Πειραϊκή – Πατραϊκή, το τέλος στα 1992
To ημερολόγιο έδειχνε 31 Οκτωβρίου όταν οι μηχανές της Πειραϊκής-Πατραϊκής έπαψαν να λειτουργούν. Ουσιαστικά, τότε μπήκε το τέλος, αλλά συντηρούνταν μια αισιοδοξία πως θα γίνουν προσφορές για τη διάσωση του εργοστασίου.
Τελευταία εβδομάδα λειτουργίας
Λίγο πριν κλείσει οριστικά το εργοστάσιο, το σωματείο εργαζομένων και Πατρινοί πραγματοποιούσαν μεγάλες πορείες σε δρόμους της πόλης.
1η Νοεμβρίου 1992 έγινε γνωστό ότι μόνο η Εθνική Τράπεζα είχε δείξει ενδιαφέρον για μονάδες του εργοστασίου
Τα περιθώρια στένευαν επικίνδυνα, λίγες μέρες πριν το «λουκέτο» υπήρχε φημολογούμενο ενδιαφέρον για την Π.Π. αλλά ποτέ δεν μετουσιώθηκε σε έγγραφη πρόταση.
Εντυσε, στόλισε, νοικοκύρεψε, έσβησε
Τελειώνοντας ο Οκτώβριος του 1992 κόπηκε οριστικά το νήμα μιας μακράς ιστορίας, ταυτισμένης όσο καμίας άλλης με τη Βιομηχανική ταυτότητα και τη νεότερη κοινωνική «φυσιογνωμία» της πόλης και της περιοχής.
Η «Πειραϊκή – Πατραϊκή», λόγω παράδοσης, εκτοπίσματος και γενικότερων συγκυριών της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής, αποτέλεσε- νεκρή και ζωντανή- συνώνυμο πολλαπλών σημάνσεων.
Υπήρξε φάρος της βιομηχανικής ζωής της πόλης επί δεκαετίες, τροφοδότης εισοδημάτων για χιλιάδες πατρινούς, πυρήνας εσωτερικής μετανάστευσης, κοινωνικός πυλώνας, εστία σημαντικής πολιτικής και συνδικαλιστικής δυναμικής. Κι ακόμα, παράγοντας εξωστρέφειας για το παραγωγικό δυναμικό της Πάτρας, χάρη στα αναγνωρίσιμα προϊόντα της που έδεσαν με την καθημερινή ζωή των Ελλήνων. Ηταν μια από τις επιφανέστερες βιομηχανίες στην χώρα, με επωνυμία και σήμα που διατηρούν ενεργό απόηχο ακόμα και σήμερα, έστω και στις παλαιότερες γενεές.
Κατά τις μέρες της κατάρρευσης, αποτέλεσε εμβληματικό μοντέλο της πολυθρύλητης κατηγορίας των «προβληματικών» επιχειρήσεων, πάνω στις οποίες έγιναν απέλπιδες πειραματισμοί, ιδεοληπτικές πολιτικές και θωπευτικές επιλογές που με τη σειρά τους προκάλεσαν κύματα απαξίας αλλά και πολιτικής διαπάλης.
Με το οριστικό λουκέτο, μετατράπηκε σε άψυχο κάστρο πίσω από το οποίο στοιχήθηκαν ετερώνυμοι παράγοντες, άλλος υπερασπιζόμενος δονκιχωτικά το άκυρο στοίχημα της επαναλειτουργίας, άλλος για να νομιμοποιήσει το αφήγημα του ύπουλου νεοφιλελεύθερου ψυχρού ιδεώδους, που εξυπηρετούσε την αντιπολιτευτική πολεμική της εποχής, άλλος εκτιμώντας ότι το κράτος όφειλε να αποτελεί εργοδότη, είτε μέσω του δημόσιου τομέα είτε μέσω του δημόσιου ταμείου.
