Γιώργος Γαλίτης: «Όπου υπάρχει ζωή, όπου υπάρχει άνθρωπος υπάρχει και το χιούμορ»
«Ο θάνατος σαν κατάσταση είναι αυτό που έχει γεννήσει την φιλοσοφία της ανθρωπότητας. Γιατί αν δεν υπήρχε ο θάνατος θα ήμασταν πλάσματα τα οποία απλώς θα υπήρχαμε, δεν θα είχαμε αυτή την αγωνία.»
«Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» επιστρέφει στην Πάτρα και στο θέατρο Επίκεντρο+ με δύο μοναδικές παραστάσεις, στις 3 και 4 Ιουνίου. Μετά από τις επιτυχημένες, sold out πρώτες παραστάσεις, όσοι δεν μπορέσατε να την παρακολουθήσετε την πρώτη φορά, θα έχετε δύο ακόμα ευκαιρίες να την δείτε.
Επί σκηνής, οι Γιώργος Γαλίτης και Θανάσης Κουρλαμπάς ξετυλίγουν όλη την υποκριτική τους γκάμα, τόσο σε κωμικό όσο και σε δραματικό επίπεδο, ενσαρκώνοντας όλους τους ρόλους του διηγήματος, σ’ ένα θεατρικό παιχνίδι το οποίο -αντιμάχονται τον τίτλο- σφύζει από Ζωή.
Και σήμερα, ο Γιώργος Γαλίτης μιλά στο pelop.gr για την τέταρτη χρονιά της παράστασης, το χιούμορ, τη ζωή και τον θάνατο και όσα πιστεύει πως θα αφήσει πίσω του.
Τέταρτη χρονιά για τον θάνατο του Ιβάν Ιλίτς. Είναι μία από τις λίγες παραστάσεις σήμερα που συνεχίζει μετά από την πρώτη σεζόν. Πού το αποδίδετε;
Καταρχήν είναι η αγάπη του κόσμου. Εμάς η παράστασή μας, σαν υλικό και σαν κατάσταση δεν είναι η ίδια όπως όταν πρωτοξεκινήσαμε. Έχει ωριμάσει μέσα μας και νομίζω ότι όσο περνάει ο καιρός είναι από τις παραστάσεις που γίνονται καλύτερες γιατί πολλές φορές η επιτυχία φθίνει κάτι, το χαλάει. Και κυρίως το ξέρω σε περιπτώσεις κωμωδίας που σιγά – σιγά αρχίζει και αλλοιώνεται, μπαίνουν άλλα στοιχεία. Εδώ, σε αυτή την περίπτωση, το έργο αυτό όσο περνάει ο καιρός ωριμάζει και όσο περνούν οι παραστάσεις ωριμάζουν και αυτές. Υπάρχουν μέρες που λέμε «σήμερα κάναμε την καλύτερή μας παράσταση» και περνάει μια εβδομάδα και λέμε «όχι, σήμερα ήταν η καλύτερή μας παράσταση». Οπότε όπως νιώθουμε εμείς, νιώθει και ο κόσμος. Βέβαια, από μόνο του το υλικό δεν επιτρέπει ούτε φθήνιες ούτε να το παρατήσεις και να πεις «εντάξει, κάνω επιτυχία δεν με νοιάζει, και καλός και κακός να είμαι σήμερα, δεν υπάρχει πρόβλημα». Εδώ, με τον Θανάση Κουρλαμπά προστατεύουμε την παράστασή μας, προστατεύουμε ο ένας τον άλλο επί σκηνής και από εκεί και πέρα είναι οδηγός το καταπληκτικό κείμενο που έχει κάνει τη διασκευή η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη και που είναι βασισμένο στο ομώνυμο κείμενο του Τολστόι. Δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις διαφορετικά όλο αυτό το πράγμα. Και νομίζω ότι αυτή η σοβαρότητα και αυτό το ήθος που βγαίνει μεταξύ μας, εξαργυρώνεται στην τέταρτη χρονιά ενώ πιστεύω ότι θα πάμε και παραπάνω. Πιστεύω ότι η αγάπη μας για αυτή την παράσταση θα την κρατήσει παραπάνω.
