Η Επανάσταση στη μεγάλη οθόνη

Οπως πολλά σημαντικά και κοσμοϊστορικά γεγονότα, έτσι και η Ελληνική Επανάσταση του 1821 έγινε πηγή έμπνευσης για πολλές τέχνες. Μία από αυτές είναι και ο κινηματογράφος, που πολλές φορές προσπάθησε να αναπαραστήσει τα γεγονότα της εποχής εκείνης, να αποτυπώσει σε φιλμ κατορθώματα και πρόσωπα, ήρωες του 1821, άλλες φορές καταφέρνοντάς το και άλλες όχι.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Μία από τις πρώτες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου είχε θέμα την επανάσταση του 1821 και ένα από τα πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή. Πρόκειται για την ταινία του Δημήτρη Καμινάκη που γυρίστηκε το 1928 με τίτλο «Αι τελευταίαι ημέραι του Οδυσσέως Ανδρούτσου», με πρωταγωνιστές αρκετούς ερασιτέχνες ηθοποιούς από τη Θεσσαλονίκη και σενάριο βασισμένο στις αφηγήσεις του φιλέλληνα Εδουάρδου Τρελώνυ για τη ζωή και το τέλος του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Την επόμενη χρονιά, το 1929, σειρά είχε ο Κώστας Λελούδας με την ταινία «Το λάβαρο του ’21». Πρόκειται για μια ερωτική ταινία που έχει ως φόντο την Επανάσταση του 1821 με πρωταγωνιστές τον Μάνο Κατράκη και τη σύζυγο του σκηνοθέτη Λέα Λελούδα.

Πάμε λίγα χρονιά μπροστά και φτάνουμε στο 1945 σε μία από τις πιο σπάνιες ταινίες με θέμα την Ελληνική Επανάσταση. Ο τίτλος της «Εξόρμησις» και σκηνοθέτης ο Γιάννης Χριστοδούλου σε σενάριο του Γιώργου Τζαβέλλα. Μην ψάξετε όμως να βρείτε το όνομά του στους τίτλους αρχής, καθώς ο ίδιος επέλεξε να μην το βάλει.

Μια ταινία με θέμα τον εξισλαμισμό των χριαστιανόπουλων από τους Τούρκους είναι αυτή του Κώστα Δρίτσα που μας έρχεται από το 1953 με τίτλο «Ο Γενίτσαρος».

Ιδιαίτερα δημοφιλές φαίνεται πως ήταν το θέμα της Ελληνικής Επανάστασης το 1959, καθώς μέσα σε έναν χρόνο γυρίστηκαν τέσσερις ταινίες. Η πρώτη είναι αυτή με τίτλο «Ζάλογγο το κάστρο της Λευτεριάς» με έμπνευση της Σουλιώτισσες, σε σκηνοθεσία του Στέλιου Τατασόπουλου. Σημαντική λεπτομέρεια: Η μουσική της ταινίας είναι του Μάνου Χατζιδάκι. Τη σκυτάλη παίρνει ο Γρηγόρης Γρηγορίου που εμπνέεται από τον Αλή Πασά και την κυρά Φροσύνη για να γυρίσει την ταινία «Η λίμνη των στεναγμών», εκεί όπου βλέπουμε και σε πρώτη εμφάνιση τη Μιράντα Κουνελάκη. Με το ίδιο θέμα, βλέπουμε την ίδια χρονιά την ταινία «Ο Αλή Πασάς και η κυρά Φροσύνη» σε σκηνοθεσία του γνωστού ηθοποιού Στέφανου Στρατηγού και ως Αλή Πασά τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Η τέταρτη ταινία του 1959, είναι μία από τις πιο γνωστές. Πρόκειται για την «Μπουμπουλίνα» με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παπά και τον Ανδρέα Μπάρκουλη στο πλάι της.

Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’60 ΚΑΙ ΤΟΥ ’70

Από το 1960 έως το 1965 γυρίστηκαν έξι ταινίες με έμπνευση την Ελληνική Επανάσταση, μία κάθε χρονιά. Ετσι, ξαναβρίσκουμε τον Ανδρέα Μπάρκουλη στην ταινία του 1960 «Ο Τσακιτζής», σε σκηνοθεσία Κώστα Ανδρίτσου και σενάριο Νίκου Φώσκολου, ενώ το 1961, ο Γιώργος Πετρίδης παρουσιάζει «Τα σαράντα παλληκάρια». Το 1962 ο Ανδρέας Λαμπρινός γράφει και σκηνοθετεί την ταινία «Οι υπερήφανοι», ενώ το 1963 οι Παναγιώτης Κωνσταντίνου (σκηνοθεσία) και Νίκος Φώσκολος (σενάριο) παρουσιάζουν την ταινία «Σταυραετοί». Αλλη μια εμφάνιση του Ανδρέα Μπάρκουλη σε ταινία για την Ελληνική Επανάσταση έχουμε το 1964 σε αυτή με τίτλο «Ενωμένοι στη ζωή και στο θάνατο», ενώ το 1965 ο Δημήτρης Δούκας μας παρουσιάζει την πρώτη και μοναδική του ταινία με τίτλο «Η έξοδος του Μεσολογγίου».

Δημοφιλές συνέχισε να είναι το θέμα της Ελληνικής Επανάστασης και τη δεκαετία του ’70. Η πρώτη ταινία έχει ως θέμα τα γειτονικά Καλάβρυτα και μας έρχεται από το 1970, με τίτλο «Καλάβρυτα 1821», ενώ την ίδια χρονιά έχουμε τη γνωστή σε όλους ταινία «Αστραπόγιαννος» με τον Νίκο Κούρκουλο στον ομώνυμο ρόλο. Το 1971 στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι ήρωες της Επανάστασης, με πρώτη τη «Μαντώ Μαυρογένους» και πρωταγωνίστρια την Τζένη Καρέζη, ενώ ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ στον ρόλο του «Παπαφλέσσα» στην ομώνυμη ταινία γράφει ιστορία.

Αλλες δύο ταινίες είχαμε το 1972. Ο Πάρις Χατζηκυριάκου σκηνοθετεί την ταινία «Ελευθερία ή θάνατος» και ο Δημήτρης Παπακωνσταντής τους «Σουλιώτες», όπου βρίσκουμε μαζί τους Κάτια Δανδουλάκη και Χρήστο Πολίτη. Το 1974 ο Νίκος Κούρκουλος επανέρχεται στο θέμα με την ταινία «Η δίκη των δικαστών», την τελευταία του συνεργασία με την Finos Films.

ΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ

Τη δεκαετία του ’80 και του ’90 κυριάρχησε η βιντεοκασέτα, με αποτέλεσμα το θέμα της Ελληνικής Επανάστασης να μένει ανέγγιχτο. Για να δημιουργηθεί νέα ταινία με θέμα το 1821 έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια. Και κάπως έτσι φτάνουμε στο 2012 και τον Γιάννη Σμαραγδή με την ταινία «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» και ένα καστ σημαντικών ηθοποιών.

Πέντε χρόνια αργότερα έχουμε την ταινία του Βασίλη Τσικάρα «Εξοδος 1826», ενώ το 2019 σειρά έχει η δεύτερη ταινία του με τίτλο «Πολιορκία». Την ίδια χρονιά έχουμε και άλλη μια ταινία, τη μοναδική που μας έρχεται από το εξωτερικό. Πρόκειται για την «Cliffs of freedom».