Τριάντα χρόνια μετά
Η ζωή μπορεί να προχώρησε αλλά οι μνήμες δεν έσβησαν. Πως να συμβεί αυτό άλλωστε; Περισσότεροι από 3.000 εργαζόμενοι στην Πάτρα έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους, όταν έκλεισε οριστικά το εργοστάσιο της Πειραϊκής-Πατραϊκής την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου του μακρινού 1992. Μπορεί όμως η γη να χάθηκε, αλλά οι εργαζόμενοι δεν μετακινήθηκαν σπιθαμή. Ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Πειραϊκής-Πατρ
«Προβλήματα πάντα υπήρχαν, δεν εμφανίστηκαν μόνο μετά το 1990. Αυτό που μου έχει μείνει όμως ήταν η άνανδρη επίθεση σε βάρος των εργαζομένων από την τότε κυβέρνηση που μας είχαν αποκαλέσει κλέφτες και εγκληματίες. Για αυτές τις φράσεις είχε επέμβει η εισαγγελέας Πελεκανάκη. Τότε υπήρχαν κατηγορίες πως έριχναν οι εργαζόμενοι τις πρώτες ύλες του εργοστασίου στη θάλασσα μέσω του βιολογικού καθαρισμού. Στο δια ταύτα αποκαλύφθηκε από μια μετέ-πειτα απογραφή ότι δεν έλειπε ούτε μισός πήχης ύφασμα. Η δικαιοσύνη είχε σπεύσει και αθωωθήκαμε. Αν δεν ήμασταν εμείς μέσα στο εργοστάσιο, δεν θα είχαν σωθεί εξοπλισμοί αξίας εκατομμυρίων και περισσότερα από 4 εκατομμύρια μέτρα υφασμάτων» θυμήθηκε ο κ. Γκολφινόπουλος για εκείνη την εποχή.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι των μνημών του Διαμαντή Γκολφινόπουλου, ξεθάφτηκαν γεγονότα εκείνης της εποχής. Θυμάται ο τότε πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων: «Ντρεπόμασταν να κυκλοφορήσουμε. Το θέμα δεν ήταν το κλείσιμο του εργοστασίου, ήταν ο γενικός εμπαιγμός που είχαμε υποστεί. Ακόμα και αργότερα, το 1994 μας είχαν υποσχεθεί πως θα ξανάνοιγε το εργοστάσιο. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου ήθελε να ανοίξει το εργοστάσιο, αλλά ο Σημίτης είχε άλλη άποψη. Αγωνιστήκαμε πολύ και σκληρά. Είτε ως εργαζόμενοι έως το 1992, είτε αργότερα ως απολυμένοι μέχρι το 1997. Ακούσαμε πολλές υποσχέσεις, μέχρι που ο τότε υπουργός Βιομηχανίας Κώστας Σημίτης ξεκαθάρισε πως η Πειραϊκή-Πατραϊκή δεν ήταν στις βιομηχανίες που είχε ανάγκη η χώρα, χαρακτηρίζοντας τα προϊόντα μας ασήμαντα.
Γιατί έκλεισε η Πειραϊκή-Πατραϊκή;
Οι απόψεις διίστανται, η αλήθεια, όμως, είναι μια. Η Πειραϊκή-Παιραϊκή έκλεισε για πολιτικούς λόγους. Η τότε κυβέρνηση έκανε μια συμφωνία με τις Βρυξέλλες και αποφασίστηκε να μειωθούν τα αδράχτια στην Ελλάδα. Επειδή η Πειραϊκή-Πατραϊκή ήταν ήδη στις προβληματικές, το ξεχαρβάλωμα του κλάδου ξεκίνησε από εμάς. Εκλεισαν οι στρόφιγγες, δεν έδιναν χρήμα οι τράπεζες και τότε έκλεισε το 90% της κλωστοϋφαντουργίας στην Ελλάδα. Κάθε άλλη άποψη που κυκλοφορεί και ρίχνει ευθύνες είτε στον έναν κλάδο είτε στον άλλον είτε στους εργαζόμενους είτε στις τεχνικές υπηρεσίες δεν έχει καμία απολύτως βάση.
