Όχι social ως τα 15 χρόνια – Η απαγόρευση για τα παιδιά σε Δημοτικό και Γυμνάσιο και το νέο μάθημα στα σχολεία

Πελοπόννησος Newsroom

Στην κατεύθυνση της απαγόρευσης στα παιδιά κάτω των 15 ετών να έχουν πρόσβαση στα social media βηματίζει η ελληνική κυβέρνηση.

Όπως αναφέρει το protothema.gr, o υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης προανήγγειλε την πρόταση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το Kids Wallet, την ειδική εφαρμογή για άσκηση γονεϊκού ελέγχου, καθώς και τη διαμόρφωση συνολικής εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του εθισμού των ανήλικων από το Διαδίκτυο.

Αύριο το πρωί, στο Μέγαρο Μαξίμου θα λάβει χώρα μια κλειστή, προπαρασκευαστική σύσκεψη, με στόχο τη διαμόρφωση αυτής της συνολικής στρατηγικής. Δύο υπουργοί χειρίζονται κατά βάση τον σχεδιασμό, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου και η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, ενώ υπάρχουν και δράσεις που περιλαμβάνουν τα σχολεία και την ΕΛ.ΑΣ.

Η σύσκεψη γίνεται, προκειμένου ο κ. Μητσοτάκης να δώσει και αυτός κατευθυντήριες γραμμές ως προς τις παρεμβάσεις του επόμενου διαστήματος.

Τα δεδομένα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά παγκοσμίως, αφού το 30% των χρηστών κοινωνικών δικτύων είναι παιδιά. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανεβαίνει δραματικά, με το 75% των παιδιών Δημοτικού να διατηρεί σήμερα προφίλ στα social media. Ταυτόχρονα, η χώρα μας έρχεται πρώτη στην Ευρώπη σε κλήσεις στη Γραμμή Βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου για περιστατικά εξάρτησης από το Διαδίκτυο.

«Εξετάζουμε τη δημιουργία ενός παιδικού πορτοφολιού, μέσω του οποίου θα γίνεται ο ηλικιακός έλεγχος», λέει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου. «Αλλά αυτό που κυρίως πρέπει να γίνει δεν είναι τόσο στο κινητό του παιδιού όσο στο περιεχόμενο. Δηλαδή, το πώς θα μπορέσουμε ως Ευρώπη να περιορίσουμε τη χρήση ακατάλληλου υλικού, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι πλατφόρμες ξέρουν πως από την άλλη πλευρά υπάρχουν παιδιά. Αρα πρέπει να βρούμε έναν κοινό τρόπο αντιμετώπισης προκειμένου να μην εκθέτουμε τα παιδιά μας σε τέτοιους κινδύνους που υπάρχουν εκεί έξω, και μέχρι σήμερα αυτό δυστυχώς περνάει χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο».

Σε ό,τι αφορά τον ηλικιακό έλεγχο -το «Age Verification»- όπως εξηγεί, «μια λύση και μια υλοποίηση θα μπορούσε να είναι αυτή, η προσωποποίηση πλέον των κινητών-έλεγχος ηλικίας μέσω του μητρώου πολιτών προκειμένου να γίνεται χρήση των social media». «Απλόχερα» προσφέρουν τα social media ακατάλληλο υλικό στα παιδιά, γεγονός που καθιστά απαραίτητη μια «πιο ακραία λύση για μικρά παιδιά», υπογραμμίζει ο κ. Παπαστεργίου, για να προσθέσει: «Αν αύριο το πρωί οι πλατφόρμες ενεργοποιούσαν κανόνες και υπάρχει ένας ηθικός πλέον φραγμός στο τι ‘’σερβίρουν’’ στα παιδιά, θα μπορούσε αυτό να ελεγχθεί λίγο διαφορετικά. Θα πρέπει δηλαδή να δούμε σήμερα ποια είναι η κατάσταση, τι κάνουμε εμείς από την πλευρά μας αλλά και τι κάνουν οι πάροχοι σε ένα τελείως αρρύθμιστο και ανεξέλεγκτο τοπίο στα social media».

