ΑΦΙΕΡΩΜΑ – Γεώργιος Παπανδρέου: «Μπορεί να κόβουν το ηλεκτρικό, αλλά όχι το ρεύμα του λαού»

Πελοπόννησος Newsroom

Πριν από 135 χρόνια σαν σήμερα, γεννήθηκε στην Αγία Μαρίνα Καλεντζίου ο Γεώργιος Σταυρόπουλος, γνωστός σε όλους μας ως Γεώργιος Παπανδρέου ή «Γέρος της Δημοκρατίας».

Των Απόστολου Αναστασόπουλου, Κωνσταντίνου Μάγνη

Ενας πολιτικός πρωτοπόρος για την εποχή του με πρωτοφανή για την εποχή «πέραση» στην κοινωνία. Για αυτή την αποδοχή που είχε στον κόσμο ο Γεώργιος Παπανδρέου, απευθυνθήκαμε στον πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και νομάρχη Δημήτρη Κατσικόπουλο και θα καταλάβετε τον λόγο.

Βάζοντάς μας στο κλίμα της εποχής, ο κ. Κατσικόπουλος υπενθύμισε την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα: «Η Δημοκρατία τότε έψαχνε τον βηματισμό της και η Ελλάδα προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της μετά από Παγκοσμίους Πολέμους και δικτατορίες. Ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε απέναντί του όλο το κατεστημένο της εποχής, το παλάτι αλλά και τη Δεξιά που είχε ρίζες στην Ελλάδα».

Και συνεχίζει: «Ηταν λαοφιλής ηγέτης και είχε μοναδικό χάρισμα επικοινωνίας με τον απλό πολίτη. Θυμάμαι πως ασκούσε μια γοητεία ο τρόπος του. Είχε και ευφράδεια λόγου ασφαλώς, αλλά ήταν και ιδιαίτερα εύστροφος. Σου έδινε την εντύπωση πως μπορούσε να αντιλαμβάνεται τα πράγματα σε κάθε χρονική συγκυρία».

Ζητήσαμε από τον κ. Κατσικόπουλο να επαναφέρει στη μνήμη του ενδεικτικές ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Παπανδρέου στην Αχαΐα. Ιστορίες που ουσιαστικά αναδεικνύουν τους λόγους που ο «Γέρος της Δημοκρατίας» ήταν τόσο λαοφιλής.

Θυμάται: «Την πρώτη φορά που τον συνάντησα κι ας ήμουν μόλις 5 ετών, το 1965. Εκανε περιοδεία τότε από την Αθήνα προς την Πάτρα. Περνούσε με το αυτοκίνητό του από την Παλαιά Εθνική και σταματούσε σε κάθε χωριό. Τότε, εγώ και η οικογένειά μου ζούσαμε στα Σελιανίτικα. Είχαμε ανέβει στα καφενεία που βρίσκονταν πάνω στον δρόμο και περιμέναμε να δούμε τον Παπανδρέου. Κατέβηκε από το αυτοκίνητό του και χαιρετούσε τον κόσμο έναν- έναν. Εκεί βρισκόταν και ο θείος μου Τάκης Κατσικόπουλος που εξελέγη βουλευτής το 1965. Αυτές οι εικόνες σημάδεψαν κι εμένα. Δεν είχα ξαναδεί την έκφραση της αγάπης του πλήθους. Είχαν στρώσει τον δρόμο με δάφνες»!

Μια δεύτερη ιστορία που ανέσυρε από τη μνήμη του ο Δημήτρης Κατσικόπουλος έρχεται από τα Καλάβρυτα: «Μου είχαν μεταφέρει μια δεύτερη ιστορία, που δείχνει τον τρόπο που λειτουργούσε και κέρδιζε τον κόσμο. Είχε έρθει στα Καλάβρυτα στο πλαίσιο της περιοδείας του και μιλούσε σε μια ταβέρνα στην κεντρική πλατεία. Εκείνη την εποχή έκανε πολύ συχνά διακοπές ρεύματος. Ενώ μιλούσε στους συγκεντρωμένους, ξαφνικά έπεσε το ρεύμα και είχε πει: “Μπορεί να κόβουν το ρεύμα το ηλεκτρικό, αλλά το ρεύμα του λαού δεν κόβεται με τίποτα”».

Μια δεύτερη σκηνή από την ίδια περιοδεία στα Καλάβρυτα, ισχυροποιεί την άποψη για το ιδιαίτερο επικοινωνιακό χάρισμα του Γεώργιου Παπανδρέου:«Η μάνα μου μου είχε μεταφέρει ένα άλλο περιστατικό από εκείνη τη μέρα. Είχε σηκώσει την κανάτα με το κρασί για να βάλει στα ποτήρια του κόσμου. Τότε, ο Παπανδρέου της ζήτησε να του δώσει την κανάτα για να σερβίρει ο ίδιος στον κόσμο. Ετσι κι έγινε. Χαριτολογώντας είχε πει: “Εμένα μου αρέσει να προσφέρω στον κόσμο’’».

