«Είμαι η μελαγχολία στο πρόσωπο του Τερλέγκα στις 4 το πρωί»
Ο Δημήτρης Μακρίδης για το βιβλίο του Δημήτρη Μανιάτη «Μπρούτζινος-16 διηγήματα μικρής φόρμας»
Του Δημήτρη Μακρίδη
Αν θα έδειχνα τη μεταπολεμική ιστορία της χώρας, θα χρησιμοποιούσα ένα τραίνο. Μία παλιά ταχεία που ξεκινάει σε ένα ασπρόμαυρο πλάνο για το μεταπολεμικό μέλλον. Θα τοποθετούσα την αφετηρία του τραίνου στην περιοχή πίσω και δυτικά από τον σταθμό Λαρίσης της πρωτεύουσας. Στις άλλοτε ημι-εξοχικές μα βαθύτατα παλαιοαθηναϊκές γειτονιές, του Κολωνού, των Σεπολίων, της Κολοκυνθούς και του Λόφου Σκουζέ. Γενέθλια μέρη για τον Δημήτρη Μανιάτη, εκεί όπου διαδραματίζονται και πολλά από τα διηγήματά του. Το τραίνο θα προχωρούσε και σταδιακά θα αύξανε ταχύτητα. Οι επιβάτες θα έσκαγαν τα πρώτα δειλά χαμόγελα και οι τσέπες θα γέμιζαν μαγικά με όλο και περισσότερα χρήματα. Οι αποσκευές θα γέμιζαν με αντικείμενα και η μηχανή του τραίνου θα βελτιωνόταν. Τότε θα σταματούσε το τραίνο να αγκομαχάει και θα ξεκίναγαν να αγκομαχούν οι επιβάτες. Θα αναρωτιόντουσαν πώς γίνεται να ζούνε αισθητά καλύτερα από τους παππούδες τους αλλά να είναι πιο δυστυχισμένοι και πιεσμένοι. Και θα νοσταλγούσαν τις στιγμές που τραγουδώντας μερικούς στίχους ένιωθαν πιο πλήρεις. Την περίοδο που ήταν στην αφετηρία της διαδρομής.
Ο Μανιάτης αποτυπώνει τα μέρη όπου επιστρέφουμε ξαφνικά στην αφετηρία. Όχι με σκοπό να κοροϊδέψει αυθεντικούς και αρχετυπικούς χώρους, αλλά μπαίνοντας σαν προσκυνητής στο εσωτερικό τους. Τοποθετώντας τα σπασμένα τους φτερά και το εικόνισμα της αγάπη τους πάνω στο τραπέζι ενός παλιού καφενείου. Διαβαίνοντας τις βομβαρδισμένες από ματαιοδοξία λεωφόρους και αναζητώντας μέρη όπου ρέει ο ποιητικός λόγος. Συνοικιακά μπαρ, ερασιτεχνικά γήπεδα, μπουζούκια και επαρχιακά πανηγύρια. Καφενείο Μπαρούφας στην Αγησιλάου, Κέντρο Ζούγκλα, κλαριντζίδικο Έλατος, Χρυσό Ελάφι. Γνωρίζοντας πως εκεί η ζωή δονείται με τους πραγματικούς ρυθμούς και όρους της. Μία ζωή που είναι δυνατότερη από την κάθε καταγραφή της, την εκάστοτε μεταπτυχιακή ανάλυση και σχολιασμό που φέρνει πλήξη αφόρητη και βαθιά χασμουρητά.
Όταν το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ, που τρέχει συνεχώς, του το επιτρέπει, καταγράφει τις στιγμές που εξηγούμαστε σε στέκια που δεν έχουν χαρακτήρα αλλά χωράνε όλους τους χαρακτήρες. Τότε που οι γλωσσικοί κώδικες, ο αληθινός φορέας της συνέχειάς μας, δεν διαφέρει από παλαιότερα. Πρωταγωνιστές του, άνθρωποι που μπορεί να μην κατάφεραν να αλλάξουν τον κόσμο κατά πώς τον φαντάζονταν, αλλά δεν τον άφησαν να τους κάνει σαν τα μούτρα του. Να γίνουν ένα με τον φρικτό μέσο όρο.
Όπως ο εφοριακός που δεν μπορεί να βάλει πρόστιμο σε πανηγύρι όταν ακούει το κομμάτι « Για το χατίρι μίας παλιάς αγάπης» και θυμάται τις δικές του πληγές. Όπως ο πελάτης και η πόρνη που θέλουν να τελειώνουν γρήγορα για τον ίδιο λόγο. Για να προλάβουν να ακούσουν το τροπάριο της Κασσιανής που ακούγεται την Μεγάλη Τρίτη. Όπως ο ποδοσφαιριστής που έχει κορνιζάρει όχι τα παπούτσια με τα οποία έπαιζε μπάλα, αλλά αυτά που φορούσε όταν χόρευε τα ζεϊμπέκικα στην πίστα του Στράτου Διονυσίου.
Στιγμιότυπα που μας φανερώνουν πως δεν κατεβήκαμε από τον Άρη και ξεκινάμε από την αρχή. Ούτε είμαστε ακέφαλοι, όπως νιώθει ο ήρωας την πρώτη φορά που δεν γιορτάζει του Αγίου Νικολάου τον πατέρα του. Κάποιοι έφτιαξαν δρόμους είτε για να πατήσουμε είτε για να αλλάξουμε τροχιές. Πατώντας στα παλιά μονοπάτια τους προχωράμε σε έναν κόσμο που θα έρθει και θα δημιουργήσουμε οι νεότεροι.
Προχωράμε μπροστά και, αποκαμωμένοι, θα έρθει η στιγμή να γυρίσουμε το κεφάλι πίσω. Αυτές τις στιγμές αποτυπώνουν τα διηγήματα του Μανιάτη. Σαν να επιστρέφουμε σε μία πηγή, σαν να ξύνουμε τη σκουριά του Μπρούτζινου εγώ μας βλέποντας τι μένει από μέσα. Τότε θα ακούσουμε φωνές και ποδοβολητά παιδιών στα άλλοτε μποστάνια, στα καρπερά περιβόλια και τους σγουρούς αγρούς της Αττικής. Μαθητές που παίζουν μπάλα στους μετέπειτα χωμάτινους δρόμους των Σεπολίων, στη Δυρραχίου, στην Χειμάρρας και την Δωδώνης. Σε αυτά τα μέρη ο Δημήτρης Μανιάτης δημιούργησε το λίπασμα για τη μετέπειτα πορεία του.
* Το βιβλίο του Δημήτρη Μανιάτη « Μπρούτζινος-16 διηγήματα μικρής φόρμας» θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 6 Μαΐου στις 8.30 στο βιβλιοπωλείο Nouveau, Καραϊσκάκη 146.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
