Χειλάκης στην “Π”: Δεν έχει αλλάξει ο τρόπος που ο homo sapiens αντιλαμβάνεται το διαφορετικό

Αλεξάνδρα Παναγοπούλου

«Πνιξ’ την στο κρεβάτι που πλαγιάζετε». Αυτή η ανατριχιαστική φράση του Ιάγου, επίκαιρη -δυστυχώς- όσο ποτέ, θα ακουστεί για δύο βράδια στο χώρο του Εργοστασίου Τέχνης «Θάνος Μικρούτσικος» στην Πάτρα, καθώς αύριο και την Τετάρτη θα παρουσιαστεί η παράσταση «Οθέλλος» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας.

Μια παράσταση, η οποία έχει μια ιστορία 3 ετών, καθώς όπως σημειώνει ο Αιμίλιος Χειλάκης, αρχικά υπήρχε η σκέψη ένταξής της στο ρεπερτόριο του θεάτρου Βεάκη. Αυτό δεν έγινε, αλλά έμεινε η ιδέα της παράστασης και της συνεργασίας με τον Γιάννη Μπέζο. «Με τον Γιάννη οι συνεργασίες είναι διαρκείς, έστω και στις σκέψεις και στο πνεύμα μόνο, γιατί είναι ένας από τους ανθρώπους που τους αγαπώ τόσο πολύ και πάντα θα τους συμβουλεύομαι, πάντα θα συνομιλώ μαζί του, πάντα θα σκέφτομαι πράγματα και θα του προτείνω, θα βρίσκουμε χρόνο μήπως μπορούμε να τα κάνουμε και πριν από 3 χρόνια λοιπόν, είπα “θα κάνουμε τον Οθέλλο, βρες χρόνο!”. Και τα καταφέραμε» μας λέει χαρακτηριστικά και κάπως έτσι ξεκίνησε η κουβέντα μας.

Ο χρόνος βρέθηκε και έπεσε πάνω σε μια συγκυρία τραγική, κάνοντας πρεμιέρα σε εποχή που κυριαρχεί ένα έγκλημα.
Δυστυχώς, η γυναικοκτονία δεν είναι θέμα μόνο των 418 χρόνων πριν όταν γράφτηκε το έργο. Η γυναικοκτονία σαν συνθήκη, δηλαδή να πεθαίνει ένας άνθρωπος λόγω του φύλου του και λόγω του ότι το φύλο του δεν είναι ίσο με το άλλο, είναι διαρκής και συνεχής μέσα στην πορεία της πατριαρχίας μέσα στα τελευταία 2.500 – 3.000 χρόνια.

Με προλάβατε: Γυναικοκτονία ή ανθρωποκτονία;
Είναι γυναικοκτονία. Η ανθρωποκτονία όταν γίνεται από θέμα κτήσης, δηλαδή η γυναίκα που ανήκει στον άνδρα, η γυναίκα που δεν πρέπει να απατήσει τον άνδρα, η προδοσία που είναι γένους θηλυκού όπως λέει ακόμα και ο Σαίξπηρ στον «Αμλετ», γενικά ο τρόπος που αντιμετωπίζεται το θηλυκό από τον ανδρικό κόσμο είναι ακόμα απαράδεκτος.

