Πάτρα: Διαδραστική ομιλία από την ψυχοθεραπεύτρια Νέλη Βυζαντιάδου σήμερα, 7 Οκτωβρίου, στον Μορφωτικό Σύλλογο Ελληνίδων Κυριών

Κρίστυ Κουνινιώτη

Με αφορμή τη διαδραστική ομιλία «Ενα ταξίδι είναι η ζωή», που θα δώσει σήμερα, Δευτέρα 7 Οκτωβρίου (ώρα 19:00) στην Πάτρα, στην αίθουσα του Μορφωτικού Συλλόγου Ελληνίδων Κυριών, η ψυχοθεραπεύτρια-συγγραφέας Νέλη Βυζαντιάδου μιλά στην «Π» για το ομότιτλο βιβλίο της, που θα διατίθεται προς πώληση με μέρος των εσόδων να δίνονται στη «Φλόγα», για την ψυχοθεραπεία και τις προκλήσεις της, για την έμφυλη και παιδική βία, για τα οφέλη των δικών της διαδρομών ζωής.

-Πότε ξεκίνησε η σχέση σας με την επιστήμη της Ψυχοθεραπείας και τι σημαίνει για εσάς;

Η σχέση μου με την ψυχοθεραπεία ξεκίνησε λίγο πριν το 2000 όταν αποφάσισα να μπω η ίδια σε ατομική ψυχοθεραπεία και αμέσως μετά να συνεχίσω τη μετεκπαίδευσή μου στον τομέα των επιστημών ψυχικής υγείας επιλέγοντας το Ψυχόδραμα ως το μοντέλο που ήθελα να μάθω και να εκπαιδευτώ σε αυτό.

Η επαφή μου με την ψυχοθεραπεία, τόσο ως θεραπευόμενη όσο και ως ψυχοθεραπεύτρια, αποδείχθηκε εξόχως ενδιαφέρουσα και άκρως βοηθητική για την προσωπική μου εξέλιξη. Τολμώ να πω ότι χωρίζω τη ζωή μου σε δυο μεγάλες περιόδους. Στην πρώτη περίοδο που προηγήθηκε αυτής της επαφής και στη δεύτερη που ακολούθησε.

-Ποιες οι μεγαλύτερες προκλήσεις με τις οποίες έρχεστε αντιμέτωπη;

Η καθημερινότητα ενός ψυχοθεραπευτή είναι γεμάτη από προκλήσεις και διαπιστώσεις που δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν. Κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται το γραφείο μου για να ζητήσει βοήθεια, έχει τη δική του ιστορία. Κι αυτήν την ιστορία την κουβαλά και την αφηγείται με μικρότερη ή μεγαλύτερη ευκολία. Κάθε ιστορία είναι ξεχωριστή και επομένως ενδιαφέρουσα.

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις για μένα είναι να μπορώ πρώτα από όλα να είμαι ανοιχτή και να ακούω αυτό που μου λέει ο θεραπευόμενος χωρίς να προβάλλω πάνω του δικές μου ανάγκες ή δικές μου αναμνήσεις από προσωπικά βιώματα. Μια δεύτερη πρόκληση είναι να μπορώ να είμαι υποστηρικτική χωρίς να χάνω την ικανότητα να καθρεφτίσω αυτά που βλέπω και πιστεύω πως πρέπει να ακούσει ο θεραπευόμενος για να βοηθηθεί. Μια άλλη πρόκληση είναι να σεβαστώ τις αντοχές αλλά και τους περιορισμούς του άλλου προχωρώντας μαζί του/της μέχρι εκεί που μπορεί. Τέλος μια μεγάλη πρόκληση είναι να εμπνεύσω εμπιστοσύνη και να δείξω με το δικό μου παράδειγμα πως η φροντίδα εαυτού είναι ύψιστο καθήκον.

-Μετράτε οκτώ βιβλία. Τι σας έθελξε στην επικοινωνία με τους αναγνώστες και ποιος ο στόχος σας;

Μετρώ οκτώ βιβλία και θέλω να πιστεύω πως θα συνεχίσω να μετρώ πολλά ακόμα μια που οι ιδέες που έχω είναι αμέτρητες και αστείρευτες. Μέσα από αυτά τα βιβλία προσπάθησα να επικοινωνήσω με τον κόσμο γνώσεις και εμπειρίες για να κάνω πιο εύκολο το ταξίδι τους στον κόσμο της αυτογνωσίας και της προσωπικής ανάπτυξης. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή από το να ακούω ή να διαβάζω ένα σχόλιο ανθρώπου που δεν ήξερα μέχρι πρότινος και που μοιράζεται μαζί μου πληροφορίες της ζωής του ή σκέψεις που έκανε διαβάζοντας ένα από τα βιβλία μου. Βρίσκω συγκινητικό να κάνουν εικόνες αυτά που διαβάζουν και να μου λένε πως μέσα από απλή γλώσσα κατάφεραν να καταλάβουν έννοιες ή να αποκωδικοποιήσουν φαινόμενα που συμβαίνουν στη ζωή τους.