Ηταν πολιτικές επιλογές. Επουδενί δεν πρέπει να ρίχνουμε ευθύνες σε εργαζόμενους και σε ανθρώπους που εκείνη την περίοδο ήταν γύρω από την Πειραϊκή-Πατραϊκή. Πάρθηκε απόφαση στη Λισαβόνα το 1987 ότι το 90% των κλωστηρίων στην Ελλάδα έπρεπε να κλείσει, γιατί έγιναν κάπου αλλού κλωστήρια. Στο τέλος κέρδισαν η Ισπανία και η Πορτογαλία και έπειτα οι Ανατολικές χώρες. Υπήρχε κι ένα άλλο πρόβλημα. Κάθε φορά που ήταν να πάρουμε βαμβάκι για να περάσουμε τη χρονιά και να βγάλουμε κανονικά το νήμα, δεν παίρναμε ύλη για όλη τη χρονιά. Αυτό ήταν μείον για εμάς. Επίσης, κάποια στιγμή είπαν ότι η Πειραϊκή-Πατραϊκή χρωστάει 20 δις. Τα 20 δις δεν μας τα αφαιρέσανε ποτέ. Μας αφαιρούσαν τα 10, δουλεύαμε τρία χρόνια, συντηρούσαμε το εργοστάσιο και τα 10 γίνονταν και πάλι 20. Και μας έλεγαν ότι πάλι χρωστάμε! Αυτό έγινε για μια ολόκληρη ΙΟετία. Σας διαβεβαιώνω ότι και ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μας είπαν ότι η Πειραϊκή-Πατραϊκή δεν θα κλείσει. Δεν το ήθελαν. Τον μεν πρώτο τον είχα ακούσει προσωπικά σε μια ομιλία του στο Λιμάνι της Πάτρας ότι το εργοστάσιο δεν κλείνει, όμως, στη συνέχεια ήρθε η αρρώστια του πρώην πρωθυπουργού και δυστυχώς δεν προχώρησαν όλα όσα μας υποσχέθηκε. Και τον δεύτερο, επίσης, τον άκουσα με τα ίδια μου τα αυτιά να μας υπόσχεται το ίδιο, όταν πήγαμε 32 αυτοκίνητα στην Αθήνα και τον συνάντησα στη Βουλή μαζί με τον Παπαγεωργίου και τον Φαληρέα. Ο Μητσοτάκης μας είπε ότι η Πειραϊκή-Πατραϊκή δεν πρέπει να κλείσει, αλλά δεν πρέπει όμως να ασχολείται κι αυτός συνέχεια. Για εμένα ο υπεύθυνος που έκλεισε το εργοστάσιο κι έβαλε την οριστική ταφόπλακα ήταν ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος γιατί, κατά την κρίση μου, ήταν από τα ξένα λόμπι κι έκανε αυτό ακριβώς που δεν έπρεπε να κάνει…
Θα ανοίξει ποτέ στο μέλλον κάποια Πειραϊκή-Πατραϊκή;
Η ποιότητα της Πειραϊκής-Πατραϊκής ήταν κάτι το μοναδικό. Η ζωή είναι κύκλος είτε στην τέχνη είτε στην παραγωγική διαδικασία. Αν σου δώσουν ένα σφυρί και σου πουν να σπάσεις μύγδαλα, το πρώτο μύγδαλο δεν θα το πετύχεις και θα σπάσεις το δάχτυλό σου. Το δεύτερο μύγδαλο απλά θα το ακουμπήσεις. Το τρίτο μύγδαλο θα είναι αυτό που θα καταφέρεις να σπάσεις. Μετά από μισή ώρα θα σπας 10 μύγδαλα και μετά από λίγα χρόνια θα σπας 50 μύγδαλα το δευτερόλεπτο. Η επεξεργασία που είχε γίνει και η τεχνική που είχε αναπτύξει και ο τελευταίος εργαζόμενος μετά από 15-20 χρόνια εμπειρίας, ήταν ασύγκριτες.
