Μισός αιώνας ΠΑΣΟΚ: Οταν ανέτειλε ο «πράσινος» ήλιος

Ακριβώς 50 χρόνια πριν. Μισός αιώνας. Τέτοια μέρα, σαν σήμερα. Τρεις του Σεπτέμβρη, 1974. Μια ημερομηνία που έγινε ορόσημο για το ΠΑΣΟΚ, αλλά και για την Ελλάδα!

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε στην αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου «Κινγκς Παλάς» στην Αθήνα την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ.

Δεκαοκτώ ημέρες μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο γιος του Γέρου της Δημοκρατίας θα άνοιγε τα χαρτιά του.
Μετά την πτώση της Χούντας, που τον βρήκε στο Τορόντο του Καναδά, αναχώρησε αμέσως για το Λονδίνο, όπου είχε την έδρα του ένα κλιμάκιο του ΠΑΚ. Στο ξενοδοχείο «Κάμπερλαντ» τον συνάντησε ο Α. Τσοχατζόπουλος που ήλθε από το Μόναχο και δύο μέρες αργότερα πήραν το αεροπλάνο για τη Γερμανία, όπου βρισκόταν η κύρια δύναμη του ΠΑΚ και τα περισσότερα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου.

Οι Κ. Σημίτης, Ι. Τσεκούρας, Γ. Τσουγιόπουλος, Δαμ. Βασιλειάδης, Μιχ. Χαραλαμπίδης, Ι. Ζαφειρόπουλος ήταν από τους πρώτους που άκουσαν τον Ανδρέα Παπανδρέου να λέει: «Θα μετεξελιχθούμε σε πολιτικό κόμμα».

Οταν πληροφορήθηκε ότι στην Αθήνα μια ομάδα βουλευτών, υπό τον Γιάννη Αλευρά και τον Γιάννη Χαραλαμπόπουλο κινούνταν για την ανασύσταση της Ενωσης Κέντρου, αντέδρασε έντονα: «Να τους πείτε να τ΄ αφήσουν αυτά».

Στις 6 Αυγούστου συγκάλεσε στο Βίντερτουρ της Ελβετίας το Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΚ που αποφάσισε κατά πλειοψηφία την αυτοδιάλυσή του, χωρίς να το ανακοινώσει.

Ο Α. Παπανδρέου επέστρεψε στην Αθήνα στις 16 Αυγούστου. Οταν πήγε στο Α΄ Νεκροταφείο και προσκύνησε στον τάφο του Γεωργίου Παπανδρέου, πολλοί θεώρησαν ότι τελικά θα εμφανιστεί ως διάδοχος του Γέρου στην ηγεσία της Ενωση Κέντρου.

Πρώτος και καλύτερος ο Γιάννης Αλευράς, που δεν έκρυβε ότι δεν τον ενθουσίαζε η ιδέα να μπει στο ίδιο κόμμα με τους αχτένιστους νεαρούς που συναντούσε στο Καστρί ο Ανδρέας Παπανδρέου! «Αυτοί δεν έχουν ούτε ψήφο» του έλεγε.

Οταν ο Ανδρέας τού έδωσε να διαβάσει το κείμενο που είχε φέρει μαζί του, ο Γ. Αλευράς θορυβήθηκε: «Ανδρέα, τι πας να κάνεις; Εδώ έχουμε έτοιμο κόμμα, πειράματα θα κάνουμε;».

Την εβδομάδα που προηγήθηκε της 3ης Σεπτεμβρίου, υπήρξαν πολλές συναντήσεις, συζητήσεις και διενέξεις.
Ολα αυτά τροφοδοτούσαν το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων που τον περίμεναν εκείνο το μεσημέρι, κυρίως για να διαπιστώσουν ποιοι τελικά θα τον ακολουθούσαν στο εγχείρημά του.

Εφτασε με αρκετή καθυστέρηση στο ξενοδοχείο. Φορούσε μαύρο δερμάτινο σακάκι, άσπρο πουκάμισο χωρίς γραβάτα, φαρδιά δερμάτινη ζώνη, είχε φαβορίτες και ήταν πιο αδύνατος από ό,τι τον ήξεραν επτά χρόνια πριν.