-Ερχεστε στην Πάτρα με το βιβλίο σας «Ενα ταξίδι είναι η ζωή». Από ποια εσωτερική σας ανάγκη προέκυψε;

Το βιβλίο μου «Ενα ταξίδι είναι η ζωή» είναι από τα πιο αγαπημένα μου, αν μπορώ να διακρίνω περισσότερο και λιγότερο αγαπημένα. Θα έλεγα καλύτερα πως πρόκειται για ένα βιβλίο που γράφτηκε μέσα σε λίγες ώρες σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής μου και αποτέλεσε για μένα σίγουρα ένα υποστηρικτικό πλαίσιο σε μια φάση που ήθελα να εκφραστώ και να βγάλω προς τα έξω σκέψεις και συναισθήματα. Με αυτή λοιπόν την ανάγκη θα απευθυνθώ στο κοινό της Πάτρας. Με την ανάγκη να μοιραστώ σκέψεις και συναισθήματα, να πυροδοτήσω ερεθίσματα και να δώσω τροφή για να σκεφτεί ο κόσμος πού τον αγγίζει αυτό που θα δει και θα ακούσει και τι ακριβώς λέει για τη δική τους ιστορία το ταξίδι ζωής που θα δουν να διαδραματίζεται επί σκηνής.

-Ηρωές σας, μια ταξιδιώτισσα και ο καλύτερός της φίλος, ένας πράκτορας, ένας οδηγός λεωφορείου κι ένας ξενοδόχος. Τι συμβολίζουν αυτά τα πέντε πρόσωπα;

Η ταξιδιώτισσα είναι ο κεντρικός χαρακτήρας αυτού του βιβλίου και αποτελεί σίγουρα το πρόσωπο με το οποίο ελπίζω αλλά και προσκαλώ το κοινό να ταυτιστεί. Κάθε ένας και κάθε μια ας φανταστεί τον εαυτό του/της στη θέση της. Να ξεκινά το δικό του/της ταξίδι ζωής.

Ο καλύτερος φίλος είναι μια υποστηρικτική φιγούρα που θα μπορούσε να παραπέμπει σε ένα άτομο της ζωής μας (π.χ. γονιός, σύντροφος, φίλος) ή σε ένα κομμάτι του εαυτού μας που βρίσκεται πάντα εκεί για να μας στηρίξει στις δυσκολίες που θα συναντήσουμε.

Ο πράκτορας είναι ο άνθρωπος που οργανώνει το ταξίδι της ζωής μας και που δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος. Ποιος υπήρξε αλήθεια σε αυτή τη θέση στη ζωή μας; Ένας γονιός, ένας δάσκαλος, ένας μέντορας ή μήπως εμείς οι ίδιοι;

Ο οδηγός λεωφορείου είναι ο άνθρωπος που εμπιστευόμαστε και τον αφήνουμε να μας οδηγήσει είτε γιατί εμείς δεν ξέρουμε πώς να φτάσουμε στο στόχο μας είτε γιατί θέλουμε απλώς να ξεκουραστούμε. Στο μυαλό μου ο οδηγός λεωφορείου και ο συνοδηγός μπορούν να είναι δύο άνθρωποι σε σχέση που μοιράζουν αρμοδιότητες και ευθύνες προς όφελος της ίδιας της σχέσης.

Τέλος ο ξενοδόχος είναι ο άνθρωπος που δίνει χώρο στη ζωή του και στην καρδιά του για να μας φιλοξενήσει για λίγο ή πολύ. Είναι ο άνθρωπος που ξέρει πώς να μιλήσει μέσα μας και πώς να κάνει το περίπλοκο απλό.

-Η ηρωίδα σας καλείται να πάρει μια δύσκολη απόφαση. Γιατί αφήνετε το δίλημμα αιωρούμενο; Τι θελήσατε να «ψιθυρίσετε» στους αναγνώστες;

Στόχος μου είναι τις απαντήσεις να τις βρίσκουν μέσα τους και να τις δίνουν οι ίδιοι αναγνώστες. Αυτό ακριβώς κάνω και με τους θεραπευόμενούς μου. Δεν αποφασίζω εγώ για αυτούς ούτε και λύνω τα προβλήματά τους. Φωτίζω δρόμους, παραθέτω σενάρια, αφήνω να αιωρούνται εναλλακτικές και εμπιστεύομαι την ικανότητά τους να αποφασίσουν το καλύτερο για τους ίδιους στη δεδομένη στιγμή. Έτσι λοιπόν ακόμα και αν θέλει πολύ κάτι κάποιος, θα πρέπει να συνυπολογίσει τις συνθήκες και να δει αν είναι ώριμες για να ευνοήσουν την πραγματοποίηση της επιθυμίας του. Δεν αρκεί μόνο να θέλει πολύ κάτι. Πρέπει και να μπορεί να το διεκδικήσει και να το υποστηρίξει.