«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι ψηφιακές πλατφόρμες πρέπει να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να δείξουν ότι θα αναλάβουν απτές, μετρήσιμες δράσεις για να δώσουν προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι του κέρδους. Ο σχεδιασμός των εφαρμογών και των υπηρεσιών τους θα πρέπει να είναι κατάλληλος για την ηλικία των χρηστών. Ηδη εκ σχεδιασμού οφείλουν να προστατεύουν τα παιδιά από τον εθισμό και να μη χρησιμοποιούν τα προσωπικά τους δεδομένα για αυτόματη κατασκευή εξατομικευμένων προφίλ. Η γενική αρχή, ο χρυσός κανόνας είναι ένας: μην κάνετε κακό», λέει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Τα δεδομένα που παράγονται από τους χρήστες αποτελούν στην πραγματικότητα το «πετρέλαιο» του Διαδικτύου. Στις αρχές Αυγούστου αποκαλύφθηκε από τους «Financial Times» μυστική συμφωνία διαφήμισης μεταξύ Google και Meta σχετικά με τη στόχευση των ανήλικων στο Διαδίκτυο – μάλιστα την προηγούμενη εβδομάδα κινητοποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό το deal, με την προοπτική να ξεκινήσει επίσημη έρευνα για τις πρακτικές των τεχνολογικών κολοσσών. Συγκεκριμένα, διερευνάται ο τρόπος που οργανώνονται οι καμπάνιες που προωθούν στους έφηβους το Instagram μέσω YouTube. Αρχικά, οι «F.T.» είχαν αποκαλύψει ότι εργαζόμενοι της Google βοηθούσαν τη Meta να παρακάμψει την πολιτική της εταιρείας σε ό,τι αφορά την αναζήτηση, έτσι ώστε να στρέψουν τη διαφήμιση στους ανήλικους – κι ας αντίκειται αυτό στην επίσημη πολιτική της Google. Στην ουσία, έγινε χακάρισμα των δεδομένων των νέων κάτω των 18 ετών.

Η συλλογή δεδομένων και η δημιουργία προφίλ από πλατφόρμες ώστε να ενισχύεται η δέσμευση των χρηστών αποτελεί πάγια πρακτική. «Οι αλγόριθμοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν σχεδιαστεί για να κρατούν όλους εμάς και τα παιδιά μας απασχολημένους, οδηγώντας σε παρατεταμένο χρόνο χρήσης και εθιστικής συμπεριφοράς. Συχνά διαταράσσουν τα πρότυπα ύπνου, τη συγκέντρωση, ενισχύουν την εσωστρέφεια, βλάπτουν γενικά την ψυχική τους υγεία», λέει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Η τεράστια εξάρτηση από το κινητό, από τον πλασματικό κόσμο του Διαδικτύου εγκλωβίζει κυρίως τους ανήλικους σε ένα καθεστώς «ανελευθερίας». «Στα κοινωνικά δίκτυα οι αλγόριθμοι καθορίζουν όλες μας τις κινήσεις, παρεμβαίνουν στο υποσυνείδητό μας – προτού καν αποφασίσουμε τι θέλουμε να αγοράσουμε ή πού θέλουμε να πάμε διακοπές το καλοκαίρι, μέσω των δεδομένων που έχουν συλλέξει για εμάς, μπορούν να προκαθορίσουν τις συνήθειές μας και να προβάλλουν τις ανάλογες διαφημίσεις», τονίζει ο κ. Γεώργιος Κορμάς, υπεύθυνος της Γραμμής Βοήθειας Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, ο οποίος δηλώνει αναφανδόν υπέρ της προσπάθειας που ξεκινά στη χώρα μας ώστε να μπει ένας φραγμός στην πρόσβαση των παιδιών στα κοινωνικά δίκτυα. «Είμαστε θετικοί σε οτιδήποτε προάγει την ασφάλεια των παιδιών στα κοινωνικά δίκτυα και θεωρούμε πολύ σημαντικό ότι η κυβέρνηση ασχολείται με το συγκεκριμένο θέμα, επιδεικνύοντας αντανακλαστικά. Πλανώνται όσοι πιστεύουν ότι ειδικά αυτά τα ακραία φαινόμενα βίας ή τα challenges, όπως το Superman, δεν πολλαπλασιάζονται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Καθημερινά παρατηρούμε να αναπαράγονται με ραγδαίους ρυθμούς όλα τα πρότυπα συμπεριφοράς από influencers ή yοutubers για να υιοθετηθούν, στη συνέχεια, άκριτα από τα παιδιά. Να σημειωθεί, επίσης, η ιδιαίτερα εθιστική συμπεριφορά που προκαλείται στους ανήλικους από το TikTok». Αλλωστε, οι νεαροί χρήστες δεν χρειάζεται καν να έχουν τον δικό τους λογαριασμό για να περιηγηθούν σε κοινωνικά δίκτυα όπως το TikTok, ενώ συχνά χρησιμοποιούν τους κωδικούς των γονέων τους προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε απαγορευμένες πλατφόρμες.

