Πολυτεχνείο – Κώστας Βογιατζής: Ο ενορχηστρωτής της κατάληψης του Πανεπιστημίου Πατρών, εξιστορεί στην «Π» 49 χρόνια μετά

Χρήστος Βεργανελάκης

Ο Κώστας Βογιατζής, ο «ενορχηστρωτής» της κατάληψης του Πανεπιστημίου Πατρών από τις 15 έως τις 17 Νοέμβρη του 1973, μιλάει στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» και αφηγείται άγνωστα σε πολλούς γεγονότα από κείνες τις αλησμόνητες και ιστορικές μέρες…

Ηταν φοιτητής στο Μαθηματικό Τμήμα. Και πρόεδρος των περίφημων επαναστατικών γενικών συνελεύσεων των φοιτητών, τις «επίμαχες ημέρες» στις οποίες αποφασίστηκε η είσοδος και η κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών (στο χώρο του νυν παραρτήματος, στην Κορίνθου…).

Eγινε γνωστός σ’ όλη την Ελλάδα, στα φοιτητικά κινήματα, στο Πανεπιστήμιο, στην Ασφάλεια, παντού, ως «Γκάζης». Του βγήκε από το Γκας (στα αμερικάνικα ο Κώστας) και το Γκας μετατράπηκε σε «Γκάζης»!

Πλήρωσε την ηγετική δράση του στο Φοιτητικό Κίνημα με ένα μήνα φυλακή στον Κορυδαλλό και δύο μήνες κράτηση σε Αστυνομικό Τμήμα!

Του ζήτησα να μου πει με «δυο λόγια» τι του έχει μείνει χαραγμένο σε μυαλό και ψυχή από ‘κείνη την ιστορία: «Οτι με τη δημιουργία Κινημάτων μπορείς να αντιμετωπίσεις ακόμα και πανίσχυρους εχθρούς. Δεν πρέπει, όταν νιώθουμε αδικημένοι ή κατατρεγμένοι, να μένουμε με σταυρωμένα χέρια. Η δημοκρατία χρειάζεται συνεχώς επαγρύπνηση, προστασία και αυτοπροστασία».

Λίγους μήνες πριν τα γεγονότα του Νοεμβρίου του ’73. Φοιτητοπαρέα στο Μονοδένρι. Ο Κώστας Βογιατζής είναι δεύτερος από αριστερά (με το σακάκι, τα μαλλιά, τα γένια και τα γυαλιά)

Την Κυριακή ο Κώστας Βογιατζής κλείνει τα 75 του χρόνια. Οι εξομολογήσεις του στην «Π» για ‘κείνες τις δύο μέρες και για όσα ακολούθησαν

-Οι συνελεύσεις που έγιναν τις επίμαχες μέρες ήταν δύο: η πρώτη έγινε το απόγευμα της 15ης Νοεμβρίου, στην οποία αποφασίστηκε η κατάληψη του Πανεπιστημίου και η δεύτερη το πρωί της 16ης Νοεμβρίου, όπου αποφασίστηκε η συνέχιση της κατάληψης. Πρωί Παρασκευής, η επιτροπή περιφρούρησης αρνήθηκε την είσοδο στον καθηγητή Γούδα. Ο Γούδας προφανώς ήρθε για να δείξει σε κάποιους ότι σαν αντιπρόεδρος ενδιαφέρθηκε να δει τι συμβαίνει. Το ότι δεν του επετράπη η είσοδος ήταν μια καλή δικαιολογία γι’ αυτόν. Ο Τάγαρης δεν θα τολμούσε ποτέ να έρθει.

-Δεν θυμάμαι πότε άρχισε να λειτουργεί ο ραδιοφωνικός σταθμός της κατάληψής μας. Σίγουρα δούλευε την Παρασκευή. Ο Αντώνης Τσουρινάκης έκανε καλή δουλειά παρά τις τεχνικές δυσκολίες που συνάντησε. Σημαντικά βοήθησε και ο Χρ. Λέφας, γιος καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών.

-Γύρω στο μεσημέρι ακούστηκε ότι ο Κ. Στεφανόπουλος ζήτησε να δει την επιτροπή στο γραφείο του. Κάποιοι θερμόαιμοι (ίσως ο Πουντουράκης) είπαν: «Ας έρθει εδώ, στην κατάληψη». Δεν έγινε τελικά συνάντηση. Γύρω στις 3 μετά το μεσημέρι άρχισε η προετοιμασία της διαδήλωσης. Θα ξεκίναγε από την Κορίνθου μπροστά στο Πανεπιστήμιο. Η διαδήλωση εξελίχτηκε σε πολύ μεγάλη. Ειπώθηκε πως ο κόσμος που πήρε μέρος ισοδυναμούσε με κεντρική προεκλογική συγκέντρωση μεγάλου κόμματος.