Τι είναι ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς; Θα μπορούσε να είναι ένας ιδιότυπος μονόλογος, δεδομένου ότι και οι δυο σας είστε ο Ιβάν Ιλίτς, ενώ παράλληλα είστε και άλλα πρόσωπα;
Εμείς, μοιραζόμαστε 18-19 ρόλους μέσα στο έργο και τον κεντρικό ρόλο που είναι και το πιο δύσκολο. Είναι πιο δύσκολο γιατί στο θέατρο μοιράζονται οι ρόλοι, ξέρεις ποιον ρόλο θα κάνεις, τον κτίζεις, κτίζεις τον χαρακτήρα που θα υποδυθείς. Εδώ έπρεπε και οι δύο να κτίσουμε τον ίδιο ρόλο, άρα έπρεπε ο καθένας τα προσωπικά στοιχεία που έχει – γιατί πάντα κουβαλάμε τον εαυτό μας σε έναν ρόλο – να ακουμπήσουν με τα στοιχεία που φέρνει ο άλλος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ρόλος αυτός να γίνει πιο πλούσιος γιατί είναι μία ερμηνεία δύο ηθοποιών ή δύο ερμηνείες ενός ρόλου. Οπότε όλο αυτό το πράγμα, πλούτισε τον κεντρικό χαρακτήρα ακόμα και από την πλευρά του χιούμορ στα δραματικά του στοιχεία, στα τραγικά του στοιχεία. Έχει εμπλουτιστεί και έχει γίνει ένας πολύ γερός ρόλος.
Από εκεί και πέρα, γύρω από τον Ιβάν Ιλίτς υπάρχει η γυναίκα του, τα παιδιά του, οι συνάδελφοί του στο δικαστήριο κλπ, και όλοι αυτοί συν τους δύο αφηγητές που είναι αυτοί που φέρνουν το γεγονός του θανάτου, φτιάχνουν ένα σύμπαν ολόκληρο. Θα μπορούσε να είναι μια αφήγηση μιας ιστορίας αλλά αυτό έχει γίνει θέατρο. Όταν ο αναγνώστης διαβάζει ένα λογοτεχνικό κείμενο, έχει τους δικούς του ρυθμούς για να το σκεφτεί, να το καταλάβει και ιδιαίτερα όταν είναι κάτι πολύ σπουδαίο, όπως είναι αυτό το κείμενο, για το οποίο έχουν γραφτεί εκατοντάδες πράγματα από πανεπιστημιακούς, λογοτέχνες, φιλόσοφους κλπ. Εμείς όλο αυτό το συναίσθημα και όλη αυτή τη δύναμη που έχει το κείμενο αυτό, το παρουσιάζουμε μέσα σε μία ώρα και 20 λεπτά. Και πιστεύω ότι αυτό το συναίσθημα και αυτό το γέμισμα που νιώθει ο θεατής όταν τελειώνει η παράσταση. Είναι σαν να έχει διαβάσει, σαν να έχει μπει μέσα σε αυτόν τον κόσμο του Τολστόι.
Κρύβει χιούμορ ο θάνατος; Μπορείς να μιλήσεις για τον θάνατο με χιούμορ;
Όλα κρύβουν χιούμορ γιατί όλα είναι ζωή. Όπου υπάρχει ζωή, όπου υπάρχει άνθρωπος υπάρχει και το χιούμορ. Είναι ένα πράγμα καθαρά πνευματικό το χιούμορ και η ποιότητά του. Γιατί υπάρχουν πολλές ποιότητες. Το χιούμορ για εμένα είναι πνευματικότητα, είναι ένα πράγμα καθαρά εγκεφαλικό, και ανάλογα με το με τι γελάμε δείχνουμε και την ποιότητά μας. Για εμένα, ο χώρος των μεγάλων κωμωδιών είναι ένα αστυνομικό τμήμα, ένα νοσοκομείο κλπ, χώροι για τους οποίους λες «εδώ, πού θα βρεθεί το χιούμορ;». Και όμως βρίσκεται. Στις μεγάλες κωμωδίες του Τσάρλι Τσάπλιν βλέπουμε μία τραγική φιγούρα σε έναν τραγικότατο κόσμο, που όμως είναι καταπληκτικά αστείο. Στη δική μας περίπτωση, στο έργο του Τολστόι, το χιούμορ κρύβεται μέσα σε αυτό το έργο, γιατί ξεκινάει το σύμπαν του Ιβάν Ιλίτς, όλη αυτή η καλή κοινωνία, το πώς αντιμετωπίζει τον θάνατό του και αντιμετωπίζεται με πάρα πολύ χιούμορ.
