Αλλαγή ώρας στις 26 Οκτωβρίου: Γιατί η Ευρώπη δεν μπορεί να συμφωνήσει να την καταργήσει

Την Κυριακή 26 Οκτωβρίου τα ρολόγια γυρίζουν μία ώρα πίσω, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη καταλήξει σε οριστική απόφαση για τον τερματισμό της εποχικής αλλαγής ώρας, παρά τις συζητήσεις που διαρκούν εδώ και χρόνια.

Αλλαγή ώρας στις 26 Οκτωβρίου: Γιατί η Ευρώπη δεν μπορεί να συμφωνήσει να την καταργήσει

Η αλλαγή από θερινή σε χειμερινή ώρα θα πραγματοποιηθεί φέτος την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, με τα ρολόγια να γυρίζουν μία ώρα πίσω, από τις 04:00 στις 03:00.

Παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει από το 2018 την κατάργηση της πρακτικής, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη λάβει τελική απόφαση. Έτσι, το ισχύον σύστημα παραμένει σε εφαρμογή και φέτος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε στις 12 Σεπτεμβρίου 2018 σχέδιο οδηγίας για την κατάργηση της αλλαγής της ώρας δύο φορές τον χρόνο. Η πρόταση προέβλεπε ότι κάθε χώρα-μέλος θα μπορούσε να επιλέξει αν θα διατηρήσει μόνιμα τη θερινή ή τη χειμερινή ώρα, ενημερώνοντας σχετικά την Κομισιόν.
Παρότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση του τον Μάρτιο του 2019, υπερψηφίζοντας τον τερματισμό της θερινής ώρας από το 2021, το Συμβούλιο της Ε.Ε. δεν έχει ακόμη συμφωνήσει στη δική του στάση.
Χωρίς την κοινή έγκριση Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, η οδηγία δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ.

Ένα θέμα πιο σύνθετο απ’ όσο φαίνεται

Η κατάργηση της αλλαγής της ώρας έχει αποδειχθεί δύσκολο πολιτικό ζήτημα, καθώς οι ζώνες ώρας δεν ταυτίζονται με τη φυσική –ηλιακή– ώρα σε πολλές χώρες της Ε.Ε.

Όπως σημείωνε το Euronews, η πρακτική έχει πλέον χάσει τον αρχικό σκοπό της, δηλαδή την εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η συνεχής αλλαγή μπορεί να προκαλέσει διαταραχές ύπνου και να επηρεάσει την υγεία.
Έρευνα του 2018 κατέδειξε ότι το 84% των Ευρωπαίων πολιτών τάσσεται κατά της αλλαγής ώρας.

Η αναπληρώτρια διευθύντρια της πρωτοβουλίας Time Use Initiative, Αντριάνα Γκουέλ Σανς, εξηγούσε ότι «η εποχική αλλαγή δεν συμβάλλει πλέον στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς δημιουργήθηκε σε μια εποχή με διαφορετικά πρότυπα κατανάλωσης και χωρίς την τεχνολογική πραγματικότητα του σήμερα».

Πολιτικές διαστάσεις και ιστορικές αναφορές

Η επιλογή μεταξύ θερινής και χειμερινής ώρας δεν είναι απλή τεχνική απόφαση, αλλά πολιτικό ζήτημα.

Η ιστορία έχει δείξει ότι η ώρα συχνά καθοριζόταν από γεωπολιτικές επιλογές: από τη Γερμανία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που επέβαλε τη δική της ζώνη ώρας στις κατεχόμενες χώρες, μέχρι τον Φράνκο που ευθυγράμμισε την Ισπανία με τη Γερμανία του Χίτλερ.

Ακόμη και σήμερα, η συζήτηση παραμένει ευαίσθητη, όπως έδειξε η απόφαση του ουκρανικού κοινοβουλίου να ακυρώσει τη μετάβαση στη θερινή ώρα ώστε να αποφύγει την ευθυγράμμιση με τη Μόσχα.

Το μέλλον της ώρας στην Ευρώπη

Η πρωτοβουλία Time Use Initiative προτείνει μια ριζική επαναχάραξη των ζωνών ώρας, με τέσσερις βασικές κατηγορίες βασισμένες στους μεσημβρινούς, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη σύγκλιση με την ηλιακή ώρα.
Ωστόσο, η πρόταση αυτή δημιουργεί νέα προβλήματα — για παράδειγμα, Ιρλανδία και Βόρεια Ιρλανδία θα είχαν διαφορετική ώρα, ανοίγοντας νέο πολιτικό ζήτημα.

Η Λιθουανία ενδέχεται να επαναφέρει το θέμα το 2027, κατά τη διάρκεια της προεδρίας της στο Συμβούλιο της Ε.Ε., όμως προς το παρόν, η Κομισιόν περιορίζεται στο να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ξανανοίξουν τη συζήτηση.
Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «μια συντονισμένη λύση είναι εφικτή, αλλά το καλύτερο θα ήταν τα κράτη μέλη να αποφασίσουν από κοινού».

Έτσι, μέχρι νεωτέρας, η ώρα στην Ευρώπη συνεχίζει να αλλάζει — κι εμείς, στις 26 Οκτωβρίου, θα γυρίσουμε τα ρολόγια μας μία ώρα πίσω.