Ο γυναικοκτόνος του σήμερα, έχει στοιχεία από τον Οθέλλο και από τον Ιάγο ή όχι;
Ο Οθέλλος σκοτώνει γιατί θεωρεί ότι προσβάλλεται η τιμή του. Ο Ιάγος σκοτώνει κόσμο γύρω του γιατί θεωρεί ότι προσβάλλεται η υπόληψή του. Είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Η τιμή είναι κάτι αρχέγονο, έχει να κάνει με την τιμή του όντος, με το πώς είναι η παρουσία μας διαρκώς ως άνθρωποι της αθωότητας ή ως άνθρωποι της αξίας ή του κύρους. Η υπόληψη είναι, όπως λέει ο ίδιος ο Ιάγος, κάτι που την αποκτάς συχνά χωρίς να την αξίζεις και τη χάνεις χωρίς να φταις. Η υπόληψη έχει να κάνει πάντα με το πώς σε βλέπουν οι άλλοι. Εχει να κάνει με το αποτύπωμά σου στην κοινωνία. Ο γυναικοκτόνος του σήμερα, άσχετα αν λέει ότι συνέλαβε την εκτέλεσή του αργότερα και τη συγκάλυψη, φαίνεται πως είναι ένας άνθρωπος που έχει συλλάβει ένα ολόκληρο έγκλημα, έχει συλλάβει τρόπους συγκάλυψης και προχωρά και το κάνει. Δεν έχει σχέση με τον Οθέλλο ή τον Ιάγο. Εχει να κάνει με έναν άνθρωπο που θεωρεί ότι του ανήκουν τα πάντα. Από το λίγο που έχω προσέξει αυτή την υπόθεση, το ειδεχθές του εγκλήματος δεν είναι ότι πέθανε μια 20χρονη κοπέλα δίπλα στο παιδί της, το ειδεχθές του εγκλήματος είναι ότι αυτός ο άνθρωπος επί 40 ημέρες προσπαθούσε να αποδείξει ότι υπάρχει τέλειο έγκλημα.

Είναι ο Οθέλλος και ένα σχόλιο πάνω στον Ξένο;
Εγώ το λέω «η τραγωδία του Ξένου», το λέω «η τραγωδία του ανατολικού ανθρώπου», είναι η τραγωδία του πώς η δυτική σκέψη εισέβαλε στον πρωτόγονο άνθρωπο. Μπορείς να το πεις πάρα πολλά πράγματα, πάντως είναι η τραγωδία του διαφορετικού. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα ανθρώπων, οι οποίοι αποδέχονται τον Οθέλλο μόνο ως πολεμική μηχανή. Όταν ο Οθέλλος θέλει να παρουσιαστεί μπροστά τους ως ισότιμος, ότι δηλαδή μέσω της λογικής και της ιστορίας -γιατί είναι μεγάλος παραμυθάς- κατάφερε και έκανε μια γυναίκα να τον ερωτευτεί, άρα είναι και αυτός μέλος της Αναγέννησης και του διαφωτισμού –φοβερό δεν είναι;- δεν τον αποδέχονται, αλλά μόνο ως πολεμική μηχανή. Του λένε κράτα τη Δυσδαιμόνα που την παντρεύτηκες κρυφά από τον πατέρα της, αλλά μόνο γιατί σε έχουμε ανάγκη ως πολεμική μηχανή.

Έχει αλλάξει κάτι από τότε έως σήμερα όσον αφορά στην αντιμετώπιση του διαφορετικού;
Είναι πολύ μικρό το χρονικό διάστημα και ας φαίνεται τεράστιο, τα 400 αυτά χρόνια… Τα τελευταία 3.000 χρόνια δεν έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιλαμβάνεται ο homo sapiens το διαφορετικό. Ο άνθρωπος της λογικής, του τρόπου, έχει νικήσει τον άνθρωπο του συναισθήματος και αυτό έχει νικήσει κατά κράτος.

Το συγκεκριμένο έργο, πάντως, είναι από τα πιο σκληρά και δύσκολα του Σαίξπηρ.
Ναι, είναι από τα αιματηρά του έργα και είναι αβάσταχτα αιματηρό γιατί είναι δόλιο. Πεθαίνουν άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν φταίξει σε τίποτα. Δεν υπάρχουν εύκολα έργα στο Σαίξπηρ. Υπάρχουν απλά πολύ πιο δύσκολα από τα δύσκολα. Νομίζω πως έχουμε καταπιαστεί με τον Μανώλη Δούνια με τα πιο δύσκολα: Με τον «Αμλετ», με το «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας», που είναι το πιο δύσκολο από τα πιο δύσκολα και νομίζω ότι το φέραμε εις πέρας. Ο «Οθέλλος» έχει και μια πλοκή ιστορίας που έχει μια συναισθηματική πλοκή. Ο Ιάγος πιστεύει ότι πρέπει να κατατροπώσει τον Μαύρο γιατί είναι διαφορετικός και επίσης επειδή είναι ανώτερός του. Δηλαδή, θα σε κάνω να πεθάνεις, γιατί δεν μου έδωσες έναν βαθμό που ήθελα και επίσης σε σιχαίνομαι επειδή είσαι μαύρος. Η λογική του Χρυσαυγίτη στο απόλυτο! Η λογική μέσω των σαθρών συνεπαγωγών.

