Ο θάνατος Παπάγου – Η πρώτη κυβέρνηση Καραμανλή

Του Βασίλη Μπεκίρη, τ. βουλευτής – υφυπουργός

Ο θάνατος του Αλέξανδρου Παπάγου (4/10/1955) προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στον ελληνικό λαό. Ο νικητής των δυο πολέμων, Αλβανικού και Εμφυλίου, δεν μπόρεσε να νικήσει το θάνατο, αλλά πεθαίνοντας άφησε πίσω του πραγματικό χάος.

Λίγο πριν από ένα μήνα είχαν συμβεί τα μεγάλα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, όπου ο τουρκικός όχλος επετέθη εναντίον Ελλήνων, τους οποίους προπηλάκισε, ατίμωσε και τελικά έδιωξε από την Τουρκία. Κι ενώ συνέβαιναν αυτά στην Πόλη, στο Λονδίνο ο έτερος αντιπρόεδρος Στέφανος Στεφανόπουλος βρισκόταν σε σύσκεψη με τους υπουργούς Εξωτερικών Αγγλίας και Τουρκίας για το Κυπριακό.

Πέρα όμως από αυτά τα γεγονότα, η κατάσταση και στο εσωτερικό ήταν απογοητευτική. Η Κυβέρνηση, για μεγάλο χρονικό διάστημα, ήταν ακέφαλη κι ο κάθε αντιπρόεδρος έπαιρνε πρωτοβουλίες, με αντικειμενικό σκοπό να κερδίσει την εμπιστοσύνη των βουλευτών για τη διεκδίκηση της ηγεσίας του «Ελληνικού Συναγερμού». Βουλευτές επισκέπτονταν και τους δύο επίδοξους διαδόχους και έδιναν υποσχέσεις για μελλοντική στήριξή τους.

Ο Στ. Στεφανόπουλος είχε κάποιο προβάδισμα έναντι του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, διότι είχε καταφέρει να κυκλοφορήσει κάποιο γράμμα του Αλ. Παπάγου που τον έχριζε αντικαταστάτη του, η αυθεντικότητα του οποίου αμφισβητήθηκε, διότι εκείνες τις ώρες δεν πρέπει να είχε πνευματική διαύγεια.

Ενας άλλος λόγος για το προβάδισμα Στεφανόπουλου ήταν ότι προήρχετο από το «Λαϊκό Κόμμα» το οποίο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το μεγαλύτερο στη χώρα. Πάντως, σημαντικός αριθμός βουλευτών ακολούθησαν και τον αχαιό πολιτικό Π. Κανελλόπουλο.

Ο Βασιλιάς Παύλος, όμως, είχε συνειδητοποιήσει ότι η ανάθεση της εντολής σε έναν εκ των δύο θα προκαλούσε διάσπαση στον «ΕΣ». Ετσι, με μια πετυχημένη κίνηση έδωσε την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης στον υπουργό Δημοσίων Εργων Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο πιο πετυχημένος του Παπάγου, κίνηση που ενοποίησε οπαδούς και στελέχη του κόμματος.

Ο Κ. Καραμανλής ήταν και σχετικά μικρός σε ηλικία για πρωθυπουργός, 47 ετών, κάτι πρωτοφανές για τα ελληνικά χρονικά, γεγονός που χαροποίησε τον λαό, διότι στο πηδάλιο θα ευρίσκετο ένας νέος άνθρωπος, με άριστες προοπτικές. Η επιλογή του ερχόταν σε αντίθεση με αυτή των πρωθυπουργών (1945-1955), οι οποίοι ήταν υπέργηροι πολιτικοί, όπως Σοφούλης, Πλαστήρας, Παπάγος κ.ά.

Η εντολή του σχηματισμού Κυβερνήσεως Καραμανλή δημιούργησε όμως και μεγάλες αντιδράσεις, αφού όλοι περίμεναν να συνέλθει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του «ΕΣ» να εκλέξει αρχηγό στον οποίο εν συνεχεία ο Βασιλιάς θα έδιδε εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης. Η διαδικασία παρεκάμφθη και πολλοί υποστήριξαν ότι η ενέργεια ήταν αντισυνταγματική.

Ο Π. Κανελλόπουλος ξεκαθάρισε το θέμα λέγοντας ότι ο Βασιλιάς είχε το δικαίωμα. Μάλιστα, έπεισε και τον Στ. Στεφανόπουλο να μην κάνει δήλωση για αντισυνταγματική ενέργεια. Ετσι, μιλούσε μόνο για αντικανονική ενέργεια του Βασιλιά. Ο Π. Κανελλόπουλος, παρά την πικρία του παρέστη στην ορκωμοσία του Κ. Καραμανλή ως πρωθυπουργού, στις 5 Οκτωβρίου 1955.

Η Κυβέρνηση Καραμανλή είχε πολλούς νέους αλλά και παλαιούς υπουργούς:

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΘΕΟΤΟΚΗΣ: Εξωτερικών,

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ Δικαιοσύνης

ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΗΣ Εσωτερικών

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΓΕΡΟΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Παιδείας και Θρησκευμάτων

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ Οικονομικών και Συντονισμού

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ Εμπορίου

ΛΑΜΠΡΟΣ ΕΥΤΑΞΙΑΣ Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Γεωργίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ Εμπορικής Ναυτιλίας

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΣ Εργασίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΑΛΛΗΣ παρά τη Προεδρία της Κυβερνήσεως

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΔΕΡΤΙΛΗΣ υφυπουργός Οικονομικών

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΛΙΜΠΡΑΝΤΗΣ υφυπουργός Εμπορίου

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΑΒΑΚΗΣ υφυπουργός Συγκοινωνιών

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΕΝΤΖΑΣ υφυπουργός Οικισμού και Σεισμοπλήκτων

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΕΡΔΕΜΕΖΗΣ υφυπουργός Γεωργίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΑΦΑΔΟΣ υφυπουργός Προνοίας.

Η Κυβέρνηση έκανε την πρώτη της δημόσια εμφάνιση στην κηδεία του αειμνήστου Παπά­γου κι έτυχε θερμής υποδοχής από τον λαό.

Για την ιστορία, συνήλθε η ΚΟ του «Ελληνικού Συναγερμού», όπου ο Στ. Στεφανόπουλος, τρομερά εκνευρισμένος διότι είχε χάσει το παιχνίδι της διαδοχής, από τους 125 βουλευτές ελάχιστοι τον χειροκρότησαν. Αντίθετα, όλοι χειροκρότησαν τον Π. Κανελλόπουλο.

Η εμφάνιση του νέου πρωθυπουργού στη Βουλή ήταν εντυπωσιακή και η νέα Κυβέρνηση εξασφάλισε την εμπιστοσύνη, παίρνοντας 200 ψήφους από 205 που του «Ελληνικού Συναγερμού».