-Ενστικτο. Είναι καλός οδηγός ή όχι σε τέτοιες περιπτώσεις;

Το ένστικτο μπορεί να αποδειχθεί συχνά ένας σοφός οδηγός. Η πρώτη εντύπωση για παράδειγμα από μια γνωριμία είναι και αυτή στην οποία επιστρέφουμε μετά από πολλές διαδρομές. Οι κόκκινες σημαίες και τα προειδοποιητικά σημάδια που αγνοούμε είναι αυτά που στο τέλος επαληθεύονται. Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να ακολουθούμε μόνο το ένστικτό μας αλλά είναι καλό να το συμπεριλαμβάνουμε.

-Γιατί δυσκολευόμαστε να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά, μεταξύ μας οι άνθρωποι, κυρία Βυζαντιάδου, και αφηνόμαστε να μας παρασέρνουν ο θυμός, οι κόντρες, οι παρεξηγήσεις;

Η αλήθεια είναι πως ακόμα κι αν πιστεύουμε ότι δεν επικοινωνούμε με τους γύρω μας, η επικοινωνία υπάρχει και είναι εκεί. Μπορεί να είναι φτωχή, προβληματική ή μη ικανοποιητική αλλά υπάρχει και αυτό συμβαίνει επειδή είναι αδύνατον να μην υπάρξει επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων ατόμων όταν αυτά βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Ακόμα και η σιωπή είναι μια μορφή επικοινωνίας. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν γιατί δεν επικοινωνούμε όπως θα θέλαμε να επικοινωνούμε ώστε να είμαστε ικανοποιημένοι. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι τους οποίους συνοψίζω ως εξής:

• Δεν είμαστε ευαίσθητοι στα συναισθήματα του άλλου, δηλαδή δεν αποδεχόμαστε τα συναισθήματα του άλλου όταν τα εκφράζει
• Ασκούμε έντονη κριτική σε αυτό που λέει ο άλλος με αποτέλεσμα εκείνος να νιώθει ότι τον ακυρώνουμε και να σταματά να μας εμπιστεύεται
• Διαβάζουμε τη σκέψη, δηλαδή μαντεύουμε τι προσπαθεί ο άλλος να μας πει χωρίς να ακούμε αυτό που πραγματικά μοιράζεται μαζί μας
• Δημιουργούμε προβλήματα αντί να στοχεύουμε στις λύσεις
• Κάνουμε απόλυτες δηλώσεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις ‘ποτέ’ και ‘πάντα’
• Δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη των παρεξηγήσεων που προκύπτουν στη μεταξύ μας επικοινωνία
• Κάνουμε χτυπήματα κάτω από τη μέση.

-Ως συστημική σύμβουλος ζεύγους και με αφορμή τα αδιανόητα περιστατικά έμφυλης βίας που έρχονται στο φως, σχεδόν καθημερινά, ποια θεωρείτε πηγή του κακού;

Με λυπεί απίστευτα η έκρηξη βίας και με προβληματίζει βαθύτατα. Αρκετές δεκαετίες πίσω είχα ασχοληθεί με το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας διαπιστώνοντας αρκετά αίτια πίσω από την εμφάνιση μιας βίαιης και κακοποιητικής συμπεριφοράς. Από τότε έως σήμερα δεν έχουν αλλάξει πολλά. Δεν είναι λίγες οι σχέσεις που μετατρέπονται σε αρένα βίας. Η βία χρησιμοποιείται για να επιβληθεί ο ένας στον άλλον, για να απειληθεί η αυτοεκτίμηση του συντρόφου και να κλονισθεί η αίσθηση ασφάλειας.

