Αναστασία Ευσταθίου: «Μεγάλο δώρο η ψευδαίσθηση ότι αλλάζεις τον κόσμο γράφοντας»
Πόσοι από εμάς ξέρουμε ότι τα 20 τελευταία χρόνια της ζωής του Κολοκοτρώνη πλάι του έστεκε μια δυναμική γυναίκα με ελεύθερο πνεύμα; Στη γυναίκα αυτή δίνει φωνή η Αναστασία Ευσταθίου στο νέο της βιβλίο «Οκτώ Ηχοι για τη Μαργαρίτα» (εκδ. Κάκτος) και τοποθετώντας την στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, τη ζωντανεύει με κινηματογραφική γραφή, δίνοντάς σου την αίσθηση ότι την έχεις απέναντί σου, δίπλα σου. Και τη θαυμάζεις. Η ακρατινή συγγραφέας μιλάει στην «ΠτΚ».
Ποιο το έναυσμα για να κλείσετε σε βιβλίο τα χειρόγραφα «ενθυμήματα» της Μαργαρίτας Βελισσαροπούλου, συντρόφου του Κολοκοτρώνη, τα οποία υποτίθεται, ότι παρέδωσε στην εγγονή της Καλλιόπη;
Σε έναν καθαρά ανδροκρατούμενο κόσμο σαν αυτόν του 19ου αιώνα τόσο στην πολιτική όσο και στην πνευματική ζωή, πιστεύω ότι μια γυναίκα θα είχε πολλά να πει. Επινόησα, λοιπόν, τα χειρόγραφα «ενθυμήματα» της συντρόφου του Κολοκοτρώνη, Μαργαρίτας Βελισσαροπούλου, που γράφονται στο περιθώριο της Οκτωήχου από την ίδια σαν ιστορικά τεκμήρια για τους νεότερους. Στόχος μου ήταν να αναδείξω το ιστορικοπολιτικό και κοινωνικό συγκείμενο από την οπτική της γυναίκας εκείνης της εποχής.
Ολοι οι Απομνημονευματογράφοι και ιστορικοί της περιόδου εκείνης ήσαν άνδρες. Μαθαίνουμε τα ιστορικά γεγονότα από τα απομνημονεύματα του Θ. Κολοκοτρώνη, του Φωτάκου, υπασπιστή και φίλου του Γέρου, αλλά και τα στρατιωτικά ενθυμήματα του Κασομούλη, του Ν. Σπηλιάδη, τέλος, την ιστορία της Αναγεννηθείσης Ελλάδος του Αμβρόσιου Φραντζή με καταγωγή από τη Νωνάκριδα.
Μια γυναίκα που έχει περάσει τόσα στη ζωή της σαν τη Μαργαρίτα «σκύβει» αλλιώς πάνω από την ιστορία και μας την παρουσιάζει ανθρώπινα, κριτικά και πολλές φορές ειρωνικά.
Τι εντυπώσεις, ήρθαν να προστεθούν, κατά την έρευνά σας, στα όσα είχατε ακούσει για τη θρυλική αυτή γυναίκα, που γεννήθηκε στην περιοχή σας -την Αιγιάλεια;
Οι εντυπώσεις δημιουργήθηκαν στην πορεία της συγγραφής, καθώς ανακάλυπτα κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου στα αρχεία της Εθνικής Παλιγγενεσίας και στην Ιστορία μαύρες σελίδες της Ελληνικής Επανάστασης σαν τον εμφύλιο του 1824, τα κίνητρα της δολοφονίας του Πάνου Κολοκοτρώνη, τη φυλάκιση του Θ. Κολοκοτρώνη στην Υδρα και άλλα γεγονότα που δεν είναι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό. Οπότε, η πρωταγωνίστριά μου έπρεπε να συμμετάσχει ενεργά σε ό,τι αποσιώπησε εντέχνως η ιστορία.
Εχετε δίκιο να αποκαλείτε θρυλική αυτή γυναίκα, όταν υπήρξε για 24 χρόνια μοναχή έγκλειστη σε μοναστήρι παρά τη θέλησή της από την ηλικία των 7 ετών. Φυσικά, η μυθοπλασία είναι μια μαγική διεργασία που απελευθερώνει τη δημιουργό και της δίνει τη δυνατότητα να μεταμορφώνει την ηρωίδα της σε αυθυπόστατη μορφή δίπλα σε μια μεγάλη προσωπικότητα σαν αυτή του Κολοκοτρώνη.
Τι σας ζόρισε και τι χαρήκατε κατά τη διάρκεια της συγγραφής;
Με ζόρισε ο τρόπος που θα απέδιδα την ιστορία. Είχα συγκεντρώσει πολύ υλικό, είχα ψάξει σε πηγές, είχα δομήσει την έρευνά μου και είχα εστιάσει σε γεγονότα και χρονικές περιόδους. Το πρόβλημα ήταν να τιθασεύσω όλο αυτό το ιστορικό υλικό και να το παντρέψω με τον θρύλο που υπήρχε στην περιοχή. Το ζόρι ήταν με ποιον τρόπο θα το παρουσίαζα στον αναγνώστη. Η χαρά ήρθε όταν η πρωταγωνίστρια «μου ζήτησε» να μιλήσει η ίδια σε πρώτο πρόσωπο. Υστερα, μπήκε το νερό στο αυλάκι και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση κύλησε ομαλά για τη συγγραφέα κι ελπίζω για τους αναγνώστες.
