Μίνως Ευσταθιάδης: «Δεν υπάρχει τίποτα υγιέστερο από την αμφιβολία»

Φρεσκότατο, το «Κβάντι» του (εκδ. Ικαρος) σε εθίζει ακόμα περισσότερο στη γραφή του δημιουργού του, ο οποίος ανεβάζει μ’ αυτό το νέο του μυθιστόρημα ακόμα πιο ψηλά τον πήχη. Ολα ξεκινούν μ’ έναν φόνο ένα βροχερό βράδυ σ’ έναν δρόμο του Παρισιού. Ποια ήταν η «σκιά» που κατάφερε δεκατέσσερις μαχαιριές στον επιχειρηματία Γκούναρ Ρίχτερ. Ο γιος του Τεοντόρ αναθέτει στον γνωστό μας, από τα δύο προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα, ιδιωτικό ντετέκτιβ Κρις Πάπας να λύσει το μυστήριο. Το οποίο, όμως, έχει πολλά πλοκάμια που φτάνουν έως τα βάθη της Μαύρης Ηπείρου, κι έχει να κάνει με κάτι αρρωστημένο κι ανατριχιαστικό.
Πυκνά τα σκοτάδια όπου καλείται να βουτήξει, μαζί με τον Πάπας, ο αναγνώστης, ο οποίος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις και τις ανατροπές, μέχρι την τελευταία σελίδα που λειτουργεί σαν… βαθιά μαχαιριά.
Κι επειδή περαιτέρω αποκαλύψεις θα στερήσουν την πολύπλευρη γοητεία του «Κβάντι» σταματάμε εδώ και δίνουμε τον λόγο στον Μίνω Ευσταθιάδη. Ο οποίος μας βάζει στο συγγραφικό του εργαστήρι και μιλά για τη «γέννηση» και «κυοφορία» της ιστορίας του.

«Το «Κβάντι» έχει και αίμα και συμβολικές μαχαιριές, και κοινωνικές προεκτάσεις, και υπαρξιακή αναζήτηση, και συνομιλεί με την τέχνη, κι ένα μικρό οδοιπορικό Αφρική είναι… Από ποια «σπίθα» ξεπήδησε;
Ολα ξεκίνησαν από ένα ταξίδι στην Αφρική. Επέστρεψα δυο ακόμα φορές σε αυτή την καταπληκτική ήπειρο. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών δεν σκέφτηκα πως θα έγραφα για κάτι εκείνα τα μέρη. Τελικά η Αφρική αποδείχτηκε πολύ δυνατότερη από τις δικές μου σκέψεις και προβλέψεις.

Τρίτη φορά που συναντάμε τον Κρις Πάπας. Εχοντας «παραιτηθεί από τις ευεργεσίες των θαυμάτων», χωρίς άδεια πλέον, «από φτηνότερος ντετέκτιβ του Αμβούργου έχει γίνει ο μοναδικός ιδιωτικός ντετέκτιβ του Αιγίου». Υποφέρει ο ήρωάς σας -εκτός από τη μέση του, βεβαίως. Γιατί τον ταλαιπωρείτε, αφού τον αγαπάτε;
Σχεδόν πάντα έτσι δεν συμβαίνει; Δεν ταλαιπωρούμε περισσότερο αυτούς που αγαπάμε; Ο Κρις Πάπας πάει και φυτρώνει εκεί που δεν τον σπέρνουν. Πρέπει να πληρώσει το τίμημά του -όπως όλοι μας.

Στο προηγούμενο βιβλίο σας τον «Δύτη», αναφερόσασταν στη ναζιστική θηριωδία. Στο «Κβάντι» λαμβάνει χώρα μια άλλη θηριωδία -επίσης αδιανόητη. Τι απαίτησε από εσάς η καταγραφή της;
Με ενδιαφέρει η περίεργη και επικίνδυνη γέφυρα μεταξύ του μύθου και της πραγματικότητας. Η ακροβασία μεταξύ αυτού που γίνεται κάθε μέρα και αυτού που δεν μπορούμε να διανοηθούμε πως συμβαίνει.
Τόσο ο «Δύτης» όσο και το «Κβάντι» ξεκινούν από αληθινά γεγονότα. Αυτό που απαίτησε από μένα η καταγραφή τους μετριέται περίπου σε 5 χρόνια συστηματικής δουλειάς (για να γράψω 400 σελίδες). Το πραγματικό τίμημα όμως το έχουν πληρώσει άλλοι: Οσοι αλέστηκαν μέσα στην πραγματική Ιστορία.
Ταυτόχρονα με τη βία κατά αθώων, αδύναμων ανθρώπινων πλασμάτων, θίγετε, μέσω της αναθρεμμένης με ποίηση σκυλίτσας Μπέτι Μπλου, το θέμα αυτής κατά των ζώων. Πείτε μας γι’ αυτόν τον παραλληλισμό.
Αυτό που ονομάζουμε «πολιτισμός» είναι πολλές φορές ένα ψευδεπίγραφο πυροτέχνημα, ακριβά κι ωραία ρούχα σε κάποιο καρναβάλι. Μοναδικός καθρέφτης του πολιτισμού μας είναι ο τρόπος που φερόμαστε στους πιο αδύναμους και φυσικά στα ζώα.