-Η διαδήλωση επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο μετά τις 9 το βράδυ. Ηταν ένα τεράστιο πλήθος που βούιζε. Tα συνθήματα είχαν αγριέψει.«Παπαδόπουλε ληστή, Αγγελή βασανιστή». Στην Αθήνα τα γεγονότα είχαν προχωρήσει πολύ και είχε καταληφθεί το κτίριο της Νομαρχίας. Αρχίσαμε την ετοιμασία για το πώς θα περάσουμε τη νύχτα. Υπήρχε η αίσθηση ότι δεν θα ήταν εύκολη νύχτα. Κλειδαμπαρώσαμε και οχυρώσαμε την πίσω πόρτα του κτιρίου αυτή που έβγαζε στην οδό Κανακάρη, που ήταν ίδια με την κεντρική.

-Μάθαμε ότι το τανκ είχε μπει στο Πολυτεχνείο. Τα παιδιά που ήταν στο γραφείο τηλεφωνούσαν σε φίλους τους στην Αθήνα και εκείνοι τους έβαζαν τον σταθμό του Πολυτεχνείου στο ακουστικό. Είχε έρθει στην κατάληψη ο Ασημάκης Φωτήλας, πρώην βουλευτής Αχαΐας. Είχε πάρει μέρος στη διαδήλωση και κατόπιν είχε πάει με την παρέα του σε ταβέρνα για φαγητό. Αργά το βράδυ πέρασε από τον σιδηροδρομικό σταθμό (που πάντα διανυκτέρευε) για να πάρει τσιγάρα. Από τον περιπτερά έμαθε για το τανκ στο Πολυτεχνείο.

-Θεώρησε υποχρέωσή του να έρθει στην κατάληψη για να μας ενημερώσει. Δεν μπορούσε να ξέρει ότι ξέραμε. Ούτε εγώ ήξερα ότι μ’ αυτόν τον αξιόλογο άνθρωπο θα μου πρόκυπτε μια πολύ καλή φιλική σχέση. Στη μίνι σύσκεψη που κάναμε στην αίθουσα του ισογείου ήμασταν με το ζόρι 6 ή 7 μέλη της επιτροπής και ο Ασημάκης Φωτήλας. Ομόφωνη ήταν η απόφαση μας. Προσωπικά δεν είχα κανένα δισταγμό σχετικά με την τοποθέτηση μου. Αφού έπεσε το «Κάστρο του Πολυτεχνείου» στην Αθήνα, το οποίο είχαμε δηλώσει ότι ακολουθούμε, δεν είχε κανένα νόημα να εκθέσουμε σε κινδύνους, ακόμα και αιματοχυσίας, τις εκατοντάδες των φοιτητών που ήταν μέσα στη δική μας κατάληψη. Θα αποχωρούσαμε».

-Φύγαμε από το Πανεπιστήμιο στην Πάτρα γύρω στις 4 τα ξημερώματα. Είχαμε μείνει οι τελευταίοι 10–15. Μέλη της επιτροπής και βασικά στελέχη της κατάληψης. Εριξα μια ματιά έξω από την είσοδο. Φαινόταν περιπολικό σε απόσταση 50–60 μέτρων. Δεν μπορούσαμε πια να φύγουμε από την κεντρική. Μέσα από το παραθυράκι μιας τουαλέτας, περάσαμε δίπλα σε ένα μαρμαράδικο και από τη μάντρα του στην αυλή μιας μικρής μονοκατοικίας.Από την αυλή στην πόρτα της μονοκατοικίας ξεκινούσε ένας μικρός διάδρομος του σπιτιού, που στην άλλη του άκρη ήταν η πόρτα που έβγαζε στον δρόμο. Την οδό Αράτου. Η ηλικιωμένη γυναίκα που έμενε στο σπιτάκι, έκπληκτη μάς ρώτησε: «Παιδιά από ‘δω θα περάσει όλο το Πανεπιστήμιο;» «Όχι, κυρία, καμιά δεκαριά είμαστε…», της είπα.

-Μ’ έπιασαν το βράδυ της ίδιας μέρας, 17 Νοέμβρη, γύρω στις 10, σ’ ένα σπίτι φίλων στα Μποζαϊτικα που κρυβόμουν. Προφανώς, κάποιος έμαθε πως κατέφυγα εκεί, τον σάπισαν στο ξύλο και μαρτύρησε…Να καταλάβετε, ότι βγαίνοντας τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου από το Πανεπιστήμιο, και ψάχνοντας πού να κρυφτούμε, υπήρχε ένας φοιτητής που είχε ένα μικρό ΙΧ. Με πήρε αυτός… Το ότι μπήκα σ’ αυτό το ΙΧ το είδαν καμιά δεκαριά άτομα. Ε, ένας απ’ αυτούς το ‘πε, μετά από τόσο ξύλο που έφαγε, η Ασφάλεια βρήκε πού έμενε το παιδί με το ΙΧ και μ’ έπιασαν κι εμένα.

