Θέατρο: Οδοιπορικό αυτογνωσίας και λύτρωσης – H σαιξπηρική τραγωδία ο «Βασιλιάς Ληρ»

Χριστίνα Κόκκοτα

Εις διπλούν κατά τη φετινή σεζόν στις αθηναϊκές αίθουσες ο «Βασιλιάς Ληρ», η σαιξπηρική τραγωδία, της οποίας ο ομώνυμος ρόλος δοκιμάζει τις φυσικές αντοχές και την ερμηνευτική ωριμότητα και αποτελεί όραμα, πρόκληση και κορύφωση της καλλιτεχνικής πορείας του ηθοποιού που τον αναλαμβάνει.

Εργο συγκλονιστικό σε δραματικότητα και καταιγιστικό σε ένταση, που δημιουργούν η ποικιλία των σκηνών και η εναλλαγή της δράσης, χτίζεται με ανθρώπινη ματιά, ποιητικό οίστρο και απαράμιλλη τεχνική. Αν και σε μια προσπάθεια επιγραμματικής αποτίμησης του περιεχομένου του έχει ονομαστεί «τραγωδία της φιλαυτίας και των γηρατειών», είναι προ πάντων και κατά βάθος η «τραγωδία του ανθρώπου», που ζούσε στην ψευδαίσθηση, ανανήπτει και ανακαλύπτει την αλήθεια.

Η άδικη μοιρασιά του βασιλείου του Ληρ, που πριμοδοτεί τη φίλαυτη και ματαιόδοξη Γκόνεριλ καθώς και τη φιλήδονη και άπληστη Ρέγκαν, αποκλείει όμως την τρυφερή Κορντέλια, τη μόνη που κρατά τον γηραιό βασιλιά σε επαφή με τον κόσμο και την πραγματικότητα, γίνεται η μοιραία αυθαιρεσία, που θα ανοίξει τον δρόμο για τη συνειδητοποίησή του.

Τσακισμένος ο Ληρ από την αχαριστία των θυγατέρων του και απογυμνωμένος από την αλαζονεία της εξουσίας, θα αφεθεί, στο γέρμα της ζωής του, μέσα στη δαντική κόλαση της φυσικής καταιγίδας, σε ένα οδοιπορικό αυτογνωσίας και συνείδησης της ανθρώπινης κατάστασης. Μέσα από την εσωτερική του λεηλασία, τον βαθύ σπαραγμό και την ανείπωτη οδύνη, σε κατάσταση έξαψης του νου –ένα είδος πνευματικής και όχι παθολογικής τρέλας– θα συναισθανθεί τη μηδαμινότητά του και θα βρει τη χαμένη του ανθρωπιά.

Ο αγώνας για ισχύ και επιβολή αλλά και η φθορά και η έκπτωση του ανθρώπου από την άσκηση και τη διαχείριση της εξουσίας είναι θέματα, που διαρρέουν σύνολη την τραγωδία, υπερβαίνοντας το πρόσωπο του κεντρικού ήρωα. Προδοσίες, ραδιουργίες και δολοφονίες με ελατήριο την κατάκτηση δύναμης διευρύνουν τον φαύλο κύκλο του αίματος και υπογραμμίζουν τα αβυσσαλέα εξουσιαστικά πάθη.

Ο συμπαθέστατος γελωτοποιός, αγαπημένη φιγούρα στη χορεία των σαιξπηρικών τρελών, γίνεται και εδώ ο καθρέπτης της αυτογνωσίας του βασιλιά, ο οποίος, στο κλείσιμο της τραγωδίας, αν και πεπτωκώς ήρωας, αποδίδεται από τον ελισαβετιανό βάρδο καθαρμένος, λυτρωμένος και υψωμένος στη συνείδηση των θεατών, πολύ πιο ανώτερος και μεγαλειώδης από τον κραταιά ηγεμόνα της αρχής.

Ο «Βασιλιάς Ληρ» παρουσιάζεται στο θέατρο Οδού Κεφαλληνίας, σε διασκευή του Στρατή Πασχάλη, που σέβεται το πνεύμα αλλά και το γράμμα του κειμένου, παρά τη συναίρεση προσώπων και καταστάσεων, υπό την εμπνευσμένη σκηνοθετική προσέγγιση του Στάθη Λιβαθινού. Τον γηραιό βασιλιά υποδύεται η εξαιρετική Μπέττυ Αρβανίτη, στην ωριμότερη στιγμή της μακράς διαδρομής της και είναι καθηλωτική. Τις τρεις θυγατέρες του υποδύονται οι: Εύα Σιμάτου (Ρέγκαν), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Γκόνεριλ) και Ερατώ Πίσση (Κορντέλια).

Στον ρόλο του έντιμου Εντγκαρ εμφανίζεται ο Αντώνης Γιαννακός, του Γκλώστερ  -παράλληλου προς τον Ληρ– ο Νέστορας Κοψιδάς, του δόλιου Εντμοντ ο Γκαλ Ρομπίσα και σε διπλή διανομή ως κόμης του Κεντ/Τρελός ο Νίκος Αλεξίου. Την όψη της παράστασης επιμελήθηκε η Ελένη Παναγοπούλου, το μουσικό ηχοτοπίο ο Τηλέμαχος Μούσας και τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου.

Σε φλαμένγκο εκδοχή, με live μουσική, χωρίς λόγο αλλά με εκφραστική κίνηση, το κορυφαίο σαιξπηρικό έργο παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά και στο Arroyo Dance Theater, με ψυχή της χοροθεατρικής παράστασης τον Σταύρο Λίτινα. Ενας πρωτότυπος θεατρικός άθλος που μαγνητίζει το βλέμμα και διεγείρει την ακοή, όπου τα πάντα υπονοούνται μέσα από την ενστικτώδη και πρωτόγονη έκφραση του σώματος.

*Της Χριστίνας Κόκκοτα, φιλόλογος-θεατρολόγος.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News