Κωνσταντίνος Λίβανος: Ο Πατρινός που ζει για τον άνθρωπο – Αποστολές σε Ιράκ και Κονγκό

Ο Κωνσταντίνος Λίβανος ανήκει στο δυναμικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ). Συναντηθήκαμε μαζί του λίγες μέρες μετά την επιστροφή του από την επαρχία Equater, εκεί που το 1971 πρωτοεμφανίστηκε ο ιός Εμπολα. Αντικρίσαμε έναν άνθρωπο χαμογελαστό, που αγαπάει αυτό που κάνει, επειδή βασίζεται στην αξία της προσφοράς προς τον άνθρωπο.

Σπούδασε στην Πάντειο, Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Εκανε μεταπτυχιακό στη σχολή Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας και αναζήτησε επαγγελματική διέξοδο στον ιδιωτικό τομέα. «Δεν άντεχα το καθημερινό στρες χωρίς λόγο και αποφάσισα να κάνω το μεγάλο βήμα προς τον ανθρωπιστικό κλάδο. Υπάρχει μεγαλύτερο στρες εκεί, αλλά υπάρχει και ένας πολύ σημαντικός λόγος για να δώσεις το 110%…» λέει στην «Π».

Η ΕΝΤΑΞΗ

Το 2017 έκανε μια γενική αίτηση στους ΓΧΣ, την διεθνή οργάνωση που αναζητάει συχνά καταρτισμένο προσωπικό. Τον δέχθηκαν και ανέλαβε υπεύθυνος οικονομικών θεμάτων και ανθρώπινου δυναμικού.

Πώς αποφάσισε να αφήσει την βολή της Πάτρας και ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που ακολουθούσε μέχρι τότε; «Δεν με κάλυπτε ο προηγούμενος τρόπος της ζωής μου. Πάντα έψαχνα να κάνω κάτι διαφορετικό. Τα ενδιαφέροντά μου και οι αξίες μου ήταν ανέκαθεν στραμμένες στον άνθρωπο…».

ΤΟ ΠΑΘΟΣ

Ενιωσε άγχος λίγες εβδομάδες πριν από την πρώτη αποστολή του με τους ΓΧΣ, στην ιρακινή Μοσούλη. Ηταν το 2017, λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης από τον ISIS. «Το άγχος μου έφυγε με το που πάτησα το πόδι μου στο Ιράκ και άρχισα να δουλεύω. Εχουν περάσει τρία χρόνια από τότε και παρά το γεγονός ότι έχω συναντήσει πολύ δύσκολες καταστάσεις δεν έχω χάσει ούτε μια στιγμή το πάθος μου και το κίνητρο για δουλειά».

ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

Ρωτήσαμε τον Κωνσταντίνο ποια ήταν η πιο δύσκολη κατάσταση που βρέθηκε. Δεν κατατάσσει στις δύσκολες καταστάσεις εκείνες τις στιγμές που βρέθηκε στην εμπόλεμη ζώνη. «Οι πιο δύσκολες είναι όταν χάνουμε ασθενείς μέσα στο αυτοκίνητο κατά την μεταφορά από ένα χωριό σε νοσοκομείο. Ειδικά όταν οι ασθενείς μας είναι παιδιά, αυτό γίνεται ακόμα πιο δύσκολο…». Ο πόνος που βιώνει ένα μέλος της ανθρωπιστικής οργάνωσης, όπως ο συνομιλητής μας, δεν συσσωρεύεται ώστε να τον ατσαλώσει και να τον κάνει πιο σκληρό. Κάθε φορά τα συναισθήματα είναι το ίδιο βαριά όταν καταγράφεται μια απώλεια ανθρώπινης ζωής.

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ

Φαντάστηκα ότι ήταν πολλές αυτές οι στιγμές για τον Κωνσταντίνο και δεν θέλησε να απομονώσει μία. Με διάψευσε. Θυμήθηκε μια από τις αποστολές του στο Κονγκό, το 2018. «Επέστρεφα με το αεροπλάνο από ένα πρότζεκτ μας στην πόλη. Μέσα στο μικρό αεροπλάνο είχα ένα παιδάκι 5-6 ετών. Επασχε από μια περίεργη ασθένεια, τη ΝΟΜΑ που καταστρέφει τα οστά του προσώπου. Από τον πολύ πόνο, το παιδί δεν μπορούσε πλέον να κλάψει. Είχαν στερέψει τα δάκρυα του. Εβλεπα στα μάτια του όλο τον πόνο. Αυτό το παιδικό βλέμμα με έχει στιγματίσει για πάντα… Μετά από λίγο καιρό πέθανε». Περιστατικά όπως το συγκεκριμένο είναι εκείνα που παρακινούν τον Κ. Λίβανο να δώσει ακόμα περισσότερα στις αποστολές που μετέχει.

ΕΜΠΟΛΑ

Το τελευταίο τρίμηνο του 2020 βρέθηκε στην «επείγουσα αποστολή» των ΓΧΣ για την αντιμετώπιση της 11^ης επιδημίας του ιού Εμπολα στο Κονγκό. Η δυσκολία της αποστολής, αυτή την φορά ήταν διπλή, λόγω και του κορονοϊού. Για τα μέλη της οργάνωσης είναι δύσκολη επειδή επέβαλε πολύ αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής. Δεν επιτρέπεται να αγγίζουν κανέναν από τον τοπικό πληθυσμό, αυστηρά χρονοδιαγράμματα και πάρα πολλές ώρες δουλειάς. Η δυσκολία στην καθημερινότητα λόγω Εμπολα και κορονοϊού ήταν κυρίως στις μετακινήσεις, αλλά και στα συμπτώματα των δύο ασθενειών, που μοιάζουν.

