Νέο νομοσχέδιο για το κάπνισμα και το αλκοόλ – Αυστηρά πρόστιμα για προστασία των ανηλίκων

Πελοπόννησος Newsroom

Σε δημόσια διαβούλευση έθεσε το Υπουργείο Υγείας νέο νομοσχέδιο που επιχειρεί να ενισχύσει την αντικαπνιστική πολιτική της χώρας και να ενισχύσει την προστασία των ανηλίκων, τόσο από τον καπνό όσο και από το αλκοόλ. Το κείμενο περιλαμβάνει αυστηρές προβλέψεις για ελέγχους και κυρώσεις, επιχειρώντας να απαντήσει σε ένα πρόβλημα που παραμένει ανεξέλεγκτο σε πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.

Παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, η Ελλάδα συνεχίζει να εμφανίζει υψηλά ποσοστά καπνιστών και περιορισμένη εφαρμογή των νομοθετημένων περιορισμών. Το νομοσχέδιο έρχεται σε μια περίοδο όπου διαπιστώνεται ότι οι προηγούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις –παρότι αυστηρές στη θεωρία– παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστες στην πράξη.

Οι νέες ρυθμίσεις και οι κυρώσεις
Το νέο θεσμικό πλαίσιο θέτει στο επίκεντρο την αποτροπή πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και αλκοόλ. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται υποχρέωση επίδειξης εγγράφου ταυτοπροσωπίας σε κάθε αγορά τέτοιων προϊόντων, ενώ θεσπίζονται υψηλά πρόστιμα και ενδεχόμενη αφαίρεση άδειας λειτουργίας για τις επιχειρήσεις που παραβιάζουν το νόμο.

Συγκεκριμένα:

• Σε ανήλικους που καπνίζουν ή καταναλώνουν προϊόντα καπνού επιβάλλεται πρόστιμο από 50 έως 500 ευρώ.
• Σε υπευθύνους καταστημάτων που επιτρέπουν το κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ σε ανήλικους, τα πρόστιμα κυμαίνονται από 500 έως 10.000 ευρώ, με προβλεπόμενη προσωρινή ή και οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας σε περιπτώσεις υποτροπής.
• Ανάλογες κυρώσεις επιβάλλονται και για την είσοδο ανηλίκων σε κέντρα διασκέδασης και αμιγή μπαρ, με κλιμακωτές ποινές, που ξεκινούν από πρόστιμα 500 ευρώ και φθάνουν στην οριστική αφαίρεση της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης.

Ο διαχρονικός σκόπελος: η εφαρμογή των νόμων
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την επιτυχία της νέας προσπάθειας παραμένει η εφαρμογή των μέτρων. Παρά τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις της αντικαπνιστικής νομοθεσίας (τουλάχιστον δέκα μέχρι σήμερα), το πρόβλημα εντοπίζεται στην ανεπάρκεια ελέγχων και την έλλειψη συνέπειας στην επιβολή των κυρώσεων.

Η καθημερινότητα το αποδεικνύει: τασάκια εξακολουθούν να εμφανίζονται σε εσωτερικούς χώρους μπαρ και κλαμπ, ειδικά τις νυχτερινές ώρες, ενώ το κάπνισμα εντός εργασιακών χώρων δεν έχει εξαλειφθεί. Το ίδιο ισχύει και για ανοιχτούς χώρους όπου βρίσκονται παιδιά, όπως οι παιδικές χαρές, παρά τη σαφή απαγόρευση από προηγούμενη νομοθεσία.

Τι δείχνουν τα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας
Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) για το 2023:

• Διενεργήθηκαν 4.287 έλεγχοι, με παραβάσεις να εντοπίζονται μόνο σε 317 περιπτώσεις.
• Καταγράφηκαν 96 παραβάσεις από φυσικά πρόσωπα και επιβλήθηκαν 413 πρόστιμα, συνολικού ύψους 383.100 ευρώ.
• Σε διήμερη δράση τον Οκτώβριο 2024, από 52 ελεγχθείσες επιχειρήσεις διαπιστώθηκαν 15 παραβάσεις.

Αν και το έργο της ΕΑΔ θεωρείται κρίσιμο, οι παρεμβάσεις της δεν έχουν τη συχνότητα και την έκταση που απαιτεί το μέγεθος του προβλήματος.

Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί
Το νέο νομοσχέδιο καθορίζει με σαφήνεια τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Τις υγειονομικές υπηρεσίες των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού,
• Τη Δημοτική Αστυνομία,
• Τις Λιμενικές Αρχές,
• Το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ.,
• Καθώς και στελέχη της ΕΑΔ, για μικτά ή μεμονωμένα ελεγκτικά κλιμάκια.

Η εφαρμογή, όμως, παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, με τα τελευταία χρόνια να δείχνουν πως η θεωρητική πρόβλεψη για εκτεταμένους ελέγχους δεν μετουσιώνεται σε πράξη.

Ένα «στοίχημα» για τη δημόσια υγεία
Η προστασία των ανηλίκων από την έκθεση σε καπνό και αλκοόλ είναι θεμελιώδης στόχος κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Η πολιτική βούληση που εκφράζεται μέσα από το νέο νομοσχέδιο είναι ένα θετικό βήμα. Ωστόσο, χωρίς ουσιαστικούς και διαρκείς ελέγχους, οι προβλέψεις κινδυνεύουν να παραμείνουν γράμμα κενό, όπως έχει συμβεί κατ’ επανάληψη στο παρελθόν.

Η αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου απαιτεί συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων και ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Σε διαφορετική περίπτωση, οι προσπάθειες θα συνεχίσουν να «σκοντάφτουν» σε παγιωμένες πρακτικές και χαμηλές προσδοκίες.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News