Νεανική παραβατικότητα: Από τα χρόνια της αθωότητας στην εποχή της βίας – Γιατί συμβαίνει;

Μαρία Παπαγιαννακοπούλου

Καθημερινά η κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη με δεδομένα και καταστάσεις που σχετίζονται με τη νεανική παραβατικότητα εντός και εκτός σχολικών μονάδων, με θύματα και θύτες παιδιά και εβήβους.

Τα περιστατικά βίας, αλλά και bullying βρίσκονται, δυστυχώς, στο ημερήσιο δελτίο συμβάντων της Αστυνομίας, την ώρα που το φαινόμενο τείνει να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Στην Πάτρα, προ ημερών, αναδείχθηκαν δυο σοβαρά περιστατικά, τα οποία αφού βιντεοσκοπήθηκαν από ανήλικους αναρτήθηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πρώτο αφορούσε στον ξυλοδαρμό μαθήτριας γυμνασίου από συνομήλικη της, στον μόλο της Αγ. Νικολάου, η οποία την έπιασε από τα μαλλιά και επιχείρησε να την] ρίξει στη θάλασσα. Το δεύτερο, στην επίθεση 7χρονου σε 9χρονο, με τη μητέρα του θύματος να καταγγέλλει δημοσίως το συμβάν, και τον πατέρα του δράστη να ζητά συγγνώμη, δηλώνοντας άγνοια για τις κινήσεις του γιου του, ο οποίος ανέβασε στο tik tok, το βίντεο. Την ίδια ώρα, η πλατφόρμα «Stop-bullying.gov.gr» βρίσκεται σε λειτουργία στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου που υλοποίει το υπουργείο Παιδείας κατά του σχολικού εκφοβισμού.

Η νέα πραγματικότητα ευλόγως προκαλεί ερωτήματα, μεταξύ των οποίων:

1. Τα μέτρα για τη σχολική βία και τον εκφοβισμό που ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας και εφαρμόζονται είναι αρκετά; Υπάρχει κάτι άλλο που θα πρέπει να γίνει;

2. Πώς εξηγείται παιδιά ηλικίας 7 -9 ετών να μετέχουν σε ξυλοδαρμούς και να ανεβάζουν βίντεο στο διαδίκτυο;

3. Τι πάει λάθος στην κοινωνία μας τα τελευταία χρόνια και παρατηρείται έξαρση στη νεανική παραβατικότητα εντός και εκτός σχολείων;

4. Υπάρχουν συμπτώματα «αφύπνισης» για τους γονείς παιδιών θυμάτων και παιδιών θυτών;

Σήμερα στην «Πελοπόννησο της Δευτέρας», οι επιστήμονες Νικολέττα Καραγιάννη, ψυχολόγος MSc – ψυχοθεραπεύτρια και ο Βασίλης Γιαννακόπουλος, κοινωνιολόγος, Msc, Phd, αναλύουν και εξηγούν από πού εκπορεύεται η βία ανηλίκων και προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν Πολιτεία, σχολείο και γονείς.

Ν. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ: «Εξοικειώνονται με βίαιες καταστάσεις και συμπεριφορές»

Η Νικολέττα Καραγιάννη, ψυχολόγος MSc – ψυχοθεραπεύτρια, αναλύει:
1. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πρόληψη και οι πρώιμες παρεμβάσεις, μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας στον ευρύτερο μαθητικό πληθυσμό, με βασική προϋπόθεση να υλοποιηθούν με βάση τα ερευνητικά δεδομένα και τις τοποθετήσεις των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Ωστόσο, οι παρεμβάσεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, χωρίς οι σχολικές μονάδες να απομονώνονται από το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται, και ως εκ τούτου οι οικογένειες των μαθητών να εμπλέκονται στα προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας του υπουργείου. Στο σημείο αυτό να υπογραμμιστεί ότι οι κοινωνικές αντιλήψεις και οι κοινωνικοί ρόλοι που σχετίζονται με τη βία πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν, ενώ η εκπαίδευση σε έννοιες, όπως η ενσυναίσθηση και η ικανότητα κατανόησης του τρόπου σκέψης του άλλου, θα ήταν σημαντικό να ενταχθούν στα προγράμματα εκπαίδευσης και παρεμβάσεων στις σχολικές μονάδες.