Η ΚΟΥΡΑΣΗ

Στις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν τα μέλη των ΓΧΣ που μετείχαν στην αποστολή ήταν η έλλειψη προσωπικού για την αναπλήρωσή τους με αποτέλεσμα την επιμήκυνση της παραμονής τους στη χώρα της Αφρικής. Ο Κωνσταντίνος έμεινε τελικά τρεις μήνες αντί για δύο. «Η κούραση, σωματική και ψυχολογική, είναι μεγάλη. Ιδιαίτερα για τους γιατρούς της αποστολής. Η Εμπολα έχει μεγάλη θνησιμότητα. Χάνεις πολλούς ασθενείς, αν και στην τελευταία επιδημία τα πήγαμε αρκετά καλά…».

ΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ

Στο μυαλό ορισμένων από εμάς μπορεί να σχηματίζεται η εικόνα ότι τα μέλη μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης, όπως είναι οι ΓΧΣ, κάνουν ένα… εξωτικό ταξίδι. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Υπάρχουν οι «κανονικές αποστολές» και οι «επείγουσες αποστολές». Στις επείγουσες δεν υπάρχει ωράριο. «Δουλεύουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ. Συνήθως πηγαίνουμε σε ένα απομακρυσμένο μέρος και στήνουμε από την αρχή το πρότζεκτ. Στις «κανονικές» το πρότζεκτ υπάρχει και αναπληρώνεις κάποιους…».

Η ΔΙΑΒΙΩΣΗ

Στο κομμάτι που έχει ευθύνη ο Κωνσταντίνος συνήθως υπάρχει ένα μπάτζετ που πρέπει να διαχειριστεί με ιδιαίτερη προσοχή, να επιμεληθεί των προσλήψεων που πρέπει να γίνουν. Όλα αυτά σε πολύ στενά χρονικά όρια. Συνήθως στις «επείγουσες αποστολές» το φαγητό δεν διαφέρει από εκείνο των ντόπιων («λίγο ρύζι, χόρτα, φασόλια…»). «Τα δωμάτιά μας είναι πολύ απλά, με λίγες ανέσεις και μπάνιο με κουβά…Προσωπικά κατευθύνομαι περισσότερο στις «επείγουσες αποστολές». Βλέπεις μπροστά σου αυτά που συμβαίνουν στις ειδήσεις. Ζεις τα γεγονότα και έχεις καλύτερη άποψη. Επίσης, μου αρέσει η ένταση. Με κάνει να νιώθω ζωντανός. Σιχαίνομαι τη ρουτίνα. Δεν θα με ικανοποιούσε να είμαι πίσω από ένα γραφείο…».

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Αυτό που βιώνει στις αποστολές από τους ντόπιους είναι όμορφα συναισθήματα και φιλοξενία. Ο συνομιλητής μας επισημαίνει ότι οι ΓΧΣ είναι μία οργάνωση με εμπειρία δεκαετιών και τα μέλη τους ακολουθούν ένα συγκεκριμένο κώδικα συμπεριφοράς. Αυτός ο συνδυασμός βοηθάει στις σχέσεις τους με τον ντόπιο πληθυσμό. Εχει βιώσει καταστάσεις από ανθρώπους είναι καχύποπτοι απέναντι στο έργο τους, δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ο ιός Εμπολα («είναι αρνητές») κ.ό.κ. Γενικά, μας λέει, η αντιμετώπιση είναι πολλές φορές καλύτερη και από αυτή που εισπράττει στην Ελλάδα. «Εχει τύχει να κάτσω σε ένα τραπέζι, να γνωρίσω κάποια άτομα και όταν μαθαίνουν που δουλεύω να αντιμετωπίζω μια επιθετική συμπεριφορά…».

Ο ΚΟΣΜΟΣ

Συνήθως, επιρρίπτουν ευθύνες για την προσφυγική κρίση στην Ελλάδα ή ότι φροντίζουν τους ξένους αντί για τους Ελληνες. «Αυτό είναι μεγάλο λάθος, γιατί οι ΓΧΣ έχουν πολλές δράσεις στην Ελλάδα. Υπάρχει γενικά μια καχυποψία απέναντι στις ΜΚΟ. Ισως δεν υπάρχει ενημέρωση για τις δράσεις μας…». Σε αυτές τις περιπτώσεις αισθάνεται απογοήτευση για την θέση που παίρνουν κάποιες «ψευδείς ειδήσεις» στην επικαιρότητα και διαμορφώνουν αντιλήψεις στην κοινή γνώμη. Στην απόφασή του να ενταχθεί στους ΓΧΣ δεν αντέδρασαν οι δικοί του, αν και θα ήθελαν, όπως λέει, να έχει μείνει στην Ελλάδα. «Είδαν πόσο με άλλαξε. Οι γονείς μου με δίδαξαν να σέβομαι τον συνάνθρωπο. Το οφείλω σε αυτούς…».

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΒΑΣΙΛΑΚΗ

vasilak@pelop.gr