-Ακόμα θυμάμαι πόσο ξύλο έφαγα… Εμεινα κάποιες μέρες εδώ στην Ασφάλεια. Σάββατο βράδυ με συνέλαβαν, έμεινα μέσα ως τις 25 του μήνα που έγινε το πραξικόπημα του Ιωαννίδη και την επόμενη μέρα, Δευτέρα πρωί, με πήγαν Κορυδαλλό για προφυλάκιση. Φυλακίστηκα για πάνω από ένα μήνα και κρατήθηκα για άλλους δύο μήνες… Αρχικά, φυλακίστηκα στον Κορυδαλλό για τη συμμετοχή μου στην εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου στο Πανεπιστήμιο. Με παρέπεμψαν για δίκη στο Στρατοδικείο, το οποίο βεβαίως ουδέποτε εκδίκασε την υπόθεση γιατί έπεσε η χούντα. Εμεινα στη φυλακή μέχρι μέσα Δεκεμβρίου και με άφησαν λίγο πριν τα Χριστούγεννα.

-Και μετά, την άνοιξη του ’74, από τέλη Φλεβάρη μέχρι τέλη Απρίλη, με συνέλαβαν πάλι, με εντολή του καθεστώτος Ιωαννίδη, και κρατήθηκα στην Ασφάλεια Πάτρας για προληπτικούς λόγους επί δύο μήνες. Ηθελε το καθεστώς Ιωαννίδη να κρατάει σε ασφαλίτικη απομόνωση τους πρωταίτιους της εξέγερσης για να φοβούνται οι υπόλοιποι… Και έμεινα για πάνω από δύο μήνες στο 4ο Αστυνομικό Τμήμα της Πάτρας, που ήταν τότε στα Γύφτικα.

-Στην υπόθεση της προφυλάκισής μας στον Κορυδαλλό, το καθεστώς της χούντας ενέπλεξε και πολιτικά πρόσωπα από την Αχαϊα, για να δείξει ότι κάποιοι πολιτικοί παρακίνησαν φοιτητές για εξέγερση. Ηταν ο μακαρίτης ο Ασημάκης Φωτήλας, ο Παπαγιαβής και ο Μπεκίρης, ο πρώην υφυπουργός. Τους συνέλαβαν κι αυτούς, με την κατηγορία ότι υποκίνησαν την κατάληψη των φοιτητών. Και φυσικά συνέλαβαν και κάμποσους αριστερούς.

Τελικά, μόνο ο Φωτήλας προφυλακίστηκε στον Κορυδαλλό μαζί μ’ εμένα και με τ’ άλλα παιδιά της συνέλευσης. Και ο Τσαφούλιας προφυλακίστηκε, που εκ των υστέρων είχε βγει βουλευτής με τον Τσοβόλα. Και ο Μίμης ο Γεωργόπουλος, ο δικηγόρος, που είχε εκλεγεί και βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ μετά. Ο Χατζηγιάννης, ο Αντωνόπουλος από την Αριστερά κι αυτοί μαζί μας στην προφυλάκιση.

«Γι’ αυτό χάνεται η έννοια της διεκδίκησης…»

Πώς εξηγεί, άραγε, ο κ. Βογιατζής ότι η τωρινή γενιά των φοιτητών και της νεολαίας απέχει, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, από συγκροτημένες Κινηματικές δράσεις;

«Δυστυχώς, στις μέρες μας λείπουν τα Κινήματα, και αυτό ισχύει και για τα Φοιτητικά Κινήματα. Εκείνες τις εποχές, οι φοιτητές προσδοκούσαν με το πτυχίο τους μια επαγγελματική αποκατάσταση. Και γι’ αυτό έμπαιναν σε διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων απ’ όταν ήταν φοιτητές ακόμα. Από την ώρα, όμως, που, εδώ και χρόνια, το πτυχίο στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποδίδει τίποτα, χάνεται και η έννοια της διεκδίκησης. Ο φοιτητικός συνδικαλισμός, δηλαδή, είναι προάγγελος του επαγγελματικού συνδικαλισμού. Αφού δεν υπάρχει το δεύτερο, μοιραία ατονεί και το πρώτο…».

O Κώστας Βογιατζής γεννήθηκε στον Βόλο. Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της ΕΦΕΕ το 1975. Μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας «Ρήγας Φεραίος» το 1974–1976. Στέλεχος του ΚΚΕ εσωτερικού 1977–1987.Μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ το 1999–2000 και το 2002–2003 και της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ 2015–2016. Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Μαγνησίας 2015–2021.

ΒΙΒΛΙΟ. Χθες το βράδυ, οι εκδόσεις «Το Δόντι» παρουσίασαν το βιβλίο του Κώστα Βογιατζή «Νοέμβρης ’73… Πάτρα» στο Mosaic Hub (Ερμού 112, Μαρκάτο) στην Πάτρα.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News