Η Πειραϊκή-Πατραϊκή ήταν σχολείο. Πανεπιστήμιο. Πήγαινες και μάθαινες αυτό που έπρεπε να μάθεις και το 90% το μάθαινε σωστά. Είχε μια τέτοια παραγωγική διαδικασία και μια τέτοια οργανωτική δομή που ήθελες, δεν ήθελες θα δούλευες σωστά. Ανθρώπους που έρχονταν για δουλειά και δεν είχαν σχέση με τα εργοστάσια, η Πειραϊκή-Πατραϊκή τους έβγαζε τεχνικούς και μάλιστα καλούς. Αυτό είναι δύσκολο να το ξαναδούμε. Όπως και τη φίρμα της εταιρείας, που κι αυτή πουλήθηκε. Πειραϊκή-Πατραϊκή με αυτούς τους διευθυντές και με εκείνα τα στελέχη, με εκείνους τους εργαζόμενους και με τη σωστή νοοτροπία, είναι δύσκολο να ξαναδούμε. Πανί θα βγάζει, αλλά όχι εκείνης της ποιότητας. Εξάλλου από εκείνο το προσωπικό ο μικρότερος πρέπει να είναι τώρα στην ηλικία μου. Γιατί εγώ ήμουν από τη φουρνιά των μικρών. Οσο κι αν μας πονάει, η απάντηση δυστυχώς είναι όχι…
Το μικρό θαύμα
Ο Στράτος μας παρουσίασε ένα ρεαλιστικό Business-plan που εξασφάλιζε την παραμονή των περισσότερων εργαζομένων και προέβλεπετη πρόωρη συνταξιοδότηση όσων επιθυμούσαν.
Μετέφερα στο Πρωθυπουργό όλες τις πληροφορίες και του παρέδωσα και τον μακρύ κατάλογο με υπογραφές εργαζόμενων 0 Μητσοτάκης μου είπε ότι θα εξεταζε την περίπτωση να αναλάβει την ΠΑΤΡΑΪΚΗ ιδιώτης βιομηχανος και μάλιστα μου ανέφερε και το όνομα γνωστού πατρινού.
Οι κομματικοί εγκάθετοι λυσσάξαν και είπαν μόνο πάνω από το πτώμα τους θα έμπαιναν στο ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ο Στράτος και οι συνεργάτες του. Παρα το κλίμα της τρομοκρατίας εγω πίστευα ότι είχα καθήκον να ενημερώσω τους εργαζόμενους και το σωματείο για τις σκέψεις και προτάσεις του Μητσοτάκη.
Πολλοί από την τοπική ηγετική ομάδα είχαν διαφορετική προσέγγιση και έτσι πήγα συνοδευόμενος από το ΓΑΛΑΖΙΟ συνδικαλιστή Παν.Πτερνεα και ακόμα δυο τρεις της ΔΑΚΕ. Χιλιάδες στην είσοδο μας περίμεναν αφιονισμένοι και φώναζαν καλύτερα να μείνει κλειστή η Πατραϊκή , παρά να γίνει αποδεκτή η πρωτοβουλία ΝΙΚ0Λ0Π0ΥΛ0Υ γιατί θα ψηφιζόταν και ίσως να εκλεγόταν Δήμαρχος ΠΑΤΡΕΩΝ ο Νεοδημοκράτης βουλευτής Νίκος Νικολόπουλος.
Σε αυτή την ταραγμένη χρονικά στιγμή, ο τότε πρόεδροςτου Σωματείου Εργαζομένων «Αλληλεγγύη» μπήκε μπροστά με συνοδέυσε και χάρη στην υπεύθυνη στάση του, δεν είχαμε θύματα και η συνάντηση που ακολούθησε ήταν εξαιρετικά ενθαρρυντική.
Ο Στράτος έκανε και τις δικές του επαφές με πάρα πολλούς εργαζομένους και συνδικαλιστές που δεν δημοσιοποιήθηκαν ποτέ! Ενημέρωσα και πάλι τον Πρωθυπουργό, ο οποίος, άναψε το πράσινο φως.
Ο Μητσοτάκης τότε έβαλε μία μόνον βασική προϋπόθεση, ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ.
Το ΠΑΣΟΚ όμως είχε «χύσει το πετρέλαιο» και ένα σπίρτο, έφτανε να γίνει το κακό.
Η προσπάθεια παρόλα τα εμπόδια συνεχίζεται και κορυφώνεται.