2. Ανήλικοι, οι οποίοι μεγαλώνουν σε βίαια και κακοποιητικά περιβάλλοντα, με διαταραχές στον έλεγχο των παρορμήσεων φαίνεται να υιοθετούν βίαιες πρακτικές, είτε εντός των σχολικών μονάδων «ενδοσχολική βία», είτε με την συμμετοχή τους σε «παιδικές συμμορίες» εκτός σχολικού πλαισίου. Η αύξηση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, η κοινωνική αποξένωση και η έλλειψη επικοινωνίας και ορίων στην οικογένεια με ελλιπείς, συγκρουσιακές ή ακόμα και κακοποιητικές σχέσεις μεταξύ των μελών της φαίνεται να ενισχύουν τα φαινόμενα αυτά βίας και παραβατικότητας.

3. Η έξαρση των περιστατικών νεανικής παραβατικότητας στην κοινωνία μας θα πρέπει να διερευνηθεί όχι μόνο αναλύοντας τα περιστατικά βίας, αλλά λαμβάνοντας υπόψη το γενικότερο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Η παρέα με συνομηλίκους οι οποίοι επιδεικνύουν παραβατικές συμπεριφορές φαίνεται να ενισχύουν την υιοθέτηση μη κοινωνικά αποδεκτών συμπεριφορών. Ερευνες επιβεβαιώνουν την επίδραση που φαίνεται να έχει η παρέα στην υιοθέτηση συμπεριφορών και προτύπων στο άτομο, ανεξάρτητα από το αξιακό σύστημα, που πρεσβεύει η οικογένεια (Αρτινοπούλου, 2008). Στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, οι νέοι εκτίθενται καθημερινά μέσω του διαδικτύου σε σκηνές ωμής βίας και εξοικειώνονται με βίαιες καταστάσεις και συμπεριφορές. Ακόμα και συγκεκριμένα είδη μουσικής των νέων προωθούν τη βία, και τα έμφυλα στερεότυπα. Παράγοντες, επιπλέον, όπως η ανεργία, η φτώχεια, οι ελλιπείς σχέσεις με τα μέλη της οικογένειας, καθώς και η κακοποίηση, που μπορεί να έχει δεχθεί ο ίδιος ο ανήλικος, φαίνεται να ενισχύουν τα φαινόμενα αυτά.

4. Οι γονείς ή κηδεμόνες παιδιών, έχοντας δημιουργήσει και δομήσει μία σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού με το παιδί τους, θα μπορέσουν να εντοπίσουν αρχικά απότομες διαφοροποιήσεις στην ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση, αλλαγές σε συνήθεις δραστηριότητές τους και στις παρέες τους. Οι γονείς είναι σημαντικό να έχουν αναπτύξει μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους με διάλογο και κατανόηση, αποφεύγοντας έναν επικριτικό ρόλο και μια αποδοκιμαστική στάση στις επιλογές τους. Η άμεση κινητοποίηση και η παροχή συμβουλευτικής παρέμβασης από τους ειδικούς ψυχικής υγείας θα βοηθήσει σε μία λειτουργική διαχείριση των προβλημάτων των τέκνων τους.

Β. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: «Εικόνες βίας και έντασης τους προσδίδουν φήμη και ”υπόσταση”»

Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος, κοινωνιολόγος, Msc, Phd, εξηγεί:

