Κυρίαρχος ο Ερντογάν: Να τον «εμπιστευόμαστε» ή να τον φοβόμαστε; – Πέντε απαντήσεις στην «Π»

Χρήστος Βεργανελάκης

Τρεις φορές πρωθυπουργός και πλέον πρόεδρος για τρίτη συνεχόμενη θητεία. Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Θα παραμείνει για άλλα πέντε χρόνια πρόεδρος της Τουρκίας μετά την επικράτησή του στις εκλογές. Μπαίνει στην τρίτη δεκαετία της πολιτικής του πρωτοκαθεδρίας.

Ο Ερντογάν είναι ο απόλυτος ηγέτης της Τουρκίας, καθώς κυβερνά τη χώρα από το 2003, πρώτα ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος.
Η «Πελοπόννησος» επιχειρεί ν’ ανοίξει τον μετεκλογικό φάκελο και έθεσε στους καλεσμένους της δύο απλά ερωτήματα:

Τι μήνυμα στέλνει προς κάθε κατεύθυνση η παντοδυναμία του Ερντογάν; Εμείς, ως Ελλάδα, πρέπει να ‘μαστε ευχαριστημένοι που επανεξελέγη ή να ‘μαστε ανήσυχοι; Και γιατί;

Ανδρέας Κατσανιώτης: «Εξαρτάται τι θέλει ν’ αφήσει πίσω του φεύγοντας…»

Ο βουλευτής Αχαΐας της ΝΔ και μέχρι πριν λίγες μέρες υφυπουργός Εξωτερικών, Ανδρέας Κατσανιώτης, εκτιμά με την τοποθέτησή του στην «Πελοπόννησο», ότι για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το πώς αυτές θα εξελιχθούν μετά την επανεκλογή του Ερντογάν, τον πρώτιστο ρόλο θα τον παίξει το είδος της υστεροφημίας που θα θελήσει ν’ αφήσει ο Τούρκος ηγέτης

«Αναμφίβολα ο Ταγίπ Ερντογάν αποδεικνύει ότι έχει, ως ηγέτης, βάθος, διάρκεια, δύναμη, αποδοχή. Διοικεί την Τουρκία δύο – τρεις γενιές. Δεν είναι ένας απλός ηγέτης για την πατρίδα του. Είναι κάτι πολύ περισσότερο, όπως αποδεικνύεται. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια ύφεση στη σχέση μας. Αν αυτό συνεχιστεί, θα υπάρξει γόνιμο πεδίο συζήτησης. Από αυτόν εξαρτάται. Με αυτόν είχαμε μια μεγάλη περίοδο έντασης στο Αιγαίο, με αυτόν πάλι είχαμε και μια μεγάλη περίοδο μη έντασης. Ολα εξαρτώνται από το πώς η Τουρκία βλέπει τον ρόλο της. Νομίζω όμως ότι τα πάντα θα κριθούν από το πώς αντιλαμβάνεται και οραματίζεται ο Ερντογάν το τέλος του κύκλου του. Αυτή είναι η τελευταία του θητεία. Τι θέλει ν’ αφήσει πίσω του φεύγοντας; Αν θέλει ν’ αφήσει μια Τουρκία που θα προσεγγίσει την Ευρώπη, αυτό περνάει μέσα από την Ελλάδα. Αν, όμως, θέλει ν’ αφήσει μια Τουρκία χαλιφάτο, αυτό περνάει μέσα από συνεργασία με ακραίους…».