Στο «Κβάντι», αντί για την απεραντοσύνη της αγαπημένης σας θάλασσας, ταξιδεύουμε στην απεραντοσύνη της ερήμου. Τι τις συνδέει και τι τις διαφοροποιεί στα δικά σας τα μάτια;
Η έρημος είναι -κατά κάποιο τρόπο- μια άλλη θάλασσα. Καφετιά, αποξηραμένη, χωρίς κανόνες. Μεγάλη τους διαφορά είναι η ζωή. Στη θάλασσα γεννιέται, στην έρημο σβήνει. Η έρημος είναι ένα σημάδι. Μας λέει: Κοιτάξτε τι θα πάθετε… Μα εμείς αποστρέφουμε το βλέμμα.

Απαιτεί απόλυτη προσήλωση η ανάγνωση του δεξιοτεχνικά σμιλευμένου σε πλοκή και γλώσσα «Κβάντι». Τι σας εξίταρε, τι σας ζόρισε, τι σας ενθάρρυνε ενόσω το γράφατε; Εν ολίγοις πώς περάσατε μαζί του;
Ο κάθε άνθρωπος γράφει με τον δικό του τρόπο. Εγώ δεν το κάνω ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα. Δεν μπορώ. Κάθε φορά που δοκιμάζω να γράψω για την έρημο, για παράδειγμα, πρέπει να ξαναπεράσω από μέσα της, να φοβηθώ ότι θα ξεμείνω από δυνάμεις. Είχα όμως μια μεγάλη και σταθερή ενθάρρυνση: Εγραφα για δυο μέρη που αγαπούσα με διαφορετικό τρόπο, για την Αφρική και το Παρίσι.

Η πολύμηνη συναναστροφή και περιπλάνησή σας με σκοτεινούς ήρωες πώς επηρεάζει τον τρόπο ζωής σας και πώς επέρχεται η επαναφορά σας στα «γήινα»;
Οι ώρες της συγγραφής είναι κουραστικές, αλλά είναι και οι ωραιότερες. «Το καλύτερο κομμάτι του ταξιδιού», όπως λέει κι ένα τραγούδι. Νομίζω ότι η ανηφόρα δεν πέφτει σε μένα, αλλά σε όσους ζουν μαζί μου. Στην οικογένειά μου. Κάπου «χάνομαι» κι όλο λείπω. Αναγκάζονται να είναι υπομονετικοί μαζί μου, κάποιες ώρες όμως γυρίζει το μάτι τους ανάποδα.

«Δεν εμπιστεύομαι τις αναστάσεις, στο τέλος πάντα καταλήγεις παρέα με τα ζόμπι. Κι όλοι ξέρουν ότι τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα». Συμμερίζεστε την επιφυλακτικότητά του ντετέκτιβ σας;
Συμμερίζομαι κάθε είδους επιφυλακτικότητα. Δεν υπάρχει τίποτα υγιέστερο από την αμφιβολία. Η αλήθεια είναι ότι αποφεύγω τους ανθρώπους που εμφανίζονται πολύ σίγουροι -για οτιδήποτε.

Διανύουμε ασφυκτικούς καιρούς. Από τη μια η πανδημία, από την άλλη το σκοτάδι σ’ ένα χώρο που οφείλει να προσφέρει φως. Μπορεί να «ανασάνει» το μπλε, απειλούμενο από απανωτές στρώσεις μαύρου, και κόκκινου ενίοτε; -για να αναφερθώ στα ανεξίτηλα χρώματα της ιστορίας σας;
Ο παππούς μου διέσχισε με τα πόδια τη Μικρά Ασία, κυνηγημένος από την καταστροφή. Ο πατέρας μου έζησε ως έφηβος τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και έχασε φίλους του από την πείνα. Μέχρι τώρα, η δικιά μου η γενιά παραμένει -μακράν- η τυχερότερη. Η πανδημία θα περάσει και θα οφείλουμε ένα τεράστιο Ευχαριστώ στην επιστήμη και στα θαύματά της.
Χρώματα υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα. Αρκεί να τα αναζητήσουμε.

Αλήθεια, καταστρώνετε κάποια νέα σχέδια παρέα με τον Κρις Πάπας;
Εχω μήνες να μιλήσω με τον Κρις. Του αρέσει να αποτραβιέται από τα εγκόσμια. Οταν επιτρέψει, ελπίζω να συναντηθούμε και να μου πει τι σκοπεύει να κάνει. Δεν μπορείς να εμπιστευτείς και πολύ τους ιδιωτικούς ντετέκτιβ. Είναι λίγο καλύτεροι από τους συγγραφείς και πολύ χειρότεροι από τους δικηγόρους.