Οι δύο σύντομες ιστορίες που θυμήθηκε ο Δ. Κατσικόπουλος αποτελούν δείγματα του επικοινωνιακού χαρίσματος του Γεώργιου Παπανδρέου. «Είναι πολλές οι ιστορίες και οι διηγήσεις για τον τρόπο που φερόταν και μιλούσε. Διέθετε ένα φοβερό χάρισμα επικοινωνίας και αμεσότητας με τον κόσμο, σε μια εποχή μάλιστα χωρίς επικοινωνιολόγους και τηλεοπτικά κανάλια να τον ακολουθούν σε κάθε βήμα του. Τότε ήταν όλα διαφορετικά. Ο πολιτικός είχε την άμεση επαφή με τον πολίτη» κατέληξε ο Δημήτρης Κατσικόπουλος.

Τι παράγει αυτός ο τόπος; Πολεμιστές ή ακροβάτες;

Από τα αναρίθμητα ιστορικά κείμενα και αφηγήματα που αποτυπώνουν τη διαδρομή του Γεωργίου Παπανδρέου, επιλέξαμε μια σχετικά άγνωστη πτυχή: Την πρώτη του μαχητική εμφάνιση στα κοινά, ως φοιτητή, τότε που συγκροτείται ένα φλογερό, αλλά άγουρο φοιτητικό κίνημα για να εναντιωθεί του μαθήματος της γυμναστικής. Οι φοιτητές προτιμούσαν κάτι πιο στρατοπρεπές, δοθέντος ότι η εποχή διέπεται από εθνικό οίστρο. Ενδεχομένως και αυτό να ήταν πρόφαση, και απλά να βαριούνταν την άσκηση. Ο Γ. Παπανδρέου, ως άλλος μεταγενέστερος Τσίπρας των καταλήψεων, ξεχωρίζει και ο Τύπος βλέπει στο πρόσωπό του έναν εξελίξιμο νέο.

Αντιγράφουμε από το βιογραφία «Γεώργιος Παπανδρέου» του Αργύρη Μαμαρέλη, εκδόσεις «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ», από τη σειρά «Ελληνες Πρωθυπουργοί και Πρόεδροι της Δημοκρατίας».

«Το 1904, αφού αποφοίτησε με άριστα από το Β’ Γυμνά­σιο -και πήρε μάλιστα και τις 100 χρυσές δραχμές του βρα­βείου πρωτεύσαντος- γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από πολύ νωρίς φάνηκε ότι ο σκοπός του δεν ήταν μόνο να γίνει ένας εξαιρετικός φοιτητής, αλ­λά και να αναλάβει θέση και ρόλο στη δημόσια σφαίρα. Ενα επεισόδιο που προέκυψε στη Σχολή, όταν ήταν τριτοετής, και το οποίο έμεινε στην ιστορία ως ‘’τα γυμναστικά’’ του Νοεμ­βρίου του 1907, θα γίνουν Παπανδρέου η πρεμιέρα μιας μακράς και ταραγμένης πολιτικής πορείας.
Μετά από τη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπι­ακών Αγώνων το 1896 και τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, η γυμναστική είχε καθιερωθεί ως ένα βασικό μάθημα σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Ο σκοπός ήταν από τη μια μεριά η συμβολή του μαθήματος στην υγεία των σπουδαστών και φοιτητών, αλλά και από την άλλη η στρατιωτική τους προ­ετοιμασία – στην πανεπιστημιακή βαθμίδα μάλιστα προβλέπονταν και καθαρά στρατιωτικές ασκήσεις οπλομαχητικής. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το μάθημα της γυμναστικής ήταν υπο­χρεωτικό. Οι φοιτητές όφειλαν να έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες παρουσίες στο μάθημα και να προσκομίσουν βεβαίωση επαρκούς φοίτησης.

Οι φοιτητές αντιδρούσαν στην υποχρεωτικότητα του μαθήματος. θεωρούσαν ότι το μάθημα είναι άσκοπο, αφού περιοριζόταν στη σουηδική γυμναστική και δεν περιλάμβανε στρατιωτική εκπαίδευση, ενώ κατηγορούσαν και τον γυμνα­στή για αυταρχικότητα. Η δυσαρέσκεια των φοιτητών κλιμακωνόταν και τον Νοέμβριο του 1907 πραγματοποιήθηκε φοι­τητική συγκέντρωση στα προπύλαια της Ακαδημίας.