Πώς μπορεί να προφυλαχθεί ένα παιδί από τον υπερκαταναλωτισμό ή την επιβολή των προτύπων μέσω των κοινωνικών δικτύων; «Η διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών στα κοινωνικά δίκτυα και το Ιντερνετ, όπως και η λήψη αυστηρών μέτρων, είναι αναμφίβολα θετική», δηλώνει ο κ. Κορμάς και προσθέτει: «Δεν μπορούμε, όμως, να έχουμε την απαίτηση από την κυβέρνηση να λύσει με έναν νόμο αυτό το θέμα! Ενας νόμος δίνει την κατεύθυνση, το “τέμπο’’, αλλά ολόκληρη η κοινωνία πρέπει να αρχίζει να “χτίζει’’ επάνω σε αυτό. Παράλληλα, θα λειτουργούσε υποστηρικτικά ένα πρόγραμμα ενίσχυσης των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών, προαγωγής του αθλητισμού και του πολιτισμού, ώστε να αποκτήσουν τα παιδιά ενδιαφέροντα στον πραγματικό κόσμο. Οι, δε, γονείς οφείλουν να σταθούν συνοδοιπόροι στην προσπάθεια να θωρακίζουν τα παιδιά με ένα ισχυρό αξιακό σύστημα, αλλά και να αντιληφθούν πως “επανάσταση’’ σήμερα είναι η αποχή από τα κοινωνικά δίκτυα, κυρίως όσον αφορά τα μικρά παιδιά. Ούτε γίνεται ως γονέας να είσαι στο Instagram και την ίδια στιγμή να λες στο παιδί “εσύ, φύγε’’ – πρέπει κι εσύ να φύγεις».

Τι κάνουν οι άλλες χώρες

Σε έναν χρόνο από σήμερα τίθεται σε ισχύ νέος νόμος στην Αυστραλία, ο οποίος υποχρεώνει τους κολοσσούς της τεχνολογίας, όπως το Instagram, το Facebook/Meta ή το TikTok να λάβουν μέτρα για να απαγορεύσουν την πρόσβαση των ανήλικων κάτω των 16 ετών στα κοινωνικά δίκτυα, με τα πρόστιμα να αγγίζουν τα 32 εκατ. δολάρια σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. πίσης, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η κυβέρνηση της Νορβηγίας πρότεινε να ανέβει το ηλικιακό όριο από τα 13 -που ισχύει σήμερα- στα 15 έτη, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα social, χωρίς να αναιρείται η υφιστάμενη υποχρέωση των γονέων να δίνουν τη συγκατάθεσή τους για να δημιουργήσει το παιδί τους δικό του προφίλ εάν είναι μικρότερης ηλικίας – σήμερα, το 50% των εννιάχρονων στη Νορβηγία χρησιμοποιεί ήδη τα κοινωνικά δίκτυα. Αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρόσφατη έρευνα του υπουργείου Επικοινωνιών ανέδειξε πως περίπου το 60% των παιδιών ηλικίας 8-11 ετών έχουν δικό τους προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα παρά το κατώτατο επιτρεπόμενο των 13 ετών. Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιβάλλει τη γονική συναίνεση για τη διαχείριση προσωπικών δεδομένων των παιδιών κάτω των 16 ετών – αν και δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να μειώσουν το όριο στα 13 έτη.

Ειδικότερα στη Γαλλία, το 2023 ψηφίστηκε νόμος που επιβάλλει τη συγκατάθεση των γονέων προκειμένου να δημιουργήσουν προφίλ στα social media τα παιδιά κάτω των 15. Ο ίδιος ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε προτείνει αυστηροποίηση του πλαισίου, εισάγοντας πλήρη απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα παιδιά κάτω των 11 και περιορισμό στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τα τηλέφωνα των παιδιών κάτω των 13. Στη Γερμανία, τυπικά, οι έφηβοι 13 έως 16 ετών μπορούν να χρησιμοποιούν τα social, αρκεί να συναινούν οι γονείς τους. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποιος περαιτέρω σχεδιασμός, αν και οι οργανισμοί παιδικής προστασίας πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Τα παιδιά άνω των 13 ετών στο Βέλγιο και άνω των 14 στην Ιταλία μπορούν να ανοίξουν δικό τους λογαριασμό στα κοινωνικά δίκτυα χωρίς να υπάρχει προϋπόθεση γονικής άδειας. Στην Ολλανδία, αν και δεν υπάρχει ηλικιακός περιορισμός για την πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα, η κυβέρνηση απαγόρευσε εντελώς τη χρήση των κινητών από τον Ιανουάριο του 2024 -με εξαίρεση τα μαθήματα Πληροφορικής ή τα άτομα με αποδεδειγμένες ιατρικές ανάγκες.