Από τη μέση και μετά αρχίζει και σκοτεινιάζει όπως γίνεται και στην παράστασή μας. Η παράστασή μας ξεκινάει πολύ αστεία, με την χήρα η οποία σκέφτεται τον εαυτό της και το πόσο υπέφερε αυτή, ενώ ο Ιβάν Ιλίτς πέθαινε και με την ίδια να απορεί πως τα άντεξε όλα αυτά τα πράγματα, με τους συναδέλφους του που σκέφτονται ότι αφού έφυγε ο Ιβάν Ιλίτς ποιος θα πάρει τη θέση του πλέον και ποιος θα πάρει τη θέση αυτού που πήρε τη θέση του Ιβάν Ιλίτς κλπ, με μια κηδεία στην οποία παρευρίσκονται όλοι οι φίλοι του για καθαρά τυπικούς λόγους, δεν ήθελε κανείς να πάει… Δεν πήγε κανείς να τον επισκεφθεί όταν ήταν άρρωστος, οπότε όλο αυτό το πράγμα και όλη αυτή η υποκρισία παρουσιάζεται με πολύ χιούμορ.
Και σε όλη την πορεία της ιστορίας του βλέπουμε έναν άνθρωπο που ήταν κενόδοξος, έναν αριβίστα, έναν άνθρωπο καριέρας που έκτισε τη ζωή του για να βγάλει χρήματα και ένα υπέροχο σπίτι, μια οικογένεια την οποία δεν αγάπησε ποτέ και όταν έρχεται η αρρώστια αρχίζει και φιλοσοφεί. Αρχίζει και λέει «τι ζωή είναι αυτή που έζησα; Άξιζε; Άξιζα εγώ στους ανθρώπους που ήταν γύρω μου;». Και όλο αυτό το πράγμα έρχεται τούμπα και φτάνουμε στο απόσταγμα του έργου.
Μιλήσατε για τον θάνατο ως μέρος της ζωής. Είναι όμως μέρος της μιας και μιλάμε για απουσία της ζωής με τον θάνατο;
Το πιο απλό που λέμε είναι ότι η ζωή συνεχίζεται και ότι η ζωή είναι αυτή που νικάει, η ζωή είναι αυτή που μένει, η ζωή είναι αυτή που θα συνεχίσει, η ζωή είναι αυτή που θα φύγει αλλά οι άνθρωποι επειδή είμαστε όντα που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο έχοντας σαν κέντρο τον εαυτό μας και αυτό είναι λογικό και ο προσωπικός μας θάνατος είναι ο θάνατος όλου του σύμπαντος, γιατί αν πάψουμε να υπάρχουμε, παύει να υπάρχει για εμάς όλο το υπόλοιπο σύμπαν, όλος ο υπόλοιπος κόσμος. Για αυτό έχουμε επινοήσει ή προσβλέπουμε σε μια μέλλουσα ζωή, την οποία ποτέ δεν την ξέρει κανένας. Γιατί έχουμε την ανάγκη του να μην τελειώσει η ζωή μας. Δυστυχώς όμως αυτό δεν συμβαίνει. Αλλά ο θάνατος σαν κατάσταση είναι αυτό που έχει γεννήσει την φιλοσοφία της ανθρωπότητας. Γιατί αν δεν υπήρχε ο θάνατος θα ήμασταν πλάσματα τα οποία απλώς θα υπήρχαμε, δεν θα είχαμε αυτή την αγωνία. Η αγωνία πάντα στη ζωή είναι αυτή που φέρνει το κάτι παραπάνω, είναι αυτή που μας κάνει να προσπαθούμε να μας αγαπήσουν, να αγαπήσουμε, είναι η κινητήριος δύναμη.