Τα πνεύ­ματα είχαν πλέον οξυνθεί και οι φοιτητές, φωνάζοντας συνθή­ματα όπως «δεν είμαστε Σουηδοί» κατευθύνθηκαν στο γυμνα­στήριο, έσπασαν τις πόρτες και κατάστρεψαν τα αρχεία και τα παρουσιολόγια. Ο γυμναστής μόλις είχε προλάβει να ξεφύγει.

Oι φοιτητές εξέλεξαν μια επταμελή επιτροπή. Ανάμεσα στα μέλη αυτής, εκλεγμένος διά βοής, ήταν και ο Παπανδρέου. Το θέμα απέκτησε διαστάσεις και τα συλλαλητή­ρια ήταν πλέον καθημερινά.

Ο Παπανδρέου πλέον, χάρη στη ρητορική του δεινότητα, αναγνωρίζεται ως ένας από τους ηγέτες του κινήματος. Κα­τά τη διάρκεια ενός συλλαλητηρίου έξω από τη Βουλή ο Παπανδρέου, απευθυνόμενος στον πρόεδρο της Βουλής, Νικό­λαο Λεβίδη, του λέει: «Δεν θα πολεμίσωμε τους Τούρκους ή τους Βουλγάρους με σουηδικές ασκήσεις. Τι παράγει τέλος πάντων αυτός ο τόπος, πολεμιστές ή ακροβάτες;».
Ο υπουργός Παιδείας και η Σύγκλητος κρατούν σθενα­ρή στάση έναντι των φοιτητών και μάλιστα διακηρύττουν ότι οι πρωταίτιοι των επεισοδίων θα τιμωρηθούν αυστηρά.

Οι φοιτητές με τη σειρά τους παρέμειναν ανυποχώρητοι και αποφάσισαν να καταλάβουν το Πανεπιστήμιο. Η κυβέρνη­ση πληροφορείται τα σχέδια των φοιτητών και έστειλε ισχυ­ρή δύναμη 70 περίπου χωροφυλάκων για να πολιορκήσουν το Πανεπιστήμιο. Οι φοιτητές -ορισμένοι από τους οποίους ήταν ένοπλοι- καταφέρνουν και καταλαμβάνουν το Ανατο­μείο της Ιατρικής Σχολής και τη Νομική. Σημειώνονται επει­σόδια, ενώ ακούγονται και πυροβολισμοί. Η αντίδραση της Συγκλήτου είναι αμείλικτη. Αποβάλλεται δια παντός ο φοι­τητής Θεαγένης Θεοδωρίδης που θεωρείται επικεφαλής και πιο βίαιος. Ο Παπανδρέου μαζί με άλλους φοιτητές αποβάλ­λονται για δύο χρόνια. Ομως εκτός από τις πειθαρχικές ποι­νές, η εισαγγελία έκδωσε εντάλματα σύλληψης για πάνω από 20 πρωταίτιους. Ο Παπανδρέου μαζί με άλλους τέσσερις προ­φυλακίζεται για 27 ημέρες στις φυλακές Αβέρωφ, μέχρι τε­λικά να απαλλαγεί με βούλευμα.

Η υπόθεση των ‘’Γυμναστικών’’ έγινε πρώτο νούμε­ρο στην αθηναϊκή επιθεώρηση και έμπνευση για σαρκαστικά άρθρα στον Τύπο, όπως εκείνο του Γεώργιου Πωπ με τίτλο: ‘’Του Ελληνος ο τράχηλος μονόζυγον δεν υποφέρει. Ακόμα πιο άδοξα, ο Παπανδρέου μαζί με τους άλλους τιμωρημένουςφοιτητές αναγνώρισαν ως δίκαιη την τιμωρία τους, ζήτησαν από τη Σύγκλητο συγγνώμη και παρακάλεσαν να αναθεωρήσει τις ποινές τους.

Προφητικότατα η Ακρόπολις γράφει για αυτόν ότι είναι ένας φοιτητής ‘’με όλα τα στοι­χεία τα δεικνύοντα ότι θα διαπρέψη και εις το πρακτικόν του στάδιον’’. Την περίοδο εκείνη ωριμάζει μέσα του η σκέψη να αφοσιωθεί στην πολιτική. Μεταξύ των συμφοιτητών του θεωρείται πλέον ηγέτης και ήρωας. Ενα παράπλευρο όφελος είναι ότι έγινε και πολύ δημοφιλής μεταξύ των συμφοιτητριών του. Είναι εξάλλου εμφανίσιμος, ιδιαίτερα ψηλός, σχε­δόν δύο μέτρα, ενώ το ντύσιμό του είναι πάντα προσεγμένο.Μία από τις θαυμάστριές του ήταν και η συμφοιτήτριά του, Σοφία Μινέικο».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News