Σία Αναγνωστοπούλου: «Η Ελλάδα οφείλει να αναπτύξει τον δυναμικό ρόλο της ήπιας ισχύος»

Η βουλεύτρια Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ/ΠΣ, Σία Αναγνωστοπούλου, και με την ιδιότητά της ως πρώην αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και με την ακαδημαϊκή της ιδιότητα (διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ως καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ενώ είναι πτυχιούχος του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών του Εθνικού Ινστιτούτου Ανατολικών Γλωσσών της Γαλλίας), εξηγεί στην «Πελοπόννησο» τι σημαίνει η θριαμβευτική επανεκλογή Ερντογάν για την επόμενη μέρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων:

«Η τρίτη δεκαετία στην οποία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναδεικνύεται παντοδύναμος. Δεν μιλάμε απλώς για νίκη του καθεστώτος Ερντογάν, αλλά για θρίαμβο του ερντογανισμού. Ο ερντογανισμός έχει πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές προεκτάσεις. Ενα σταθερό και ισχυρό ποσοστό στις αγροτικές περιοχές και στις επαρχίες εκπροσωπείται από τον Ερντογάν και ταυτίζεται με τον ερντογανισμό. Οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο Τούρκος πρόεδρος αφορούν και την οικονομία και το προσφυγικό, είναι πολύ ισχυρές και τον υποχρεώνουν να έχει ανοιχτές τις πόρτες διαλόγου και με την ΕΕ και με τις χώρες γύρω από την Τουρκία και κυρίως με τη Συρία. Οσο κι αν το μήνυμα του Ερντογάν και αυτό που χαρακτηρίζει τον ερντογανισμό είναι η δύναμη για μια Τουρκία πανίσχυρη, παρόλα αυτά αυτή η Τουρκία έχει ανάγκη και από την ΕΕ και από τον διάλογο και από τις ανοιχτές πόρτες με την ευρύτερη περιοχή. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η Ερντογάν βασίστηκε στην προεκλογική του εκστρατεία σε ένα μείγμα εθνικισμού και ισλαμισμού, που προωθούν μια πατριαρχική αντίληψη για την πολιτική, βαθιά αντιδημοκρατική. Στην επανεκλογή του, συνεπώς, χρειάζεται μεγάλη προσοχή σε όσα αφορούν τις σχέσεις μας με την Τουρκία. Η Ελλάδα οφείλει, κατά τη γνώμη μου, να αναπτύξει το δυναμικό ρόλο της ήπιας ισχύος. Και να γίνει η γέφυρα ανάμεσα σε ΕΕ, Βαλκάνια και Τουρκία. Αυτό εκτιμώ είναι το πλέον σημαντικό και καίριο σημείο και πρέπει να το αξιοποιήσει η χώρα μας στην εξωτερική πολιτική της. Να υιοθετήσει μια ισχυρή πολυσήμαντη εξωτερική πολιτική».

Σωτήρης Σέρμπος: «Η Ελλάδα θα συνεχίσει την πολιτική του αμυντικού ρεαλισμού»

Ο Σωτήρης Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, πρώην επιστημονικός διευθυντής Σχεδιασμού Πολιτικής στο υπουργείο Εξωτερικών και μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2002 σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη, μίλησε αποκλειστικά στην «Πελοπόννησο», απαντώντας για την επόμενη μέρα Ερντογάν:

«Ακόμη και στο σενάριο μιας τακτικής αναδίπλωσης του Ερντογάν με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ελέω οικονομίας και των σχέσεων του με τη Δύση -υπό την ομπρέλλα μιας a la carte συναλλακτικής επαναπροσέγγισης-, αν και το περιτύλιγμα θα είναι διαφορετικό και χωρίς εντάσεις επί του πεδίου, το κουτί θα παραμείνει εν πολλοίς το ίδιο. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα συνεχίσει την πολιτική του αμυντικού ρεαλισμού. Εναντι της Δύσης, πολιτική ενεργητική και διεκδικητική, προκειμένου, με όρους φιλελεύθερου πατριωτισμού και με το βλέμμα στραμμένο στα νέα γεωπολιτικά δεδομένα, να διαπραγματεύεται για το κάτι παραπάνω και να προσλαμβάνεται ως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας».