Σύμφωνα με την… ταξιθεσία, στις πρώτες σειρές έπρεπε να κάθονται πολλοί νέοι, για να αναδειχθεί και το αντίστοιχο μήνυμα μέσα από τις φωτογραφίες που θα δημοσιεύονταν στις εφημερίδες της επομένης. Οι σχεδιασμοί ανατράπηκαν και μπροστά βρέθηκαν κυρίως πολιτευτές της Ενωσης Κέντρου. Πλην της πρώτης σειράς, όπου κάθισαν οι Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, Κώστας Σημίτης, Γιάννης Κουτσοχέρας, Νίκος Μιχαλόπουλος, ο καθηγητής Σάκης Καράγιωργας, η Σύλβα Ακρίτα. Το πρόσωπο που τραβούσε την προσοχή όμως ήταν η λαίδη Αμαλία Φλέμινγκ.

Στην πρώτη σειρά επίσης καθόταν η Μαργαρίτα Παπανδρέου, η οποία ακολούθησε τον Ανδρέα Παπανδρέου σε όλη την προεκλογική περίοδο

Ο Ανδρέας Παπανδρέου διάβασε ο ίδιος -όρθιος- ολόκληρη τη Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη.

Το ΠΑΣΟΚ, εφτά χρόνια μετά, έγινε «θεσμός» για την Ελλάδα! Ποτέ άλλοτε κόμμα με τη λέξη «σοσιαλιστικό» στον τίτλο του δεν έχει καταφέρει να κυβερνήσει τόσες τετραετίες.

Το ΠΑΣΟΚ, 50 χρόνια μετά, ψάχνει και ψάχνεται. Δεν μπορεί να γράψει, εδώ και χρόνια, ούτε καν το 15 στο εκλογικό ποσοστό του.

Σε ένα μήνα, περίπου, θα εκλεγεί ο νέος πρόεδρος του Κινήματος, με την προοπτική να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ ξανά στην κορυφή!

H ιστορική διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου

Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου είχε κυρίως τη σφραγίδα του ΠΑΚ.

Το πρώτο σχέδιο γράφτηκε στο Μόναχο, «με εντολή του αρχηγού του ΠΑΚ», από τους Γιώργο Λιάνη, Παναγιώτη Μαντά, Θόδωρο Αγγελόπουλο, Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Σωτήρη Κωστόπουλο, Γιώργο Τσουγιόπουλο, Γιάννη Ζαφειρόπουλο -οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις οργανώσεις της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Αμερικής και της Ιταλίας , συν τους Ακη Τσοχατζόπουλο και Γιώργο Παπαγιαννόπουλο από το Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΚ. Το κείμενο εστάλη στον Ανδρέα Παπανδρέου στο Λονδίνο και το έφερε μαζί του στην Ελλάδα.

H τελική επεξεργασία της Διακήρυξης έγινε το μεσημέρι της 2ας Σεπτεμβρίου 1974 στην τραπεζαρία του σπιτιού του Ανδρέα Παπανδρέου στο Καστρί.

Ο Παπανδρέου είχε αναθέσει την επιμέλεια στον Γιάννη Ζαφειρόπουλο, στον καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μανώλη Παπαθωμόπουλο και στον Δαμιανό Βασιλειάδη, όλοι ηγετικά στελέχη του ΠΑΚ.

Από την επταμελή ιστορική ομάδα που διαμόρφωσε τη Διακήρυξη στο Μόναχο έχουν αποβιώσει ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, ο Δαμιανός Βασιλειάδης και ο Γιώργος Τσουγιόπουλος. Εν ζωή είναι ο Κίμων Κουλούρης, ο Γιάννης Ζαφειρόπουλος, ο Σωτήρης Κωστόπουλος και ο Γιώργος Παπαγιαννόπουλος (Μάλλιας).

