Ο σκηνοθέτης της σειράς Στάμος Τσάμης στην «Π»: «Πνευματική επανάσταση» ο «Αγιος Παΐσιος»

Κωνσταντίνος Λαμπρόπουλος

Την αποκάλυψη ότι μια δημιουργική διαδικασία για την παραγωγή νέων τηλεοπτικών σειρών πνευματικού περιεχομένου όπως ο «Αγιος Παΐσιος: Από τα Φάρασα στον Ουρανό», που ολοκληρώνεται αύριο στο MEGA, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, έκανε ο Στάμος Τσάμης, μιλώντας στην «Πελοπόννησο». Ο εμβληματικός σκηνοθέτης αναφέρθηκε στην επιτυχία της σειράς που καταπιάνεται με τον βίο του Αγίου Παϊσίου, την οποία πολλοί χαρακτηρίζουν ως «ό,τι καλύτερο έχει προβληθεί ποτέ στην ελληνική τηλεόραση», ενώ δεν δίστασε να αναφερθεί και σε κάποια «μικρά θαύματα» που συνέβαιναν καθ΄ όλη τη διάρκεια της παραγωγής κι έδωσαν ευλογία στα γυρίσματα, αλλά και άλλαξαν και την ίδια τη ζωή των συντελεστών.

-Εχετε συνειδητοποιήσει ότι με τη σειρά «Αγιος Παΐσιος» έχετε μπει στα σπίτια όλου του κόσμου; Οτι σας παρακολουθούν από δεσποτάδες μέχρι ο απλός λαός;
Μπορεί να ισχύει αυτό, να έχουμε όντως μπει στα σπίτια του κόσμου, όμως αν δεν το επέτρεπε ο ίδιος ο Αγιος Παΐσιος δεν θα γινόταν τίποτα. Ο Αγιος είναι ο δημιουργός της σειράς, όχι εμείς. Εμείς απλά είχαμε την ευλογία του, καθώς και τις ευχές και του Γέροντα Εφραίμ του Βατοπαιδινού και όλων των πατέρων του Αγίου Ορους. Αυτό μας έδωσε δύναμη και ώθηση να προσπαθήσουμε να αποτυπώσουμε την Αγιότητα. Αυτό είναι ένα από τα δυσκολότερα εγχειρήματα. Πώς μπορείς να αποτυπώσεις την Αγιότητα; Πώς μπορείς να αποτυπώσεις έννοιες όπως τα προορατικά χαρίσματα, την εγκράτεια, τη συγχώρεση, την υπομονή; Επρεπε, λοιπόν, να αναμετρηθούμε πρώτα από όλα με το ερώτημα εάν εμείς μπορούμε να το κάνουμε. Η σειρά είχε έρευνα, κόπο. Επρεπε να ψαχτούμε πολύ, να μιλήσουμε με τους συγγενείς του Αγίου, να βρούμε την πορεία του μέχρι την Αγιότητα. Προσωπικά κατέτασσα και κατατάσσω τη σειρά σε δυο περιόδους. Στο τι μας έμαθε η σειρά και στο τι έκανε η σειρά. Σε ό,τι αφορά το πρώτο, η σειρά μας έμαθε να συγχωρούμε, να κάνουμε υπομονή, να αγωνιζόμαστε. Είναι ένας αγώνας που δεν σταματάει ποτέ και πρέπει να ενισχύεται καθημερινότητα. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, η σειρά έκανε πολλά. Καταρχήν, κέρδισε τον ανταγωνισμό, όμως δεν ήταν αυτό το πιο σημαντικό. Εκείνο που έχει μεγαλύτερη αξία είναι ότι προσέλκυσε νέους τηλεθεατές, νέους ανθρώπους. Είναι, ας μου επιτραπεί η έκφραση, μια πνευματική επανάσταση που δίνει ελπιδοφόρα μηνύματα.

-Συναντήσατε δυσκολίες στο εγχείρημά σας;
Είχε, όντως πολύ κόπο, αλλά μπροστά σε όλα όσα προσέφερε ο Αγιος σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν ήταν τίποτα. Ηταν μια μικρή πινελιά στον όμορφο καμβά της ζωής του Αγίου. Ηταν ένα όμορφο ταξίδι. Περπατήσαμε στα μονοπάτια που περπατούσε ο Αγιος, στο Στόμιο, στην Κόνιτσα κι αλλού. Δεν ήταν εύκολο αυτό που έκανε ο Αγιος να περπατήσει στο φαράγγι, κουβαλώντας τα μάρμαρα για να χτίσει τη Μονή. Σε εκείνες τις εποχές δεν περνούσαν μηχανήματα να στρώσουν τον δρόμο…

-Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή; Και τι να περιμένουμε στο φινάλε της σειράς;
«Σε μια εποχή που όλοι μας υποκρινόμαστε καθημερινά, που εκμεταλλευόμαστε και υφαρπάζουμε ό,τι μπορούμε παραπάνω από τον διπλανό μας, αυτή η σειρά έρχεται για να υπενθυμίσει την αγάπη και να δώσει τροφή για σκέψη σε κάθε επεισόδιο. Από όταν παρέλαβα το σενάριο, από την πρώτη κιόλας ανάγνωση, τα μάτια μου έτρεχαν. Υπήρχε μεγάλη συγκίνηση. Η αγαπημένη μου σκηνή είναι στο 12ο επεισόδιο, ένα διορατικό φινάλε, το οποίο αφήσαμε για το τέλος. Εκεί εμφανίζονται σχεδόν όλοι οι ηθοποιοί της σειράς, ο αείμνηστος Δημήτρης Ημελλος, ο Νικήτας Τσακίρογλου κ.ά. Αυτό είναι το επιστέγασμα της σειράς.

-Ποια ήταν η πιο δύσκολη σκηνή στα γυρίσματα;
Ολες οι σκηνές ήταν δύσκολες, γιατί απαιτούσαν πάρα πολύ μεγάλη προσοχή και αγάπη. Κάθε σκηνή κρύβει κι ένα διαμαντάκι από κάτω. Κρύβει έναν πνευματικό λόγο και μεγάλη ουσία ακόμη και σε κάθε βουβό περπάτημα. Σίγουρα σε τεχνικό επίπεδο οι πιο δύσκολες σκηνές ήταν εκείνες που γυρίστηκαν στα πιο απομακρυσμένα μέρη, όμως ήταν πολύ σημαντικές και οι σκηνές που υπήρχε κατήχηση στον απλό κόσμο, αλλά κι εκείνες που υπήρχε σύγκρουση με ανθρώπους της Εκκλησίας.

-Εχει ειπωθεί ότι στη διάρκεια των γυρισμάτων νιώθατε έντονα την παρουσία του Αγίου Παϊσίου. Περιγράψτε μας τι ακριβώς εννοείτε;
Ναι, η παρουσία του Αγίου ήταν πολύ δυνατή σε όλους μας. Θεωρώ ότι μας έπαιρνε από το χεράκι. Εχουμε ζήσει αρκετές δύσκολες στιγμές από τον α΄ κύκλο. Ηταν η περίοδος της πανδημίας. Από όποια πόλη φεύγαμε μετά τα γυρίσματα, την επόμενη κυριολεκτικά ημέρα, η πόλη έκλεινε λόγω Covid-19. Πήγαμε στην Καστοριά, τελειώσαμε το γύρισμα, έκλεισε η πόλη κι ευτυχώς είχαμε προλάβει να φύγουμε. Πήγαμε στα Γιάννενα, γυρίσαμε τις σκηνές που θέλαμε και έγινε το ίδιο. Η σειρά θα μπορούσε να είχε σταματήσει τότε και να μην είχε γίνει ποτέ. Υπήρχαν, επίσης, καιρικά φαινόμενα. Ξεκινούσαμε με ντάλα ήλιο και ξαφνικά βρισκόμασταν μπροστά σε θεομηνίες. Προσευχηθήκαμε και γυρίζαμε τη σκηνή χωρίς πρόβλημα. Αν θέλαμε συννεφιά, είχαμε συννεφιά. Αν θέλαμε ήλιο, είχαμε ήλιο. Παράλληλα, εξαιτίας του πολέμου στη Μέση Ανατολή δεν μπορούσαμε να πάμε στο όρος Σινά, εκεί όπου μόνασε ο Αγιος Παΐσιος. Ψάξαμε να βρούμε τι μπορούμε να κάνουμε και ξαφνικά ήρθε μπροστά μας μια εικόνα από τα Λευκά Ορη στην Κρήτη. Με μια τεχνική επεξεργασία, δημιουργήσαμε το Σινά. Ο Αγιος μας βοήθησε στις εντάσεις, στις δυσκολίες, στο να έρθουν κοντά όλοι οι συντελεστές. Υπήρχε μια αγάπη στο γύρισμα, μια απλότητα κι αυτό μας βοήθησε να αποτυπώσουμε όλη του τη ζωή μέχρι την κοίμηση του Αγίου στο 12ο επεισόδιο.

-Πριν τον «Αγιο Παΐσιο» είχατε ήδη τη διαδρομή σας ως σκηνοθέτης (σ. «Μπρούσκο»). Αυτή η σειρά άλλαξε, όντως, τη ζωή σας;
Σαφώς την άλλαξε, είναι ένα δώρο του Θεού, ένα δώρο που αποκαλύπτεται σε όλους τους ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή τους. Είμαστε τυχεροί που αρπάξαμε αυτήν την ευκαιρία. Ο Αγιος μας έκανε να νιώσουμε δέος για την αφοσίωσή του στον Θεό. Και για το πώς ένας άνθρωπος μπορεί να φτάσει σε τόσο υψηλά πνευματικά επίπεδα. Σαφώς υπήρχε μια διαδρομή πριν, συνέβη αυτό και πλέον από εδώ και πέρα οφείλουμε να είμαστε πιο προσεχτικοί στις επιλογές μας.

