Θέατρο: Το θεατρικά «δίσεκτο» 2020

Θεατρικά σχήματα, θίασοι και ομάδες αναγκάζονται να αναθεωρήσουν τη μέχρι τώρα πορεία τους, προσαρμόζοντας το ρεπορτόριό τους ώστε να ανταποκριθούν στις πιεστικές συνθήκες του παρόντος με στόχο την εξ αποστάσεως προσέλκυση, ακόμα και τον εντυπωσιασμό του κοινού, που βλέπουν διαρκώς να μειώνεται, ενώ δεν είναι λίγα εκείνα που σε παγκόσμια κλίμακα, αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν στα έξοδα του χώρου, με τον οποίο συνέδεσαν το όνομά τους και κατέθεσαν το στίγμα τους, βρίσκονται στην οδυνηρή θέση να τον εγκαταλείψουν. Τέλος εποχής σήμανε πρόσφατα για το ισπανικό Teatro Kamikaze, που αναγκάστηκε να αφήσει το εντυπωσιακό για την art-deco αισθητική του Pavon Theatre της Μαδρίτης, χωρίς η πόλη και οι τοπικές διοικήσεις να το προστατεύσουν παρά το σπουδαίο έργο του, το ευρύ κοινό που είχε δημιουργήσει και τη βράβευσή του με το National Theatre Prize το 2017.

Στην Αγγλία, με την επιβολή του δεύτερου απαγορευτικού στις αρχές Νοεμβρίου, παραστάσεις ανέβηκαν και κατέβηκαν μέσα σε μία νύκτα και τα θέατρα έκλεισαν γενικώς. Ωστόσο κατά την εορταστική περίοδο, που διανύουμε, ο Ντίκενς με τη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» του, που διαχρονικά αποτελεί ένα εποχικό standard, αποδείχθηκε ευλογημένο καταφύγιο των αγγλικών θεάτρων με την αριστουργηματική νουβέλα να γνωρίζει μια επιδημία νέων διασκευών και εκδοχών, δύο από τις οποίες ήταν του περίφημου Old Vic. Γεγονός που αντανακλά την προσπάθεια του αγγλικού θεατρικού κόσμου να ζεστάνει την παγωμένη καρδιά των θεατών και να απαντήσει με συγκίνηση στην τρέχουσα καταθλιπτική υγειονομική ατμόσφαιρα.

Αλλά και στις ΗΠΑ, τις επίσης αντιμέτωπες με την πανδημία, την αναμόχλευση του ρατσισμού, που τροφοδότησε ένα κίνημα κοινωνικής δικαιοσύνης και τις ποικίλες ανθρωπιστικές και φυσικές κρίσεις, το θεατρικό 2020 κλείνει με έντονο τον διαδικτυακό προβληματισμό για το ποιος κυβερνά τις ζωές μας τις μέρες της πανδημίας αλλά και για το ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι άνθρωποι του θεάτρου σε μια εποχή αβεβαιότητας, αστάθειας και χάους.

Στην Αυστραλία τα θέατρα επανέρχονται με αργούς ρυθμούς στην κανονική ζωή τους με σημαντικότερο γεγονός την ευρηματική διασκευή για τη σκηνή της κλασικής νουβέλας του Οσκαρ Ουάιλντ «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ» (1890), που επιστρέφει στο κοινό όλα, όσα του έλειψαν από τη ζωντανή θεατρική εμπειρία, παντρεύοντας την live σκηνική δράση με την βιντεοτεχνική. Εύλογα καλύτερη είναι η εικόνα του θεάτρου στις χώρες εκείνες, που είτε δεν υιοθετούν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, είτε αψηφούν τους κινδύνους, που αυτή συνεπάγεται. Και αυτές είναι οι χώρες της Λατινικής Αμερικής (στο «Teatro Colón» του Μπουένος Αϊρες παρουσιάζεται η όπερα «Forbidden Love» του Βάγκνερ), της Νότιας Αφρικής και της Ινδίας.

Γενικότερα όμως σε παγκόσμιο επίπεδο κυριαρχεί ο προσανατολισμός σε παραγωγές χαμηλού οικονομικού κόστους με ολιγοπρόσωπα έργα ακόμα και με μεμονωμένες σκηνές αλλά και μονολόγους καθώς και η δημιουργία θεατρικών ομάδων, που απευθύνονται στο κοινό μέσω facebook -όπως το Art Factory στην Ινδία- και καταγίνονται με την ανθολόγηση μικρών σε έκταση θεατρικών κειμένων, που παρουσιάζουν μέσω της εικονικής πραγματικότητας.

Με το 2020 να καταγράφεται επομένως ως το πλέον «δίσεκτο» θεατρικά έτος, χωρίς εμφανή σημάδια ανάκαμψης, ο δρόμος για την επάνοδο του θεάτρου στην κανονικότητα φαίνεται προς το παρόν μακρύς. Ευχή μας και ελπίδα μας ο νέος χρόνος, που ανατέλλει να αποζημιώσει τον πληγωμένο θεατρικό χώρο με σημαντικές παραστάσεις σε θέατρα ανοικτά και γεμάτα, που δεν θα χρειαστεί να ξανακλείσουν πια και η παγερή εικόνα των άδειων καθισμάτων να γίνει σύντομα μια κακή ανάμνηση.