Αλκοόλ και ανήλικοι: Aπό τα σφηνάκια… στο νοσοκομείο

Ζέφη Δημαδάμα

Μια 16χρονη κοπέλα σε ημιλιπόθυμη κατάσταση έξω από ένα μπαρ στο κέντρο της Αθήνας. Δύο έφηβοι μεταφέρονται εσπευσμένα στο νοσοκομείο με δηλητηρίαση από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Αυτά δεν είναι περιστατικά από κινηματογραφική ταινία αλλά η εικόνα της εφηβικής διασκέδασης στην Ελλάδα του 2025. Το αλκοόλ ρέει άφθονο κάθε βράδυ στα νυχτερινά μαγαζιά, οι ανήλικοι και οι ανήλικες καταναλώνουν ανεξέλεγκτα αλκοόλ και οι συνέπειες είναι τραγικές.

Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ρητή απαγόρευση πώλησης, προσφοράς και κατανάλωσης αλκοόλ από και προς ανηλίκους κάτω των 18 ετών (Ν. 3730/2008), καθώς και απαγόρευση εισόδου και εργασίας τους σε χώρους όπου σερβίρεται αλκοόλ. Ο νέος Νόμος 5216/2025 ενισχύει το πλαίσιο, προβλέποντας ποινή φυλάκισης έως 3 έτη και χρηματικά πρόστιμα για παραβάτες, καθώς και υποχρεωτικό έλεγχο ηλικίας σε σημεία πώλησης.

Ωστόσο, παρά τη νομοθεσία και τις απαγορεύσεις, τα δεδομένα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Σύμφωνα με στοιχεία του 2024, το 86% των 16χρονων στην Ελλάδα έχουν δοκιμάσει αλκοόλ τουλάχιστον μία φορά, ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Πάνω από το 30% δηλώνουν ότι καταναλώνουν αλκοόλ τακτικά, ενώ ένα 10% αναφέρει υπερβολική κατανάλωση μέσα στον τελευταίο μήνα. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι το αλκοόλ δεν είναι μια “μεμονωμένη δοκιμή” για τους νέους, αλλά αποτελεί μέρος της καθημερινότητας και της κουλτούρας τους.

Υπενθυμίζεται ότι ειδικά για τη χώρα μας στην παραπάνω επιβαρυντική κατάσταση συνδράμει και το στερεότυπο ότι το αλκοόλ δεν είναι καταστροφή αλλά είναι αποδεκτό ως μέσο διασκέδασης, επίδειξης δύναμης και κυριαρχίας. Άρα, η κοινωνία αντιμετωπίζει την κατανάλωση του αλκοόλ με ανοχή, αν όχι με αποδοχή.

Και μάλιστα, παρά το γεγονός ότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα ότι η κατανάλωση αλκοόλ σε ηλικίες όπου ο οργανισμός και ο εγκέφαλος δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει την ανάπτυξή τους μπορεί να έχει σοβαρότατες και μόνιμες συνέπειες, όπως νευρολογικές διαταραχές, μειωμένη μαθησιακή ικανότητα, προβλήματα μνήμης, μέχρι αυξημένο κίνδυνο εξάρτησης στην ενήλικη ζωή.

Ειδικά όταν η κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με τη μάστιγα των νοθευμένων αλκοολούχων ποτών -των «ποτών μπόμπα»- που σερβίρονται σε bar, beach bar ή ιδιωτικά πάρτι. Όπως αναφέρεται, 1.000 ανήλικοι και ανήλικες νοσηλεύονται κάθε χρόνο στα δημόσια νοσοκομεία μετά από κατανάλωση αλκοόλ, ενώ οι 350 από αυτούς και αυτές εισάγονται για νοσηλεία στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία του Λεκανοπεδίου της Αττικής.

Άμεσα επομένως η πολιτεία οφείλει να ξεκινήσει συστηματικούς ελέγχους και να εφαρμόζει τους νόμους χωρίς εξαιρέσεις. Οι γονείς πρέπει να συζητούν ανοιχτά με τα παιδιά τους για τις ολέθριες επιπτώσεις του αλκοόλ ενώ στα σχολεία χρειάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα ενημέρωσης.

Για μια ακόμη φορά η πρόληψη είναι το κλειδί. Για να σταματήσει η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους, χρειάζεται συστηματική δραστηριοποίηση σε πολλαπλά επίπεδα.

Συγκεκριμένα, απαιτούνται εκστρατείες ενημέρωσης που να φτάνουν στους εφήβους εκεί που ζουν και αλληλεπιδρούν: στα σχολεία, στις γειτονιές τους αλλά και στα ψηφιακά μέσα (social media). Παράλληλα, είναι απαραίτητος ο αυστηρός και διαρκής έλεγχος στα σημεία πώλησης αλκοόλ, ώστε να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη πρόσβαση.

Ενδιαφέρον έχουν πρωτοβουλίες, “καλά παραδείγματα” από άλλες χώρες όπως πχ η δημιουργία ασφαλών χώρων για τη διασκέδαση των νέων -χώρων χωρίς αλκοόλ- όπου οι νέοι μπορούν να εκφραστούν, να κοινωνικοποιηθούν και να διασκεδάσουν οργανώνοντας οι ίδιοι τους χώρους αυτούς με μουσική, δρώμενα κλπ.

Και φυσικά, τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων: το κράτος, την κοινωνία των πολιτών, τα σχολεία, τις οικογένειες και τους επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας.

Δρ Ζέφη Δημαδάμα

Λέκτορας στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πρόεδρος Ένωσης Γυναικών Ελλάδας, Αθήνας

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News