1. Τα μέτρα που ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας για τη βία και τον εκφοβισμό εντός σχολείου αφορούν μια σειρά παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν κατά τη διάρκεια όλου του έτους. Χαρακτηριστικά είναι η εκπόνηση έρευνας για την υπάρχουσα κατάσταση, η ανάπτυξη ψηφιακού επιμορφωτικού υλικού, η επιμόρφωση εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και στελεχών εκπαίδευσης. Επίσης η ψηφιακή πλατφόρμα για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό αποτελεί μια άμεση ενέργεια αποτύπωσης των περιστατικών. Ωστόσο, στην εποχή των κοινωνικών δικτύων και της δύναμης της εικόνας, μέτρα όπως η οριστική τήρηση της απαγόρευσης των κινητών συσκευών στο σχολικό περιβάλλον και της καταγραφής οποιουδήποτε γεγονότος εντός σχολείου απαιτεί την αυστηρή τήρησή τους. Ομως δεν είναι η αποτελεσματικότητα του φαινομένου μόνο ζήτημα της νομοθεσίας, είναι ζήτημα κουλτούρας – εκπαίδευσης και άμεσης αντιμετώπισης των νέων συνθηκών που εμφανίζει η ελληνική κοινωνία.

2. Τα παιδιά και οι έφηβοι συναναστρέφονται και επικοινωνούν μέσα από ένα πλαίσιο ενημέρωσης και ηλεκτρονικού καταιγισμού, όπου η επισκεψιμότητα και οι ζωντανές μεταδόσεις, σε εικόνες βίας και έντασης, τους προσδίδουν φήμη και «υπόσταση». Προβάλλονται αναρίθμητα βίντεο με εικόνες επιθέσεων, ξυλοδαρμών, εκφοβισμών και ληστειών καθώς είναι ένας «εύκολος» δρόμος για να αποτελέσουν μέρος της πραγματικότητας αυτής, ένα κινητό και μια σύνδεση στο διαδίκτυο είναι τα μόνα που απαιτούνται.

3. Το παιδί και ο έφηβος αναζητά να δημιουργήσει την ταυτότητά του και αυτή σήμερα κατασκευάζεται με ευκολία ηλεκτρονικά μέσα από ένα πρίσμα επίδειξης, επιβολής, υπεροχής και βίας. Η Πολιτεία πρέπει να ενημερώσει άμεσα τους γονείς πρέπει να με επιστημονικές ομάδες για τα συμπτώματα και τις ενδείξεις που αφορούν τα παιδιά που εμπλέκονται και βιαιοπραγούν στη συνέχεια. Η βίαιη λεκτική επικοινωνία των παιδιών, το ανεξέλεγκτο σερφάρισμα, οι παρέες και η έλλειψη επικοινωνίας γονέων και παιδιών, αναπόφευκτα θα οδηγήσουν τον νέο σε λάθος μονοπάτια, καθώς η αναζήτηση και ο πειραματισμός της ζωής είναι στοιχεία έμφυτα στη νεολαία.

4. Επικοινωνούμε, συζητάμε, συμμετέχουμε στην καθημερινότητα των παιδιών, διοργανώνουμε και αποκτάμε κοινές εμπειρίες μαζί τους, με άλλα λόγια ακολουθούμε αόρατα τα πρώτα «βήματα» κοινωνικής τους ζωής σε όλα τα στάδια, με σεβασμό στην προσωπικότητά τους. Τα παραπάνω φαινόμενα θα αυξηθούν άμεσα και έχουμε όλοι μας ευθύνη.

Διαβάστε επίσης

Καιρός: Αφρικανική σκόνη και βροχές, 35αρια στην Αχαΐα

Πάσχα 2024: Πότε αρχίζει το εορταστικό ωράριο, τι ισχύει την Μ. Εβδομάδα

Έρχεται το «Καλάθι του νονού» τη Δευτέρα -Τα προϊόντα που περιλαμβάνει

Θάνατος βρέφους στην Κω: Ο λόγος που εξετάστηκε η σεξουαλική κακοποίηση

Σεξουαλική παρενόχληση ανηλίκων: Η κούκλα που «καεί» τον αρχαιοφύλακα στη Νίσυρο

Ημέρα της Γης 2024: «Ο πλανήτης εναντίον των πλαστικών», τι πρεσβεύει, πότε καθιερώθηκε

Συντάξεις Μαΐου: Πότε πληρώνονται, αναλυτικά όλες οι ημερομηνίες

Ρέντη: Τουλάχιστον 50 προσαγωγές και συλλήψεις από την ΕΛ.ΑΣ. για την δολοφονία Λυγγερίδη ΝΕΟΤΕΡΑ

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News