρχει πλέον.

Ο ελληνικός λαός στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, όποτε κι αν αυτές γίνουν, θα κληθεί να κρίνει προγράμματα και θέσεις των πολιτικών κομμάτων που θα διεκδικήσουν την ψήφο του. Και εκεί το Κίνημα Αλλαγής θα καταθέσει τη δική του ριζοσπαστική πολιτική πρόταση που θα περιλαμβάνει τη ριζική αναμόρφωση των θεσμών, τον επαναπροσανατολισμό του οικονομικού μοντέλου που θα προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από ένα αποκεντρωμένο σχέδιο στο οποίο θα είναι συμμέτοχος ο πολίτης, την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού κράτους πρόληψης που θα προστατεύει από φυσικές καταστροφές και υγειονομικές κρίσεις και τέλος την επεξεργασία μίας φιλόδοξης κλιματικής ατζέντας, που θα βασίζεται στις αρχές της κλιματικής δικαιοσύνης, της κλιματικής δημοκρατίας και της κλιματικής παιδείας. Μπορούν αυτές τις προτάσεις να τις ακολουθήσουν ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ; Η μέχρι τώρα εμπειρία των πεπραγμένων τους, έχει δείξει πως όχι.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News