Παπασπήλιος στην «Π»: Ο «άγνωστος» Χατζιδάκις

Ο πολυγραφότατος και ευπώλητος λογοτέχνης δημιούργησε τη βιογραφία του αθάνατου συνθέτη, με τις 262 σελίδες της να μοσχοβολούν Ελλάδα και να ανοίγουν διάπλατα ένα παράθυρο στην αιωνιότητα της στιγμής.

Υπό τον τίτλο «Για έναν μύθο θα σας πω…» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «24 γράμματα» ο Κώστας Παπασπήλιος αποτυπώνει τη ζωή και το έργο αυτής της μουσικής ιδιοφυΐας του 20ού αιώνα.

Οπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας, μιλώντας στην «Π»:

«Ο Μάνος Χατζιδάκις, ο ποιητής της μουσικής και των μεγάλων ανατροπών, δίδαξε ήθος, πολέμησε τον φασισμό, αντιστάθηκε στον εφησυχασμό, στην ψεύτικη ευμάρεια, στη ματαιοδοξία, στο εφήμερο, στην εύκολη μαζική τέχνη και ποτέ δεν πρόδωσε το κοινό του».

Οπως εξηγεί στο βιβλίο του ο κ. Παπασπήλιος, ο Μάνος αρχικά θέλησε να γίνει ηθοποιός και πήγε στη σχολή του Κάρολου Κουν:

«Φαίνεται πως η υποκριτική του δεν άρεσε στον Κουν ο οποίος μια μέρα του είπε ”γιατί δεν κάνεις μουσική καλύτερα; Αφού παίζεις τόσο ωραίο πιάνο…”. Μετά από λίγο καιρό ο Κουν τού ανέθεσε να γράψει τη μουσική σε μια κωμωδία του Αλέξη Σολωμού υπό τον τίτλο «Ο τελευταίος ασπροκόρακας». Το μουσικό ταλέντο του Μάνου φάνηκε αμέσως. Η αρχή είχε γίνει…».

Μέσα στη βιογραφία, γίνεται μνεία για τον χωρισμό των γονιών του (1932) και αργότερα την απώλεια του πατέρα του (1939):

«Ο πατέρας του, Γιώργος Χατζιδάκις, ήταν επιτυχημένος δικηγόρος, με ιδιαίτερες διασυνδέσεις στη Γαλλία στην οποία και πηγαινοερχόταν. Κάποια στιγμή χώρισε με τη γυναίκα του, όχι επειδή δεν του άρεσε η οικογενειακή ζωή, αλλά επειδή είχε δημιουργήσει μια νέα σχέση.

Ο τρόπος με τον οποίο έφυγε από τη ζωή αποτελεί ένα συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός το οποίο δεν έχει ειπωθεί μέχρι σήμερα. Είχε πάρει το αεροπλάνο για τη Γαλλία, όταν αυτό προσγειώθηκε εκτάκτως στην Αλβανία με εντολή να φορτωθούν όλα τα χρυσαφικά του βασιλιά της Αλβανίας Ζογ Α΄λίγο πριν την εκθρόνισή του. Οταν το αεροπλάνο απογειώθηκε, από βόμβα που είχαν τοποθετήσει οι επαναστάτες σκοτώθηκαν όλοι οι επιβαίνοντας, μεταξύ των οποίων και ο πατέρας του Χατζιδάκι. Με τον θάνατο του πατέρα, η οικογένεια άρχισε να βιώνει πολύ δύσκολες καταστάσεις».

Στη βιογραφία αποκαλύπτονται επίσης και οι εργασίες με τις οποίες καταπιάστηκε ο Χατζιδάκις πριν στραφεί επαγγελματικά στη μουσική:

«Ο Μάνος, νιώθοντας ευθύνη για τη μητέρα και την αδερφή του, εργατικός και ευφυής όπως ήταν, πέρα από τα μαθήματα πιάνου, τα οποία συνέχιζε, άρχισε να κάνει διάφορες δουλειές. Δούλεψε ως φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Πειραιά, ως νοσοκόμος στο Λαϊκό Νοσοκομείο, καθώς και στη γνωστή Ζυθοποιία ΦΙΞ. Εκεί καταμετρούσε την μπύρα και τους πάγους. Για να τον προσλάβουν του είχαν ζητήσει πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων. Δούλεψε σκληρά και παράλληλα διατηρούσε τις πνευματικές του ανησυχίες».

Στο βιβλίο αφιερώνεται και ειδικό κεφάλαιο για την περίοδο (1966-1972) που έζησε στην Αμερική:

«Το έκανε για φορολογικούς λόγους. Στην Αμερική έκανε νέες γνωριμίες. Εκανε παρέα με τον Αριστοτέλη Ωνάση, γνωρίστηκε με τον Ηλία Καζάν… Ηρθε πιο κοντά με άλλα είδη μουσικής, την ροκ και την τζαζ. Εκεί εμβάθυνε τις μουσικές του γνώσεις και έκανε τις πρώτες του σημαντικές συνεργασίες. Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι το αριστουργηματικό «Χαμόγελο της Τζοκόντα» το έκανε με τον μεγάλο παραγωγό και μύστη της τζαζ Κουίνσι Τζόουνς σε στούντιο της Νέας Υόρκης».