-Η σκηνή στον β΄ κύκλο με τον αείμνηστο Δημήτρη Ημελλο ήταν συγκλονιστική. Πώς τη γυρίσατε;
Την έβλεπα και στο μοντάζ και στο post production και διέκρινα το μεγαλείο του Δημήτρη, ο οποίος είχε έρθει σε μια δύσκολη κατάσταση εκείνη την ημέρα του γυρίσματος. Παρόλα αυτά, ο ίδιος δεν ήθελε καμία έκπτωση. Του είπαμε να τον βοηθήσουμε, να τον διευκολύνουμε σε λόγια. Το αρνήθηκε και το γυρίσαμε κανονικά. Αντιλήφθηκα ότι μπορεί να ήταν από τις τελευταίες του σκηνές και ότι ήταν σαν μια εξομολόγηση η αγκαλιά στον Αγιο Παΐσιο. Πραγματικά ήταν ευλογία που τον είχαμε δίπλα μας. Ηταν επιλεκτικός στις δουλειές του. Οταν διάβασα τον συγκεκριμένο ρόλο ήθελα τον Δημήτρη και ήταν ευτύχημα το ότι μας έκανε την τιμή. Θεωρώ ότι μας βλέπει από εκεί ψηλά και σίγουρα είναι χαρούμενος.

-Με την επιλογή του Προκόπη Αγαθοκλέους για τον ρόλο του Αγίου, πώς καταφέρατε και είναι πραγματικά ίδιος ακόμη και φωνητικά;
Τον Προκόπη ξέραμε κι εγώ κι ο Γιώργος Τσίακκας (σ. ο σεναριογράφος της σειράς) από το θέατρο. Εχει κάνει καταπληκτικές παραστάσεις. Μάλιστα, πέρσι ανάμεσα στους δυο κύκλους της σειράς έπαιξε τον Τσάρλι Τσάπλιν με μεγάλη επιτυχία στο Εθνικό Θέατρο. Ξέραμε τα χαρακτηριστικά του Προκόπη. Είναι ακούραστος, πρόσχαρος, πάντα διαβασμένος, μια ανεπτυγμένη καλλιτεχνική προσωπικότητα, επαγγελματίας, ταλαντούχος. Γνωρίζαμε ότι θα μπει μέσα σε όλο αυτό με έναν μεγάλο προσωπικό αγώνα. Κάναμε πολλές πρόβες, αναλύσαμε τα κείμενα, βρεθήκαμε στο Αγιο Ορος, συναντήσαμε τους συγγενείς του Αγίου και γενικά παίρναμε οποιοδήποτε μικρό χαρακτηριστικό και το βάζαμε στη φαρέτρα μας. Θέλω να τον ευχαριστήσω ως άνθρωπο κι ως καλλιτέχνη. Είναι μεγάλη ευλογία ένας σκηνοθέτης να μπορεί να έχει τον ηθοποιό του τόσο καιρό για να δουλεύουν αδιάκοπα. Δεν πρέπει να αδικήσουμε, όμως, κανέναν από τους υπόλοιπους ηθοποιούς μας. Ηταν μεγάλη μας ευτυχία που δέχθηκαν όλοι τους να παίξουν στη σειρά μας. Ο Αγιος τους έφερε κοντά και οι ίδιοι ήθελαν να είναι σε μια τέτοια πνευματική σειρά. Συνολικά πέρασαν 193 ηθοποιοί, ενώ χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 1000 βοηθητικοί ηθοποιοί. Ολοι οι συντελεστές της παραγωγής ήταν επαγγελματίες. Χωρίς αυτούς δεν θα γινόταν τίποτα. Ευχαριστούμε και το Ινστιτούτο «Μάξιμος ο Γραικός», αλλά και το MEGA που δέχθηκε το όραμα του Γέροντά μας. Νομίζω ότι έχουν ανταμειφθεί όλοι.

-Ο κόσμος ζητάει κι άλλες τέτοιες σειρές. Ποια θα είναι η επόμενη οσιακή μορφή που θα δούμε στους τηλεοπτικούς μας δέκτες;
Θέλει μεγάλη προσοχή όλο αυτό, δεν πρέπει να γίνει μόδα αυτή η θεματολογία. Το σίγουρο είναι ότι όσοι άνθρωποι θα ασχοληθούν με κάτι τέτοιο, θα πρέπει να είναι σίγουροι για αυτό που κάνουν. Επιβάλλεται να κάνουν έρευνα, να έρθουν κοντά στον Θεό και να πάρουν ευλογίες. Εμείς είμαστε σε μια δημιουργική διαδικασία, όμως δεν υπάρχει τίποτα ανακοινώσιμο σε αυτήν τη φάση. Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια προσέγγιση πρέπει να αγκαλιαστεί με μεγάλη αγάπη.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News