Η αντίληψη της γυναίκας σαν αντικείμενο ή ιδιοκτησία χωρίς δικαιώματα έχει μια φυλετική και βιβλική ιστορία που επεκτείνεται έως και τη σημερινή εποχή. Το φαινόμενο της βίας εναντίον των γυναικών είναι ένα μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα. Έχουν γίνει πολλές απόπειρες ερμηνείας αυτού του φαινομένου από ειδικούς και τα αίτια εμφάνισής του ομαδοποιούνται σε δύο κύριες κατηγορίες: από τη μια έχουμε τα ψυχολογικά αίτια που συνδέονται με χαρακτηριστικά προσωπικότητας του δράστη και του θύματος και από την άλλη έχουμε τα κοινωνικά. Με άλλα λόγια η κακοποίηση της γυναίκας μέσα σε μια ερωτική/συντροφική σχέση πηγάζει από την ίδια τη θέση της γυναίκας σε μια πατριαρχική κοινωνία και είναι η συνέπεια της διαφορετικής σχέσης που άντρες και γυναίκες αναπτύσσουν με τη βία καθώς ανδρισμός σημαίνει για πολλούς επίδειξη σωματικής ισχύος και επιβολής στο γυναικείο φύλο.

Ας μην ξεχνάμε πως οι γυναίκες διδάσκονται συστηματικά, από την παιδική τους ηλικία, ότι η προσωπική τους αξία και αυτονομία δεν εξαρτάται τόσο από τις δικές τους ικανότητες όσο από την εντύπωση, που προξενούν στους άντρες εξ αιτίας της φυσικής τους ομορφιάς. Κάπως έτσι μαθαίνουν να είναι παθητικές και να μην έχουν έλεγχο σε οτιδήποτε τους συμβαίνει. Έχοντας εκπαιδευτεί να είναι δεύτερες, οι γυναίκες μπαίνουν σε μια σχέση με το άλλο φύλο έχοντας ήδη ένα σοβαρό ψυχολογικό μειονέκτημα, το οποίο επανεμφανίζεται μπροστά τους ως εμπόδιο που καλούνται να ξεπεράσουν προκειμένου να συνεχίσουν την προσωπική τους πορεία ζωής.

-Αδιανόητη και η βία μεταξύ ανηλίκων. Οταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε δυσλειτουργικά περιβάλλοντα, με ανίκανους, ενδεχομένους, γονείς, υπάρχει σωτηρία γι’ αυτά;

Ο άνθρωπος από την παιδική του ηλικία κοινωνικοποιείται με τέτοιον τρόπο ώστε να στραφεί ενάντια στη βία. Το οικογενειακό περιβάλλον όμως από τη μια και το κοινωνικό περιβάλλον από την άλλη εκπαιδεύουν το παιδί στην άσκηση βίας. Είναι πολλοί οι γονείς που επιβάλλουν ποινές στα παιδιά τους πιστεύοντας πως έτσι θα ρυθμίσουν και θα ελέγξουν καλύτερα τη συμπεριφορά τους. Ο έλεγχος της συμπεριφοράς με τις ποινές είναι σχεδόν καταδικασμένος καθώς απευθύνεται στα αποτελέσματα και όχι στα κίνητρα/αίτια της προβληματικής συμπεριφοράς. Κάπως έτσι μαθαίνει ο άνθρωπος από την παιδική του ηλικία να είναι βίαιος. Ας μην ξεχνάμε ότι η επιθετικότητα οδηγεί σε νέα επιθετικότητα και η βία γεννά μόνο βία.

Για να υπάρξει λοιπόν σωτηρία θα πρέπει πρώτοι οι γονείς να αντιληφθούν τη συμβολή τους στο φαύλο κύκλο της βίας και να αναλάβουν την ευθύνη που έχουν. Μόνο αν και όταν οι γονείς καθρεφτίσουν κάτι υγιές, θα μπορεί και το παιδί να το εσωτερικεύσει.

-Τα δικά σας ταξίδια στους δαιδαλώδεις δρόμους της ανθρώπινης ψυχής, τι «δώρα» σάς έχουν προσφέρει σε προσωπικό επίπεδο;

Μέσα από τις δικές μου διαδρομές ζωής και το ταξίδι, που συνεχίζω να κάνω με μεγάλη όρεξη, έμαθα να σέβομαι τον εαυτό μου δίνοντας προτεραιότητα στις ανάγκες μου και χωρίς να νιώθω άσχημα για αυτό. Εμαθα να βάζω όρια πιστεύοντας πως μια ασφαλής σχέση δέχεται το ‘όχι’ χωρίς να κινδυνεύει ή να διαλύεται. Εμαθα να αναγνωρίζω την αξία μου χωρίς να απαιτώ από τους άλλους να το κάνουν αυτό για μένα. Εμαθα να βλέπω πίσω από αυτό που φαίνεται αλλά και να αρκούμαι στο ότι κάποιες φορές αυτό που φαίνεται δεν κρύβει τίποτα άλλο και ούτε χρήζει ανάλυσης. Εμαθα να χαίρομαι το ‘εδώ και τώρα’ της ζωής μου συνεχίζοντας να ονειρεύομαι για αυτά που θα έρθουν.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News