«Εμαθα να ζω στη σκιά του ανθρώπου που έμεινε στην ιστορία με το επώνυμό του» γράφει η Μαργαρίτα. Εσείς, φωτίζετε την ανθρώπινη πλευρά του Γέρου του Μοριά, που ευεργετήθηκε κι ο ίδιος από τον ίσκιο της αγαπημένης του. Πώς λειτουργεί για τους νέους ο φωτισμός άγνωστων πτυχών των ηρώων της ιστορίας μας; Σας ρωτώ και ως εκπαιδευτικό.
Πάντα η ιστορία είχε μια τάση για το μεγαλεπήβολο. Γνωρίζουμε τις μεγάλες στιγμές της, τα πρόσωπα που συμμετείχαν σε μάχες που άφησαν εποχή ή πήραν αποφάσεις που άλλαξαν την μοίρα του κόσμου. Κάνουμε λόγο για χρυσές σελίδες, θυμόμαστε ημερομηνίες και τόπους παραβλέποντας τον έναν και μοναδικό σημαντικό παράγοντα που δεν είναι άλλος από τον Ανθρωπο. Φυσικά, ο άνθρωπος ως υποκείμενο, στην καμπή των μεγάλων εξελίξεων, δεν γνωρίζει τον βαθμό της συμμετοχής του στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Αυτός είναι, όμως, που κινεί τον τροχό της ιστορίας.
Οσο και να μας φανεί παράξενο, και αυτές οι «άγνωστες» πτυχές φωτίζουν τα πρόσωπα. Μας δίνουν την ανθρώπινη διάσταση κι όχι τη μυθική κι απροσπέλαστη που τους δίνει συχνά η ιστορία. Επομένως, και για την παιδαγωγική αξία της οπτικής αυτής, θα ήταν καλό να γνωρίζουν οι μαθητές μας τις «άγνωστες πτυχές» του χαρακτήρα, γιατί και αυτές συνθέτουν και συμπληρώνουν το προφίλ των μεγάλων ανθρώπων.
«Δεν έκανες για μοναχή. Η ψυχή σου ήταν λεύτερη. Το μυαλό σου άπιαστο» λέει η ηγουμένη Τιμοθέη στη Μαργαρίτα, όταν εκείνη έχει ήδη πετάξει τα ράσα κι επισκέπτεται τη Μονή Καταφυγίων. Ποια στοιχεία του χαρακτήρα της «ζηλέψατε» και ποια αποτελούν παράδειγμα για τη σημερινή γυναίκα;
Ζήλεψα την ψυχική της ανθεκτικότητα, την τόλμη και το θάρρος της να γυρίσει σελίδα σε μια τέτοια εποχή και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Στοιχεία που συνθέτουν μια γυναίκα αποφασισμένη, με κάλλος ψυχής, με δυνατό χαρακτήρα, με επαναστατικότητα να τρέχει στο αίμα της, μια δυναμική αγωνίστρια που παίρνει τη ζωή στα χέρια της. Ολα τα παραπάνω στοιχεία του χαρακτήρα της αποτελούν προσόντα που θα ζήλευε κάθε γυναίκα σε κάθε εποχή.
«Μια ζωή σταυρό θα κουβαλά αυτή η χώρα». Προφητική ρήση του Κολοκοτρώνη. Τι θα έλεγε, σήμερα;
Τα ίδια θα έλεγε και για το σήμερα. Δεν θα άλλαζε ούτε ένα κόμμα στη φράση. Δυστυχώς, είμαστε μια χώρα που δεν μαθαίνει από την ιστορία της, το παρελθόν και κυρίως από τα λάθη της. Αυτός είναι ο «Σταυρός του Εθνους μας» κι από ό,τι φαίνεται θα τον κουβαλάμε για πολύ καιρό ακόμα.
Πάμε στο βραβευμένο παραμύθι σας «Οι δρόμοι της Σαλάμ», το οποίο μεταφράστηκε στα Γερμανικά. Τι θελήσατε να μεταφέρετε μέσω της αφηγήτριάς σας γάτας πρόσφυγα;
Η γάτα Σαλάμ θέλησε να στείλει το δικό της μήνυμα: Οχι άλλοι πόλεμοι. Οχι άλλοι πρόσφυγες και κατατρεγμένοι σε όλον τον πλανήτη. Εξάλλου, το όνομα Σαλάμ σημαίνει ειρήνη. «Παλέψτε καθημερινά για την ειρήνη, τίποτα δεν είναι δεδομένο», είναι σαν να λέει σε όλες τις γλώσσες η Σαλάμ. Μάλιστα το φωνάζει, γιατί φαίνεται ότι οι ισχυροί του κόσμου κι όσοι γεννούν τον πόλεμο δεν ακούνε.
Μετράτε 12 βιβλία για παιδιά και 8 για ενήλικες. Ποια τα «δώρα» της συγγραφής;
Τα δώρα της συγγραφής είναι η διάδραση και η επικοινωνία με αόρατες ίνες με το αναγνωστικό σου κοινό. Κρυφές συνομιλίες με εκείνους που κρατούν στα χέρια τους το πνευματικό σου δημιούργημα. Μα το κυριότερο δώρο είναι η ψευδαίσθηση ότι αλλάζεις τον κόσμο γράφοντας. Κάθε βιβλίο είναι το ρίξιμο μιας πέτρας στην επιφάνειά της θάλασσας που διαγράφει επάλληλους κύκλους. Για όσο χρόνο παρατηρείς αυτούς τους κύκλους να κινούνται και να απλώνονται νιώθεις συνδημιουργός της αέναης αυτής κίνησης του κόσμου. Είναι αναμφίβολα μια μαγική αίσθηση.
Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια μόνο δώρα έχω να λαβαίνω από την υπέροχη αυτή πνευματική και ψυχική διεργασία που παρέχει απίστευτη ικανοποίηση και πληρότητα στη δημιουργό του!
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