Μπορεί η ζωή κάποιου να ακυρώσει τον θάνατό του ή πάντα ο θάνατος ακυρώνει τη ζωή του;
Είναι αυτό που αφήνεις, το αποτύπωμά σου σε αυτή τη ζωή. Μπορεί να φύγεις και να είναι σαν να μην έζησες ποτέ. Το μεγάλο θέμα είναι το τι αφήνουμε πίσω μας, από τον πιο απλό άνθρωπο, που άφησε μια όμορφη οικογένεια, καλούς ανθρώπους που θα συνεχίσουν να μην είναι περιττά πλάσματα πάνω στη γη, να μην είναι αυτό που έλεγε ο Τζίμης Πανούσης «καρκινάκια του πλανήτη», δηλαδή μόνο να τρώμε και να καταστρέφουμε. Αφήνουμε φυσικά το έργο μας, την ανάμνησή μας, αλλά για εμένα το πιο σημαντικό είναι να μπορέσουμε να αφήσουμε ανθρώπους καλύτερους και έναν κόσμο καλύτερο για τους επόμενους.
Αν σας ζητούσα να κάνετε έναν απολογισμό, τι πιστεύετε ότι θα αφήνατε πίσω;
Πέρα από κάποια κείμενα και γελοιογραφίες, ίσως μείνουν στο μυαλό πολλών θεατών οι θεατρικές παραστάσεις ή και κάποιοι άνθρωποι που έχουν εμπνευστεί από το υλικό ή από κάτι που έχω κάνει. Από εκεί και πέρα θα μείνει η ανάμνηση στους φίλους. Όταν μπαίνεις στη διαδικασία να σκεφτείς τι έχω κάνει, είναι αυτό που σκέφτεται ο Ιβάν Ιλίτς: έχω ζήσει πραγματικά αυτό που μου αξίζει; Πάντα θα θέλαμε το κάτι παραπάνω, πάντα θα θέλαμε να είμαστε αλλού… Όχι, είμαστε εδώ, τι μπορούμε να κάνουμε, τι μπορούμε να καλυτερεύσουμε από τη ζωή μας και από τη ζωή των διπλανών μας, πώς μπορούμε να ομορφύνουμε αυτό τον κόσμο; Και νομίζω ότι η τέχνη του κάνει αυτό, η τέχνη μπορεί να μην αλλάζει τον κόσμο αλλά και μόνο που υπάρχει, και μόνο που υπάρχει μουσική, ζωγραφική, το θέατρο, η λογοτεχνία, μπορεί ο άνθρωπος να ακουμπάει σε αυτά. Εκεί είναι που μπορεί να παίρνει δύναμη και να προχωράει. Μια παράσταση, όταν είσαι σωστός δέκτης ή την δεις τη σωστή στιγμή, μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Εμένα μου έχει συμβεί αυτό, να πάω σε μια παράσταση και να βγω καλύτερος.
INFO
Οι συντελεστές της παράστασης
Κείμενο: Λέο Τολστόι. Μετάφραση από τα ρωσικά: Παύλος Στεφάνου. Διασκευή/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη. Σκηνικά/Κοστούμια: Νίκος Κασαπάκης. Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Οικονόμου. Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη. Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα. CreativeAgency: GRID FOX.
Παίζουν οι ηθοποιοί: Θανάσης Κουρλαμπάς και Γιώργος Γαλίτης.
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή 3 και Σάββατο 4 Ιουνίου: 21.15. Διάρκεια παράστασης
80’ (χωρίς διάλειμμα)
Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 16 ευρώ, μαθητικό, φοιτητικό, ανέργων, ΑμΕΑ: 13 ευρώ. Όλα τα εισιτήρια έως και 29 Μαΐου: 13 ευρώ.
Πληροφορίες-Κρατήσεις: τηλ. 2610 46 10 50 και https://www.viva.gr/…/theater/o-thanatos-tou-iban-ilits/
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