0 Στράτος βρίσκει σημεία επαφής με τους συνδικαλιστές, και τότε εγώ ανέλαβα ρόλο «Κόφι Ανάν».
Η Ντόρα Μπακογιάννη -τότε υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ – έρχεται στη Πάτρα για να χαιρετίσει την κεντρική προεκλογική συγκέντρωσή μου, λίγες ημέρες πριν τις δημοτικές εκλογές, στην πλατεία Γεωργίου και να μεταφέρει, το χαρμόσυνο μήνυμα ότι ξανανοίγει η Πειραϊκή – Πατραϊκή.
Στο ξενοδοχείο Αστήρ γίνεται μυστική συνάντηση . Στη συνάντηση ήρθε ο πρόεδροςτου σωματείου Ν. Γατομάτης, που έδωσε δυνατή μάχη για την επαναπρόσληψη των απολυμένων.
Οφείλω να υπογραμμίσω ότι και οι τρεις μας -Ντόρα-Γατομάτης- Νικολόπουλος, είχαμε κοινή επιθυμία και απόφαση να ανοίξει ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ την άλλη μέρα το εργοστάσιο. Μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις καταλήγουμε:
1. Άμεση επαναπρόσληψη 72 που ήταν εργαζόμενοι με ειδικές ανάγκες Α.Μ.Ε.Α.
2. Κάθε χρόνο που θα συνταξιοδοτούνται περί τους 100 θα επαναπροσλαμβάνονται 100 από τους απολυμένους, με κοινωνικά κριτήρια και όχι με «βουλευτικά μπιλιετάκια».
Τη συμφωνία έμεινε να επικυρώσει ο Πρωθυπουργός, αλλά είχαν περάσει τα μεσάνυχτα και ο Μητσοτάκης κοιμόταν.
Δώσαμε τότε νέο ραντεβού στις 6:30 το πρωί, όπου η Ντόρα μίλησε με τον πατέρα της και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πήρε την ευθύνη της υλοποίησης των ορών της συμφωνίας και της εξασφάλισης κρατικής επιχορήγησης και οι συνδικαλιστές την τήρηση της εργασιακής ειρήνης.
Και ω του θαύματος!
Ανοιξαν και πάλι οι πόρτες του εργοστασίου. Οι μηχανές και οι αργαλειοί μπήκαν πάλι σε λειτουργία.
Αναμνήσεις του 1961
Κατά το έτος 1961 είχον την ιδέαν της δημιουργίας μιας σειράς κλωστηρίων και κλωστοϋφαντηρίων βάμβακος εις την Ελλάδα με σκοπόν την εξαγωγήν, της τάξεως συνολικής δαπάνης 25.000.000 περίπου δολλαρίων και την ιδέαν ταύτην ανεκοίνωσα εις την Κυβέρνησιν δι’ εκθέσεώς μου υποβληθείσης εις το Υπουργείο Συντονισμού. Εις την έκθεσιν προεβλέπομεν την ίδρυσιν δύο κλωστηρίων των 35.000 ατράκτων έκαστον, δύο κλωστοϋφαντηρίων ίσων ατράκτων και 2.000 ιστών έκαστον και ενός φινιριστηρίου, καλύπτοντος την επεξεργασίαν των υφασμάτων της παραγωγής των 4.000 ιστών.
Πάντα τα ανωτέρω, εφόσον η Κυβέρνησις θα εδέχετο να τα συμπεριλάβη εις το κυβερνητικόν πρόγραμμα, όπερ θα υπεβάλλετο εις τους Αμερικανούς προς χρηματοδότησιν και υπό την προϋπόθεσιν ότι θα εξεκινούσαμεν με την ίδρυσιν ενός μόνον κλωστηρίου 35.000 ατράκτων και εφόσον θα διεπιστώναμεν εκ της λειτουργίας του ότι ηδυνάμεθα να επιτύχωμεν συναγωνιστικόν κόστος και διάθεσιν της παραγωγής αύτού εις το εξωτερικόν, θα προχωρούσαμε κατόπιν εις την περαιτέρω εκτέλεσιν του προγράμματος.
* Από την “Π” της 25-10-2022
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