Δημήτριος Τσαϊλάς: Ως ο δούρειος ίππος του Πεκίνου και της Μόσχας

Η τουρκική ηγεσία μπορεί να αμβλύνει τη διχαστική ρητορική της, όμως οι εντάσεις σχετικά με τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας θα παραμείνουν εμπόδια για ουσιαστικές βελτιώσεις. Εκτιμάται ότι η Αγκυρα δεν θα κινηθεί άμεσα για την εξομάλυνση της σχέσης της με το ΝΑΤΟ, όμως θα προσπαθήσει για έναν πιο εποικοδομητικό ρόλο στο ΝΑΤΟ, διατηρώντας παράλληλα σταθερές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, οπότε οι στρατηγικές επιπτώσεις θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές, όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά κυρίως για τον Ελληνισμό. Είναι πλέον φανερό ότι ο Ερντογάν τοποθετείται όλο και περισσότερο ως ο δούρειος ίππος του Πεκίνου και της Μόσχας στο τραπέζι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Για να παραφράσω την Αμερικανίδα διπλωμάτη, Βικτόρια Νούλαντ, ο Ερντογάν κοιμάται το βράδυ κάτω από την κουβέρτα του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, ενώ επιθυμεί να ανορθώνει το ανελεύθερο κράτος του με πόρους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ την ημέρα…

* Ο υποναύαρχος (εα) ΠΝ, Δημήτριος Τσαϊλάς, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.

Γιώργος Λυκοκάπης: Δεν υπάρχει συμβιβασμός με την ατζέντα του Ερντογάν

Ο Γιώργος Λυκοκάπης, δημοσιογράφος και διεθνολόγος, εστίασε την εκτίμησή του απ’ τη μια στην όρεξη του «Σουλτάνου», που θ’ ανοίξει ακόμα πιο πολύ μετά τη νέα νίκη του και απ’ την άλλη στο πως πρέπει ν’ αντιδράσει η Ελλάδα απέναντι σ’ αυτή την τακτική.

«Οπως αναμένονταν, ο Ταγίπ Ερντογάν εκλέχτηκε και πάλι πρόεδρος της Τουρκίας, νικώντας για μία ακόμα φορά τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, παρόλο που στον δεύτερο γύρο ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης όξυνε τους εθνικιστικούς τόνους. Ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να συνεχίσει το γνώριμο παιχνίδι του, να ισορροπεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ως επικεφαλής μιας περιφερειακής δύναμης και όχι μιας χώρας “δεδομένου” συμμάχου των ΗΠΑ. Γνωρίζοντας πως οι Αμερικανοί δεν θέλουν την ολοκληρωτική παράδοση της Τουρκίας στη Ρωσία και την Κίνα, ο Ερντογάν έχει ανοίξει μια σειρά από ζητήματα: Από την αμερικανική υποστήριξη στους Κούρδους της Συρίας, μέχρι την αναβάθμιση των F-16, προσδοκώντας ανταλλάγματα. Στο πλαίσιο αυτό δεν αποκλείεται να δούμε το τουρκικό “πράσινο φως” για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στην επικείμενη Σύνοδο του Ιουλίου. Σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά, κοινός τόπος των δυτικών μας συμμάχων είναι να επιτευχθεί «συμβιβασμός στο Αιγαίο» κατά την πρόσφατη ρήση του Αμερικανού πρεσβευτή. Μόνο που δεν μπορεί να επιτευχθεί κάποιος συμβιβασμός με τη νεοθωμανική ατζέντα του Ερντογάν. Η Ελλάδα κρατά ανοιχτό παράθυρο για μια θετική ατζέντα στα ελληνοτουρκικά, αλλά θα πρέπει να ξεκαθαρίσει πως δεν νοούνται παζάρια για ζητήματα αμιγώς κυριαρχίας, όπως ζητεί η Τουρκία και δεν αποκλείεται να σκέφτονται και οι ΗΠΑ.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News