Το νέο μάθημα

Παράλληλα με την εισαγωγή της εφαρμογής για την άσκηση γονεϊκού ελέγχου στην πρόσβαση των παιδιών στα κοινωνικά δίκτυα, ο υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει στα σχολεία μάθημα με βάση ειδικό εκπαιδευτικό υλικό για να μάθουν τα παιδιά να διαχειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα τους στο Διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, πρόκειται για εκπαιδευτικό παιχνίδι επαυξημένης πραγματικότητας («ΤΖΙΜΑΝΙΟUS»), το οποίο δημιούργησε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Η πρόταση για την εισαγωγή του μαθήματος έγινε από τον πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Κωνσταντίνο Μενουδάκο, με τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκο Πιερρακάκη να ανταποκρίνεται απόλυτα στην αξιοποίηση του εκπαιδευτικού αυτού υλικού στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Οπως ανακοίνωσε ο υπουργός, σκοπεύει να υιοθετήσει τις εν λόγω προτάσεις με σκοπό την ένταξή τους, ήδη από το τρέχον εκπαιδευτικό έτος, είτε στο πλαίσιο του μαθήματος της Πληροφορικής είτε άλλου σχετιζόμενου μαθήματος στα σχολεία. Από το επόμενο εκπαιδευτικό έτος θα αξιοποιηθεί μια εκτενέστερη έκδοση του υλικού.

«Εξετάζουμε τη δημιουργία ενός παιδικού πορτοφολιού, μέσω του οποίου θα γίνεται ο ηλικιακός έλεγχος. Αλλά αυτό που κυρίως πρέπει να γίνει δεν είναι
τόσο στο κινητό του παιδιού όσο στο περιεχόμενο. Δηλαδή, το πώς θα μπορέσουμε ως Ευρώπη να περιορίσουμε τη χρήση ακατάλληλου υλικού, ειδικά σε περιπτώσεις
όπου οι πλατφόρμες ξέρουν πως από την άλλη πλευρά υπάρχουν παιδιά»

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΡΕΥΝΑ

Το 24% των παιδιών έχει υποστεί bullying στο Internet

Tον κώδωνα του κινδύνου κρούουν τα αποτελέσματα πρόσφατης (2024) πανελλήνιας έρευνας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου ΙΤΕ, που έλαβε χώρα υπό την έγκριση του υπουργείου Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, σε 4.800 έφηβους 12-18 ετών.

Οπως προκύπτει, το 46% των παιδιών δεν νιώθει ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Πιο αναλυτικά, οι έφηβοι φαίνεται ότι νιώθουν λιγότερη ασφάλεια σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες live streaming (46%). Ακολουθούν οι πλατφόρμες διαδικτυακών παιχνιδιών, τα chat rooms (27%) και τα περιβάλλοντα instant messaging (26%). Επίσης, το 83% των εφήβων θεωρεί ότι η διαδικτυακή βία αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για τους ανήλικους, ενώ το 49% των συμμετεχόντων έχει βιώσει βία στο Διαδίκτυο ως παρατηρητής. Το 24% έχει πέσει θύμα μη συναινετικού διαμοιρασμού προσωπικών εικόνων/βίντεο.

Από την άλλη, οι έφηβοι σε ποσοστό 38% θεωρούν ότι ακολουθούν όλους τους κανόνες για την ασφάλειά τους στο Διαδίκτυο και 36% ότι θα έπρεπε να προστατεύει περισσότερο τα προσωπικά δεδομένα. Το 49% των παιδιών ζητά πιο ξεκάθαρο/εύκολο τρόπο λειτουργίας των εργαλείων block/report, 41% αυστηροποίηση των ποινών για περιστατικά βίας και κακοποίησης εις βάρος ανήλικων στο Διαδίκτυο, το 37% περισσότερη ενημέρωση στο σχολείο και το 33% περισσότερη επιμόρφωση των γονέων/κηδεμόνων.

75%
των παιδιών Δημοτικού διατηρεί σήμερα προφίλ στα social media

30%
των χρηστών κοινωνικών δικτύων παγκοσμίως είναι παιδιά

Πρώτη
στην Ευρώπη η Ελλάδα σε κλήσεις στη Γραμμή Βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου για περιστατικά εξάρτησης από το Διαδίκτυο

Διαβάστε επίσης:

Πάτρα: Εκτός ΔΕΥΑΠ υπάλληλος για… ναρκωτικά ΕΓΓΡΑΦΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Υπουργείο Άμυνας: Ποια στρατόπεδα κλείνουν και ποιες μονάδες συγχωνεύονται μέχρι το τέλος του έτους

Η καμπάνια «Φοράτε Κράνος» του Υπουργείου Υγείας, με πρωταγωνιστή τον Άδωνι Γεωργιάδη ΒΙΝΤΕΟ

Επίδομα παιδιού: Ανοίγει στις 20 Δεκεμβρίου η ηλεκτρονική πλατφόρμα

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News