Οι εισηγήσεις, τότε, ήταν πολλές για το όνομα. Κάποιοι έκαναν λόγο για Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλοι πρότειναν Εργατικό Κόμμα. Ορισμένοι υποστήριξαν την πρόταση Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Αναγέννηση της Ελλάδας (ΠΑΣΟΚΑΕ). Αλλά υπήρξαν αντιρρήσεις καθώς κάποια στελέχη εξέφρασαν την άποψη ότι η λέξη Αναγέννηση παραπέμπει στη χούντα.

Ο Κώστας Σημίτης επέμενε ότι πρέπει να προηγηθεί το επίθετο «δημοκρατικό» του «σοσιαλιστικού». Ο Αντώνης Λιβάνης πρότεινε ο όρος «σοσιαλιστικό» να αντικατασταθεί με τον όρο «δημοκρατικό». Τελικά ετέθη σε ιδιότυπη ψηφοφορία το θέμα και η πλειοψηφία αποφάσισε υπέρ της άποψης του Παπανδρέου.

Ενα από τα πρώτα προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ήταν η επιμονή πολλών επιφανών κεντρώων πολιτικών να ηγηθεί της Ενωσης Κέντρου με ανανεωμένη φυσιογνωμία. Υπέρ αυτής της λύσης ήταν, μεταξύ άλλων, ο προδικτατορικός διευθυντής του πολιτικού γραφείου του, Αντώνης Λιβάνης, ο Γιάννης Αλευράς και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος. Ο Ανδρέας δεν φαίνεται να πήρε σοβαρά την προοπτική αυτή και συζητούσε μαζί τους για χάρη της συζήτησης. Ηταν αποφασισμένος να ηγηθεί ενός νέου κόμματος κι εκεί κατευθύνονταν οι ουσιαστικές συζητήσεις με τους στενούς του συνεργάτες.

Κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας της ιδρυτικής διακήρυξης του νέου πολιτικού σχηματισμού τέθηκε και το ζήτημα της ονομασίας. Ο Ανδρέας πρότεινε το «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Αναγέννηση της Ελλάδας», αλλά ο όρος «αναγέννηση» θα θεωρηθεί από τους περισσότερους συνομιλητές του απαρχαιωμένος, ενώ άλλοι θα πουν ότι μοιάζει με σύνθημα της χούντας. Τελικά, θα εγκαταλειφθεί και θα επιλεγεί η ονομασία «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα».

Επιλογή του Ανδρέα, επίσης, ήταν το σύμβολο του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή ο ήλιος, για να συμβολίζει την ανατολή, «την εισαγωγή του νέου και του καινούργιου». Αλλά και του πράσινου χρώματος που παραπέμπει στην αναγέννηση της φύσης, την ελπίδα. Ο ίδιος επέλεξε και την 3η Σεπτέμβρη ως ημερομηνία της «γέννησης». Παρέπεμπε έτσι στην ιστορική ημερομηνία του 1843 όταν ο βασιλιάς Οθων αναγκάστηκε να παραχωρήσει Σύνταγμα και να γίνει η μετάβαση από την απόλυτη στη συνταγματική μοναρχία.

Καιρός: Επανέρχεται η ζέστη, πότε αναμένεται νέα κακοκαιρία, η πρόγνωση για την Πάτρα

Αχαΐα: Παρ’ ολίγον τραγωδία, αυτοπυροβολήθηκε με καραμπίνα

Τροχαίο στη Βασιλίσσης Σοφίας: Νεκρός ο οδηγός της μηχανής, ήταν αστυνομικός

Δημοσκόπηση MRB: Σταθερά πρώτη η ΝΔ, τρίτος ο ΣΥΡΙΖΑ με 10,9%, ποιοι προηγούνται στο ΠΑΣΟΚ

Πάτρα: Τον Οκτώβριο τα εγκαίνια του εμπορικού κέντρου, ποιο κατάστημα θα κόψει πρώτο την κορδέλα

Βλασία: Αγγλοι, Γάλλοι και Τούνη στους καταρράκτες, αύξηση επισκεψιμότητας 100% το φετινό καλοκαίρι

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News