Και φέτος επιμένετε στη συν-σκηνοθεσία, γιατί;
Γιατί δεν δηλώνω σκηνοθέτης. Δηλώνω ως ο άνθρωπος ο οποίος έχει την ιδέα και λέει με τους άλλους «πάμε να κάνουμε αυτό;». Επειδή όμως παίζω και εγώ, χρειάζομαι πάντα από κάτω και ένα βλέμμα το οποίο θα είναι ισχυρό και με το οποίο θα έχουμε έναν κοινό κώδικα. Έχω βρει αυτό το ισχυρό βλέμμα και τον κοινό κώδικα, που σπανίως συμφωνούμε, στο πρόσωπο του Μανώλη Δούνια.

Βλέπουμε παράλληλα και διαφορετικό κάστινγκ, με νέους ανθρώπους και άλλους να απουσιάζουν.
Δεν έχει γίνει κάτι τραγικό. Η αγαπημένη Αθηνά Μαξίμου ήταν φέτος σε μια πολύ ωραία διαδικασία, φτιάχναμε κάτι άλλο το οποίο ήταν πολύ πιο ωραίο για τη ζωή μας και έτσι είπαμε να μην ασχοληθεί σε σχέση με το θέατρο, αλλά να αναλάβει κάτι άλλο, ένα σπίτι που θέλουμε να φτιάξουμε. Και έτσι έχει πάρα πολλή δουλειά, δουλεύει πολύ σκληρότερα από εμένα που παίζω και σκηνοθετώ γιατί φτιάχνουμε κάτι που θα μας ανήκει στη ζωή μας πολύ περισσότερο απ’ ό,τι μας ανήκει μια παράσταση. Κατά τα άλλα, μου λείπει πολύ η Αθηνά, είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετώ χωρίς να είναι η Αθηνά στη δουλειά, αλλά εν τη ελλείψει της Αθηνάς έχουμε την τιμή να είναι μαζί μας η Μυρτώ Αλικάκη. Όσον αφορά στον Μιχάλη Σαράντη με τη Λένα Παπαληγούρα, τα δύο άλλα μας παιδιά, κάνουν το δικό τους ξεπέταγμα με τον Γιώργο Νανούρη. Τους ευχόμαστε την καλύτερη των επιτυχιών. Έτσι είναι τα πράγματα. Μπολιάζεις ανθρώπους με ιδέες και μετά τους αφήνεις να τις διασπείρουν.

Η παράσταση, ανεβαίνει σε μετάφραση Διονύση Καψάλη και σε πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο Γιάννης Μπέζος (Οθέλλος), ο Αιμίλιος Χειλάκης (Ιάγος) και η Μυρτώ Αλικάκη (Αιμιλία). Βραβάντιος ο Κώστας Κορωναίος, Κάσσιος ο Αλέξανδρος Βάρθης, Δυσδαιμόνα, η Μάιρα Γραβάνη. Συμπρωταγωνιστούν οι: Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Κρις Ραντάνοφ, Μανώλης Δούνιας, Ελευθερία Κοντογεώργη, Νίκος Τσιμάρας. Ωρα έναρξης: 9.30 μ.μ.

Η διάθεση των εισιτηρίων γίνεται ηλεκτρονικά από το viva.gr και στο ταμείο του Δημοτικού θεάτρου 11.00 – 16.00. Γενική είσοδος 20.00 ευρώ, φοιτητικό, ανέργων, άτομα ηλικίας άνω των 65, 15.00 ευρώ.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News